Nghiên cứu xâm nhập mặn phục vụ phát triển kinh tế-xã hội vùng ven biển Đồng bằng sông Cửu Long

Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n

ViÖn khoa häc thñy lîi miÒn nam

B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ c«ng nghÖ ®Ò tµi

Nghiªn cøu x©m nhËp mÆn

phôc vô ph¸t triÓn kt-xh vïng ven biÓn

®ång b»ng s«ng cöu long

M· sè: KC 08.18

Chñ nhiÖm ®Ò tµi: gs.ts . lª s©m

6438

30/7/2007

tp.hcm- 2005

B¸o c¸o Tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt ®Ò tµi KC 08.18

ViÖn Khoa häc Thñy lîi miÒn Nam - Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT

Môc lôc

Lêi më ®Çu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . .. . . . Trang 1

Ch−¬ng 1: S¬ l−îc ®Æc ®iÓm tù nhiªn §BSCL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

1.1 §Æc ®iÓn chung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

1.2 KhÝ hËu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

1.3 Thñy v¨n. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

1.4 §Þa h×nh. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

1.5 §Þa chÊt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

1.6 Tµi nguyªn thiªn nhiªn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Ch−¬ng 2: Dßng ch¶y s«ng Cöu Long trong mïa c¹n vµ chÕ ®é

n−íc néi ®ång mïa c¹n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

2.1 §¸nh gi¸ l−u l−îng nguån s«ng Cöu Long. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

2.2 Ph©n bè l−u l−îng n−íc ngät cho c¸c nh¸nh s«ng. . . . . . . . . . . . . . 28

2.3 ¶nh h−ëng cña thñy triÒu ®Õn dßng ch¶y. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

2.4 ChÕ ®é n−íc néi ®ång trong mïa c¹n ë §BSCL. . . . . . . . . . . . . . . . . 39

Ch−¬ng 3: §Æc ®iÓm tù nhiªn vïng ven biÓn §BSCL . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

3.1 VÞ trÝ vµ ph¹m vi cña vïng ven biÓn §BSCL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

3.2 §Þa h×nh, ®Þa m¹o. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

3.3 §Þa chÊt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

3.4 Thæ nh−ìng. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

3.5 §Æc ®iÓm khÝ hËu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

3.6 §Æc ®iÓm thñy v¨n. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

3.7 ChÊt l−îng n−íc. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

3.8 C¸c hÖ sinh th¸i. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

3.9 C¸c vïng sinh th¸i. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

Ch−¬ng 4: HiÖn tr¹ng kinh tÕ - x· héi vïng ven biÓn §BSCL . . . . . . . 68

4.1 Kh¸i qu¸t chung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

4.2 C¸c ngµnh kinh tÕ chÝnh. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

4.3 T×nh h×nh d©n sinh x· héi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

4.4 ¶nh h−ëng cña thiªn tai vµ thiÖt h¹i do thiªn tai g©y ra. . . . . . . . 80

Ch−¬ng 5: M« h×nh to¸n tÝnh x©m nhËp mÆn §BSCL . . . . . . . . . . . . . . . 82

5.1 Mét sè m« h×nh to¸n th«ng dông vµ lùa chän. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

5.2 M« pháng x©m nhËp mÆn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

5.3 Dù b¸o x©m nhËp mÆn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

5.4 Dù b¸o ®é mÆn nÒn vïng ven biÓn ë §BSCL qua c¸c n¨m

2003 - 2004. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117

B¸o c¸o Tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt ®Ò tµi KC 08.18

ViÖn Khoa häc Thñy lîi miÒn Nam - Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT

Ch−¬ng 6: ChÕ ®é x©m nhËp mÆn trªn dßng chÝnh s«ng Cöu

Long vµ c¸c vïng phô cËn cöa s«ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125

61. Kh¸i qu¸t vÒ ®Æc ®iÓm x©m nhËp mÆn trªn dßng chÝnh s«ng

Cöu Long vµ c¸c vïng phô cËn cöa s«ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125

6.2 DiÔn biÕn mÆn theo thêi gian ë mét sè tr¹m tiªu biÓu. . . . . . . . . . 128

6.3 DiÔn biÕn mÆn däc s«ng vµ ®¸nh gi¸ chiÒu dµi x©m nhËp mÆn. 132

6.4 Sù hoµ trén hoµn toµn vµ ch−a hoµn toµn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134

Ch−¬ng 7: DiÔn biÕn x©m nhËp mÆn 14 n¨m vïng ven biÓn

§BSCL (1991 - 2004) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136

7.1 Ph©n vïng kh¶o s¸t x©m nhËp mÆn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136

7.2 Vïng cöa s«ng Cöu Long. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137

7.3 Vïng hai s«ng Vµm Cá. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140

7.4 Vïng ven biÓn T©y. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143

7.5 Vïng Trung t©m B¸n ®¶o Cµ Mau. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146

7.6 DiÔn biÕn x©m nhËp mÆn §BSCL trong nh÷ng n¨m ®Æc biÖt. . . 148

7.7 T×nh h×nh h¹n h¸n vµ x©m nhËp mÆn ë vïng ven biÓn §BSCL

n¨m 2004. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

150

7.8 NhËn xÐt b−íc ®Çu vÒ x©m nhËp mÆn ë §BSCL. . . . . . . . . . . . . . . . . 152

Ch−¬ng 8: Gi¶i ph¸p chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt vïng ven biÓn

§BSCL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155

8.1 Ph¹m vi vµ diÖn tÝch ¶nh h−ëng mÆn vïng ven biÓn §BSCL. . . 156

8.2 §¸nh gi¸ thùc tr¹ng vµ c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp vïng ven

biÓn §BSCL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160

8.3 Nh÷ng ®Þnh h−íng c¬ b¶n ph¸t triÓn vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu

kinh tÕ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163

8.4 §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p chuyÓn ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt vïng ven

biÓn §BSCL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164

8.5 NhËn xÐt chung vÒ nghiªn cøu chuyÓn ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt

vïng ven biÓn §BSCL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173

Ch−¬ng 9: LuËn cø khoa häc x©y dùng ph−¬ng ¸n khai th¸c tæng

hîp tµi nguyªn ®Êt vµ n−íc d¶i ven biÓn phôc vô ph¸t triÓn

bÒn v÷ng n«ng - l©m - ng− . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177

9.1 Quan ®iÓm chung vÒ khai th¸c ph¸t triÓn vïng ven biÓn

§BSCL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178

9.2 Môc tiªu vµ néi dung ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vïng ven biÓn

§BSCL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178

9.3 Nh÷ng vÊn ®Ò cÇn quan t©m ®èi víi viÖc khai th¸c vµ ph¸t

triÓn vïng ven biÓn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183

B¸o c¸o Tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt ®Ò tµi KC 08.18

ViÖn Khoa häc Thñy lîi miÒn Nam - Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT

9.4 C¸c luËn cø khoa häc x©y dùng ph−¬ng ¸n khai th¸c tæng hîp

tµi nguyªn ®Êt vµ n−íc d¶i ven biÓn §BSCL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184

9.5 C¸c ph−¬ng ¸n khai th¸c tæng hîp tµi nguyªn n−íc, ®Êt vïng

ven biÓn §BSCL phôc vô ph¸t triÓn bÒn v÷ng n«ng - l©m - ng− 219

Ch−¬ng 10: X©y dùng quy ho¹ch sö dông ®Êt vµ khai th¸c hîp lý

vïng ven biÓn §BSCL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227

10.1 Nh÷ng c¨n cø khoa häc phôc vô quy ho¹ch sö dông ®Êt ®ai vµ

khai th¸c vïng ven biÓn §BSCL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

228

10.2 Quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch khai th¸c vïng ven biÓn §BSCL. . . . . . . 234

10.3 Nghiªn cøu vïng ®iÓn h×nh ven biÓn B¹c Liªu - Cµ Mau: dù

¸n Mü B×nh - C¸i §«i Vµm. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250

KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263

Tµi liÖu tham kh¶o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270

B¸o c¸o Tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt ®Ò tµi KC 08.18

ViÖn Khoa häc Thñy lîi miÒn Nam - Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT

Chó gi¶i c¸c ch÷ viÕt t¾t

B§CM B¸n ®¶o Cµ Mau

BC Biªn cøng

B/C Benefit/cost - Tû sè lîi nhuËn vµ chi phÝ

BKTTV Biªn khÝ t−îng thñy v¨n

CSD Ch−a sö dông (®Êt)

DLB§ D÷ liÖu ban ®Çu

§BSCL §ång b»ng s«ng Cöu Long

ESSA C«ng ty Ph©n tÝch hÖ thèng M«i tr−êng vµ X· héi (Canada)

GDP Tæng s¶n phÈm quèc néi

GIS HÖ thèng th«ng tin ®Þa lý

GSTSH Gi÷a s«ng TiÒn vµ s«ng HËu

HYDROGIS Ch−¬ng tr×nh tÝnh dù b¸o lò, x©m nhËp mÆn, lan truyÒn chÊt

(NguyÔn H÷u Nh©n).

IRR Internal rate of return - HÖ sè néi hoµn

IRRI ViÖn Lóa quèc tÕ

JICA C¬ quan hîp t¸c quèc tÕ NhËt B¶n

K§B Kh«ng ®−îc båi (phï sa)

KOD Ch−¬ng tr×nh thñy lùc vµ truyÒn chÊt cho hÖ s«ng kªnh vµ « ®ång

(NguyÔn ¢n Niªn)

MIKE M« h×nh thñy lùc 1,2 chiÒu (ViÖn Thñy lîi §an M¹ch DHI)

MHT M« h×nh to¸n

NEDECO C«ng ty cè vÊn kü thuËt Hµ Lan

NTTS Nu«i trång thñy s¶n

NPV Net present value - Lîi nhuËn thuÇn quy vÒ hiÖn t¹i

PTT PhÌn tiÒm tµng

PH§ PhÌn ho¹t ®éng

PTNT Ph¸t triÓn n«ng th«n

QC Qu¶ng canh

QCCT Qu¶ng canh c¶i tiÕn

B¸o c¸o Tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt ®Ò tµi KC 08.18

ViÖn Khoa häc Thñy lîi miÒn Nam - Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT

QL1 Quèc lé 1

QLPH Qu¶n Lé - Phông HiÖp

S §é mÆn (®¬n vÞ g/l hoÆc ‰)

SAL Ch−¬ng tr×nh tÝnh thñy lùc vµ mÆn mét chiÒu (NguyÔn TÊt §¾c)

TGLX Tø gi¸c Long Xuyªn

UBND Uû ban nh©n d©n

UNICEF Quü nhi ®ång Liªn hiÖp quèc

UNDP Ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn Liªn hîp quèc

UMT U Minh th−îng

UMH U Minh h¹

VRSAP Vietnam River Systems and Plains - M« h×nh tÝnh dßng ch¶y vµ

nång ®é chÊt hoµ tan trªn hÖ s«ng kªnh vµ ®ång ruéng

VCT Vµm Cá T©y

VC§ Vµm Cá §«ng

WUP Water Utilization Programme – Ch−¬ng tr×nh sö dông nguån

n−íc cña Uû Ban Mªk«ng quèc tÕ

B¸o c¸o Tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt ®Ò tµi KC 08.18

ViÖn Khoa häc Thñy lîi miÒn Nam - Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT

Bµi tãm t¾t

B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt ®Ò tµi KC 08.18

“Nghiªn cøu x©m nhËp mÆn phôc vô ph¸t triÓn

kinh tÕ – x· héi ®ång b»ng s«ng Cöu Long”

* Thêi gian thùc hiÖn ®Ò tµi: 36 th¸ng (10/2001 ®Õn 9/2004)

* §Þa ®iÓm thùc hiÖn: vïng ven biÓn ®ång b»ng s«ng Cöu Long gåm 8

tØnh: Long An, TiÒn Giang, BÕn Tre, Trµ Vinh, Sãc Tr¨ng, B¹c Liªu, Cµ Mau,

Kiªn Giang. DiÖn tÝch tù nhiªn cña toµn vïng lµ 2,86 triÖu ha.

* Môc tiªu nghiªn cøu:

- Lµm râ quy luËt diÔn biÕn vµ t¸c ®éng cña x©m nhËp mÆn vïng ven biÓn

§BSCL.

- Cung cÊp c¬ së khoa häc cho viÖc sö dông cã hiÖu qu¶ nguån tµi nguyªn

®Êt vµ n−íc d¶i ven biÓn phôc vô ph¸t triÓn bÒn v÷ng n«ng - l©m ng− - nghiÖp

c¸c tØnh vïng ven biÓn §BSCL.

* Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu:

- §iÒu tra thùc tr¹ng kinh tÕ - x· héi vïng ven biÓn §BSCL.

- §iÒu tra tæng hîp hÖ sinh th¸i ven biÓn, c¸c m« h×nh khai th¸c tµi nguyªn

thiªn nhiªn hiÖn nay ë ®Þa bµn.

- Tæng hîp vµ ph©n tÝch diÔn biÕn x©m nhËp mÆn 14 n¨m qua (1991 -

2004).

- KiÓm nghiÖm vµ øng dông c¸c m« h×nh to¸n x©m nhËp mÆn SAL, VRSAP,

HYDROGIS ®Ó m« pháng chÕ ®é thñy lùc x©m nhËp mÆn.

- Sö dông kü thuËt viÔn th¸m, hÖ thèng th«ng tin ®Þa lý GIS trong ph©n tÝch

tæng hîp, x©y dùng b¶n ®å thÝch nghi ®Ó ®Ò xuÊt ph−¬ng ¸n khai th¸c bÒn v÷ng.

- Sö dông c¸c ch−¬ng tr×nh qu¶n lý quan tr¾c tù ®éng x©m nhËp mÆn cho

hÖ thèng thñy lîi Gß C«ng (TiÒn Giang).

- Sö dông bµi to¸n thµnh phÇn nguån n−íc ®Ó ph©n tÝch diÔn biÕn chÊt

l−îng n−íc rñi ro vµ tai biÕn m«i tr−êng.

- Dïng ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch t−¬ng tù ®Ó so s¸nh hÖ sinh th¸i trªn c¸c

tiÓu vïng.

- Sö dông ch−¬ng tr×nh HYDROGIS ®Ó dù b¸o x©m nhËp mÆn.

B¸o c¸o Tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt ®Ò tµi KC 08.18

ViÖn Khoa häc Thñy lîi miÒn Nam - Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT

* KÕt qu¶ nghiªn cøu

- VÒ khoa häc

+ LÇn ®Çu tiªn kiÓm nghiÖm c¸c m« h×nh to¸n tÝnh x©m nhËp mÆn m¹nh

nhÊt ®ang hiÖn hµnh.

+ LÇn ®Çu tiªn dù b¸o ®é mÆn nÒn cho vïng ven biÓn trong mïa kh«

(th¸ng I ®Õn th¸ng VI).

+ Trªn c¬ së tÝnh to¸n lý thuyÕt vµ kh¶o s¸t thùc ®Þa ®· x¸c ®Þnh ®−îc

ph¹m vi vµ giíi h¹n x©m nhËp mÆn víi c¸c nång ®é kh¸c nhau ë 4 tiÓu vïng ven

biÓn lµm c¬ së ph©n vïng sinh th¸i tµi nguyªn n−íc mÆn vµ ®Ò xuÊt ph−¬ng ¸n

chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt theo quam ®iÓm x©m nhËp mÆn.

+ Trªn c¬ së ph©n tÝch c¸c luËn cø khoa häc vÒ x©m nhËp mÆn, tµi nguyªn

®Êt, rõng, thñy s¶n, x©y dùng b¶n ®å thÝch nghi ®· ®Ò xuÊt ph−¬ng ¸n khai th¸c

tæng hîp tµi nguyªn ®Êt vµ n−íc trªn c¬ së bÒn v÷ng n«ng - l©m - ng−.

- VÒ thùc tiÔn

+ §· x¸c ®Þnh ®−îc diÖn tÝch ngät ho¸ nhê ®Çu t− thñy lîi

+ §Ò xuÊt ph−¬ng ¸n chuyÓn ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt cã c¬ së khoa häc vµ

thùc tiÔn ®Õn n¨m 2010 vµ c¸c n¨m tiÕp theo.

+ TriÓn khai hÖ thèng kiÓm so¸t mÆn tù ®éng ë Gß C«ng - TiÒn Giang lµ hÖ

thèng qu¶n lý chÊt l−îng n−íc tù ®éng ®Çu tiªn ë §BSCL.

- VÒ ®µo t¹o

+ H−íng dÉn luËn v¨n tèt nghiÖp cho 4 sinh viªn ®¹i häc Thñy lîi niªn

kho¸ 1999 - 2004 vÒ chuyªn ®Ò x©m nhËp mÆn.

+ §µo t¹o 15 c¸n bé kü thuËt cña ViÖn Khoa häc Thñy lîi miÒn Nam tiÕp

cËn c¸c m« h×nh to¸n tÝnh x©m nhËp mÆn.

+ ChuyÓn giao c«ng nghÖ qu¶n lý ®iÒu khiÓn kiÓm so¸t mÆn cho c¸n bé

C«ng ty Khai th¸c Thñy lîi TiÒn Giang.

+ XuÊt b¶n 1 cuèn s¸ch vÒ x©m nhËp mÆn §BSCL (2003) vµ c«ng bè 11

bµi b¸o trªn c¸c t¹p chÝ khoa häc.

B¸o c¸o Tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt ®Ò tµi KC 08.18

ViÖn Khoa häc Thñy lîi miÒn Nam - Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT Trang 1

lêi më ®Çu

1. Ph¹m vi vµ môc ®Ých cña ®Ò tµi

Víi diÖn tÝch kho¶ng 3,9 triÖu ha, §BSCL gi÷ mét vai trß quan träng trong

nÒn kinh tÕ quèc d©n. §©y lµ vïng ®Êt cã −u thÕ lín vÒ n«ng nghiÖp (chiÕm 50%

s¶n l−îng l−¬ng thùc cña c¶ n−íc) vµ thñy s¶n.

§BSCL lµ mét hÖ thèng hë, thÊp, chÞu t¸c ®éng cña chÕ ®é thñy v¨n b¸n

nhËt triÒu biÓn §«ng vµ nhËt triÒu biÓn T©y. H¬n 300 n¨m khai th¸c, nh÷ng n¨m

gÇn ®©y sinh th¸i vµ m«i tr−êng §BSCL, ®Æc biÖt lµ vïng ven biÓn kh«ng ngõng

biÕn ®æi s©u s¾c, ®ang chuyÓn dÇn tõ hÖ sinh th¸i tù nhiªn sang hÖ sinh th¸i do

con ng−êi ®iÒu khiÓn.

Toµn bé diÖn tÝch tù nhiªn cña 8 tØnh ven biÓn §BSCL lµ 2,86 triÖu ha.

Tr−íc ®©y diÖn tÝch bÞ x©m nhËp mÆn ë vïng ven biÓn §BSCL ë møc 1 g/l lµ 2,1

triÖu ha, møc 4 g/l lµ 1,7 triÖu ha, hiÖn nay ®· gi¶m vµ ®ang biÕn ®æi nhiÒu do sù

ph¸t triÓn h¹ tÇng thñy lîi vµ thay ®æi m« h×nh canh t¸c. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y

viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt ë vïng ven biÓn tõ trång lóa sang nu«i t«m mét

c¸ch tù ph¸t trªn diÖn réng ®· lµm cho bøc tranh x©m nhËp mÆn ven biÓn §BSCL

trë nªn phøc t¹p, nhiÒu n¬i n»m ngoµi sù kiÓm so¸t vµ tiÒm Èn c¸c hËu qu¶ xÊu

vÒ m«i tr−êng.

ViÖc khai th¸c tiÒm n¨ng vïng ven biÓn §BSCL lµ mét vÊn ®Ò rÊt phøc t¹p

víi ®é rñi ro cao, ®e däa ph¸ hñy sinh th¸i vµ m«i tr−êng nÕu khai th¸c kh«ng

khoa häc vµ hîp lý.

Do ®ã, ®Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng vïng ven biÓn §BSCL ®ßi hái ph¶i nghiªn

cøu ®Þa bµn nµy mét c¸ch toµn diÖn theo quan ®iÓm hÖ thèng.

Mét trong nh÷ng nghiªn cøu quan träng ®Æt nÒn mãng cho ph¸t triÓn kinh

tÕ - x· héi vïng ven biÓn lµ nghiªn cøu x©m nhËp mÆn, tõ ®ã x©y dùng c¸c kÞch

b¶n ph¸t triÓn vµ c¸c m« h×nh khai th¸c thÝch hîp trong mèi quan hÖ tæng thÓ

toµn §BSCL vµ c¶ n−íc.

2. C¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu kh¸c cã liªn quan ®Õn ®Ò

tµi

- Dù ¸n nghiªn cøu x©m nhËp mÆn (Ph©n ViÖn Kh¶o s¸t Quy ho¹ch Thñy

lîi Nam bé, 1982 - 1991).

- §¸nh gi¸ t¸c ®éng cña c«ng tr×nh thñy lîi ®Õn m«i tr−êng vïng B§CM

(Lª S©m, ViÖn Khoa häc Thñy lîi miÒn Nam, 1995).

B¸o c¸o Tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt ®Ò tµi KC 08.18

ViÖn Khoa häc Thñy lîi miÒn Nam - Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT Trang 2

- §Æc ®iÓm x©m nhËp mÆn ë §BSCL (NguyÔn Nh− Khuª, 1994).

- Nghiªn cøu x©m nhËp mÆn ë ViÖt Nam (NguyÔn ¢n Niªn, ViÖn Khoa häc

Thñy lîi miÒn Nam, 1999 - 2000).

- Nghiªn cøu biÕn ®éng m«i tr−êng do quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi

§BSCL (NguyÔn ¢n Niªn, ®Ò tµi cÊp Nhµ n−íc KC 07.03,ViÖn Khoa häc Thñy

lîi miÒn Nam, 1997 - 2000).

- §iÒu tra c¬ b¶n chua - mÆn §BSCL (Lª S©m, ViÖn Khoa häc Thñy lîi

miÒn Nam, 1993 - 2000).

- Nghiªn cøu c¸c thµnh phÇn nguån n−íc trong hÖ thèng chÞu nhiÒu nguån

n−íc t¸c ®éng (lò, mÆn, phÌn...) øng dông cho §BSCL (NguyÔn ¢n Niªn, T¨ng

§øc Th¾ng, ViÖn Khoa häc Thñy lîi miÒn Nam, 1998 - 2001).

- Nghiªn cøu c¸c thµnh phÇn n−íc Tø gi¸c Long Xuyªn (NguyÔn ¢n Niªn,

T¨ng §øc Th¾ng, ViÖn Khoa häc Thñy lîi miÒn Nam, 1999 - 2001).

- Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN phôc vô x©y dùng hÖ thèng ®ª

biÓn, ®ª ng¨n mÆn cöa s«ng Nam bé (B¸o c¸o tæng hîp ®Ò tµi ®éc lËp cÊp Nhµ

n−íc - TrÇn Nh− Hèi - ViÖn Khoa häc Thñy lîi miÒn Nam, 12/2002).

3. ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn chÝnh

3.1. TiÕp cËn thùc tiÔn, hÖ thèng, toµn diÖn vµ tæng hîp

§èi t−îng nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ toµn bé vïng ven biÓn §BSCL víi ph¹m

vi ¶nh h−ëng x©m nhËp mÆn chiÕm trªn 50% diÖn tÝch tù nhiªn toµn ®ång b»ng

gåm 8 tØnh ven biÓn Long An, TiÒn Giang, BÕn Tre, Trµ Vinh, Sãc Tr¨ng, B¹c

Liªu, Cµ Mau, Kiªn Giang chÞu c¸c nguån x©m nhËp mÆn tõ biÓn §«ng vµ biÓn

T©y nªn sù thay ®æi vÒ kh«ng gian, ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh, khÝ hËu thêi tiÕt, ®Æc ®iÓm

thñy v¨n dßng ch¶y rÊt phøc t¹p. §ång thêi sù ph©n bè dßng ch¶y kh«ng ®Òu

gi÷a hai mïa m−a vµ mïa kh«, nhu cÇu dïng n−íc cho c¸c môc tiªu kinh tÕ - x·

héi ë §BSCL ngµy cµng lín, sù gia t¨ng khai th¸c n−íc ë c¸c quèc gia th−îng

nguån, diÔn biÕn khÝ hËu ngµy cµng phøc t¹p víi c¸c hiÖn t−îng El-Nino, La￾Nina v.v... TÊt c¶ nh÷ng yÕu tè ®ã t¸c ®éng lªn bøc tranh x©m nhËp mÆn vïng

ven biÓn §BSCL ®ßi hái ph¶i tiÕp cËn thùc tiÔn, hÖ thèng, toµn diÖn vµ tæng hîp

míi gi¶i quyÕt ®−îc môc tiªu nghiªn cøu cña ®Ò tµi.

3.2. TiÕp cËn kÕ thõa cã chän läc kinh nghiÖm, tri thøc, c¬ së d÷ liÖu ®·

cã liªn quan ®Õn ®Ò tµi

X©m nhËp mÆn ®−îc xem lµ tr−êng hîp riªng cña bµi to¸n truyÒn chÊt ®·

®−îc nghiªn cøu tõ l©u trªn thÕ giíi.

ë §BSCL tr−íc n¨m 1975, ®· cã nghiªn cøu s¬ bé vÒ x©m nhËp mÆn (Delft

- Hµ Lan). Sau n¨m 1975, nhiÒu c¬ quan nghiªn cøu nh− ñy ban Mªk«ng, Ph©n

ViÖn Kh¶o s¸t Quy ho¹ch Thñy lîi Nam bé, Trung t©m KhÝ t−îng Thñy v¨n phÝa

B¸o c¸o Tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt ®Ò tµi KC 08.18

ViÖn Khoa häc Thñy lîi miÒn Nam - Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT Trang 3

Nam, ViÖn Khoa häc Thñy lîi miÒn Nam (t¹i 2 dù ¸n ®iÒu tra c¬ b¶n chua mÆn

§BSCL, 1993 - 2000 vµ gi¸m s¸t mÆn th−êng xuyªn, 2001 ®Õn nay).

Do ®ã trong c¸ch tiÕp cËn nµy, ®Ò tµi ®·:

- Tæng hîp lý thuyÕt vµ thùc tiÔn ®Ó x¸c ®Þnh ph−¬ng ph¸p luËn nghiªn cøu

x©m nhËp mÆn;

- Tæng quan gi÷a ph¸t triÓn vµ suy tho¸i, gi÷a tÝch cùc vµ tiªu cùc trong qu¸

tr×nh nghiªn cøu ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p khai th¸c bÒn v÷ng d¶i ®Êt ven biÓn §BSCL;

- ChuyÓn giao kinh nghiÖm cho ng−êi qu¶n lý, sö dông vµ ®Ò xuÊt c¸c c«ng

viÖc cÇn tiÕp tôc thùc hiÖn trong lÜnh vùc nghiªn cøu x©m nhËp mÆn thêi gian tíi;

3.3. TiÕp cËn ph−¬ng ph¸p qu¶n lý tµi nguyªn n−íc, phôc vô ®a môc

tiªu, ®a d¹ng sinh häc vµ b¶o vÖ m«i tr−êng: nh»m phßng tr¸nh vµ gi¶m thiÓu

hiÓm ho¹ thiªn tai, phï hîp víi tiÒm lùc kinh tÕ cña ®Êt n−íc, cña §BSCL vµ

vïng ven biÓn cßn nhiÒu h¹n chÕ, kh¶ n¨ng ®Çu t− ch−a cao, c¬ së vËt chÊt cßn

thiÕu thèn vµ phï hîp tËp quan canh t¸c, v¨n ho¸ c− d©n §BSCL vµ ®Æc biÖt b¶o

vÖ tÝnh ®a d¹ng sinh häc vµ m«i tr−êng cña vïng ®Êt giµu tiÒm n¨ng nµy.

3.4. TiÕp cËn nguyªn lý ph¸t triÓn bÒn v÷ng

Quan t©m ®Õn vÊn ®Ò qu¶n lý c¸c hÖ sinh th¸i ®Æc tr−ng cña vïng ven biÓn

§BSCL, b¶o ®¶m tÝnh phôc håi, ®a d¹ng sinh häc ®Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng.

Nguån gèc chñ yÕu sù biÕn ®æi m«i tr−êng sèng cña con ng−êi lµ c¸c ho¹t

®éng cña con ng−êi trong tù nhiªn vµ x· héi. Nh÷ng ho¹t ®éng cña con ng−êi cã

thÓ t¹o ra c¸c nguy c¬ nh− khai th¸c c¹n kiÖt tµi nguyªn thiªn nhiªn do nghÌo ®ãi

t¹i c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn (trong ®ã cã n−íc ta) vµ tiªu dïng l·ng phÝ tµi

nguyªn t¹i c¸c n−íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, c¶ hai ®Òu dÉn ®Õn nguy c¬ l·ng phÝ

tµi nguyªn vµ suy tho¸i m«i tr−êng. Héi nghÞ m«i tr−êng thÕ giíi Rio de Janeiro

1992 ®· nhÊt trÝ lÊy ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµm môc tiªu ho¹t ®éng cña nh©n lo¹i

trong thÕ kû 21. §ã lµ qu¸ tr×nh mµ sù ph¸t triÓn ®¸p øng c¸c nhu cÇu hiÖn t¹i,

®ång thêi kh«ng lµm tæn h¹i ®Õn kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña thÕ hÖ t−¬ng

lai (Héi ®ång thÕ giíi vÒ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn - WCED).

Do ®ã xuyªn suèt trong c¸c gi¶i ph¸p ®Ò xuÊt ph−¬ng ¸n khai th¸c cã hiÖu

qu¶ d¶i ven biÓn §BSCL, ®Ò tµi lu«n lu«n qu¸n triÖt vµ tiÕp cËn nguyªn lý ph¸t

triÓn bÒn v÷ng, ®ång thêi dùa vµo c¸c luËn cø khoa häc ®Ó x©y dùng ph−¬ng ¸n

khai th¸c tæng hîp phôc vô ph¸t triÓn bÒn v÷ng n«ng - l©m - ng− nghiÖp cña

vïng.

4. TrÝch l−îc nh÷ng ®iÓm chÝnh cña thuyÕt minh ®Ò tµi:

4.1. Môc II.9: Môc tiªu cña ®Ò tµi

- Lµm râ quy luËt diÔn biÕn vµ t¸c ®éng cña x©m nhËp mÆn vïng ven biÓn

§BSCL.

B¸o c¸o Tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt ®Ò tµi KC 08.18

ViÖn Khoa häc Thñy lîi miÒn Nam - Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT Trang 4

- Cung cÊp c¬ së khoa häc cho viÖc sö dông cã hiÖu qu¶ nguån tµi nguyªn

®Êt n−íc d¶i ven biÓn phôc vô ph¸t triÓn bÒn v÷ng n«ng - l©m - ng− - nghiÖp c¸c

tØnh vïng ven biÓn §BSCL.

4.2. Môc II.12: Néi dung nghiªn cøu ®Ò tµi

- KiÓm kª hÖ thèng ho¸ vµ xö lý tµi liÖu cã liªn quan ®Õn ®Ò tµi.

- §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng sö dông tµi nguyªn n−íc vµ ®Êt ven biÓn §BSCL

- KiÓm nghiÖm m« h×nh x©m nhËp mÆn vµ chÊt l−îng n−íc vïng ven biÓn

- ThiÕt lËp luËn cø khoa häc, ph©n vïng theo c¸c m« h×nh sö dông tµi

nguyªn ®Êt vµ n−íc bÒn v÷ng vïng ven biÓn

- Nghiªn cøu chuyªn s©u vïng Cµ Mau - B¹c Liªu lµ vïng ®iÓn h×nh quan

träng ®ang diÔn ra nhiÒu thay ®æi m« h×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp - thñy s¶n - l©m

nghiÖp.

- Nghiªn cøu thay ®æi m«i tr−êng ven biÓn theo c¸c m« h×nh khai th¸c vµ

®Þnh h−íng gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò n¶y sinh.

- §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ b−íc ®Çu cña c¸c m« h×nh khai th¸c tµi nguyªn ®Êt -

n−íc vïng ven biÓn.

4.3. Môc II.14: TiÕn ®é thùc hiÖn

TT C¸c néi dung c«ng viÖc chñ yÕu S¶n phÈm Thêi gian

1 Tæng quan B¸o c¸o tæng quan 10/2001÷

12/2001

2 §¸nh gi¸ nhu cÇu vµ hiÖu qu¶ sö dông

c¸c nguån n−íc ë c¸c tØnh ven biÓn

B¸o c¸o ®¸nh gi¸ 10/2001÷

6/2002

3 X©y dùng c¬ së d÷ liÖu tÝnh mÆn Bé sè liÖu 10/2001÷

12/2002

4 §o ®¹c x©m nhËp mÆn phôc vô cho bæ

sung sè liÖu vµ kiÓm ®Þnh, chän th«ng

sè m« h×nh

Bé sè liÖu 10/2001÷

6/2004

5 Hoµn thiÖn ch−¬ng tr×nh tÝnh mÆn Bé ch−¬ng tr×nh 1/2002÷

6/2004

6 TÝnh to¸n x©m nhËp mÆn cho c¸c

ph−¬ng ¸n kh¸c nhau

Bé kÕt qu¶ tÝnh to¸n

(biÓu, b¶ng, b¶n ®å)

7/2002÷9/

2003

7 X©y dùng c¸c bé b¶n ®å ®¬n tÝnh: thæ

nh−ìng, chÊt l−îng n−íc, ph©n bè ®é

mÆn theo kh«ng gian vµ thêi gian vµ

theo c¸c cÊp tÇn suÊt

- Bé b¶n ®å;

- PhÇn mÒm qu¶n lý

d÷ liÖu

6/2002÷1

2/2003

B¸o c¸o Tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt ®Ò tµi KC 08.18

ViÖn Khoa häc Thñy lîi miÒn Nam - Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT Trang 5

8 X©y dùng bé b¶n ®å thÝch nghi sö

dông tiÒm n¨ng ®Êt n−íc trªn c¬ së

c¸c b¶n ®å ®¬n tÝnh vµ ph©n tÝch tæng

hîp

Bé b¶n ®å thÝch nghi 6/2003÷

3/2004

9 X©y dùng quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch khai

th¸c vïng ven biÓn (trªn c¬ së b¶n ®å

thÝch nghi)

B¸o c¸o quy ho¹ch

vïng ven biÓn §BSCL

9/2003÷

6/2004

10 Nghiªn cøu hÖ thèng c«ng tr×nh hç trî

cho khai th¸c tµi nguyªn vïng venbiÓn

(c«ng tr×nh thñy lîi - thñy s¶n)

B¸o c¸o c¬ së khoa

häc, ®Þnh h−íng kü

thuËt vµ thiÕt kÕ mÉu

cho mét sè lo¹i c«ng

tr×nh phôc vô khai

th¸c vïng ven biÓn

§BSCL

6/2003÷

6/2004

11 Nghiªn cøu ®¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng m«i

tr−êng theo c¸c kÞch b¶n khai th¸c

kh¸c nhau

B¸o c¸o nghiªn cøu

®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i

tr−êng

1/2004÷

6/2004

12 Nghiªn cøu vïng ®iÓn h×nh ven biÓn

Cµ Mau vµ B¹c Liªu

B¸o c¸o nghiªn cøu

phôc vô s¶n xuÊt, vËn

hµnh khoa häc c¸c hÖ

thèng nu«i trång thñy

s¶n

6/2004

13 B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi B¸o c¸o tæng kÕt (b¸o

c¸o chung vµ c¸c b¸o

c¸o chuyªn ®Ò)

6/2004÷

8/2004

4.4. Môc II. 16: Yªu cÇu khoa häc ®èi víi s¶n phÈm t¹o ra

- Bé c¬ së d÷ liÖu:

+ ChÝnh x¸c, ®Çy ®ñ

+ CÊu tróc d÷ liÖu khoa häc, thuËn tiÖn cho tham kh¶o

- Ch−¬ng tr×nh tÝnh x©m nhËp mÆn:

+ ChÝnh x¸c cao

+ DÔ sö dông

- Ch−¬ng tr×nh vµ kÕt qu¶ dù b¸o x©m nhËp mÆn:

+ ChÝnh x¸c cao

+ DÔ sö dông

- Bé ch−¬ng tr×nh tÝnh c¸c thµnh phÇn n−íc:

B¸o c¸o Tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt ®Ò tµi KC 08.18

ViÖn Khoa häc Thñy lîi miÒn Nam - Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT Trang 6

+ ChÝnh x¸c cao

+ DÔ sö dông

- ChÊt l−îng n−íc, ph©n bè mÆn, ph©n bè c¸c thµnh phÇn n−íc, thæ

nh−ìng,...

+ ChÝnh x¸c, dÔ hiÓu

+ DÔ dµng ph©n tÝch cïng víi nhau

- Bé b¶n ®å thÝch nghi cho tõng tØnh ven biÓn:

+ Kh¶ thi, hiÖu qu¶ cao

+ Cã tÝnh mÒm dÎo vµ ®a d¹ng

- Quy ho¹ch sö dông ®Êt ®ai n«ng nghiÖp - l©m nghiÖp - thñy s¶n c¸c tØnh

ven biÓn

+ Kh¶ thi, kinh tÕ kü thuËt vµ bÒn v÷ng

+ Cã tÝnh mÒm dÎo vµ ®a d¹ng (®−a ra −u tiªn)

+ C¸c b−íc ®i chuyÓn ®æi c¬ cÊu (h¹ tÇng c¬ së, thö nghiÖm, nh©n réng,...)

4.5. Môc II. 23: Kinh phÝ thùc hiÖn ®Ò tµi

Trong ®ã (triÖu ®ång)

TT Nguån kinh phÝ Tæng

sè

Thuª

kho¸n

chuyªn

m«n

Nguyªn

vËt

liÖu,

n¨ng

l−îng

ThiÕt

bÞ, m¸y

mãc

X©y

dùng

s÷a

ch÷a

nhá

Chi

kh¸c

Tæng kinh phÝ:

Trong ®ã:

2500

1 Ng©n s¸ch SNKH 2500 1781 86 354 0 279

2 C¸c vèn kh¸c:

- Tù cã:

- Kh¸c (vèn huy

®éng...)

0 0 0 0 0 0

B¸o c¸o Tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt ®Ò tµi KC 08.18

ViÖn Khoa häc Thñy lîi miÒn Nam - Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT Trang 7

Ch−¬ng1

s¬ l−îc ®Æc ®iÓm tù nhiªn

§ång b»ng s«ng cöu long

§ång b»ng s«ng Cöu Long (§BSCL) lµ phÇn cuèi cña tam gi¸c ch©u thæ

Mªk«ng, cã diÖn tÝch trªn 3,9 triÖu ha, lµ ®Þa bµn ®ãng vai trß quan träng trong

chiÕn l−îc an ninh l−¬ng thùc cña c¶ n−íc, lµ n¬i cã kim ng¹ch xuÊt khÈu lóa

g¹o vµ thñy s¶n lín nhÊt n−íc. NhÞp ®é t¨ng tr−ëng s¶n xuÊt l−¬ng thùc ë

§BSCL giai ®o¹n 1995 - 2003 ®¹t kho¶ng 6% n¨m. §BSCL hiÖn nay ®ang ®Èy

m¹nh qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ -

hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp - n«ng th«n.

TÊt c¶ nh÷ng thµnh tùu cña §BSCL nh÷ng n¨m võa qua vµ c¶ nh÷ng tiÒm

n¨ng ®a d¹ng cña §BSCL xuÊt ph¸t tõ mét ®Þa bµn cã tiÒm n¨ng ®Æc thï.

§BSCL lµ mét vïng cã nhiÒu thuËn lîi vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn nh−ng còng cã

nhiÒu trë ng¹i lín vÒ mÆt m«i tr−êng do chÕ ®é thñy v¨n cña s«ng Mª k«ng, do

qu¸ tr×nh khai th¸c ë th−îng nguån, do c¸c vïng ®Êt chua phÌn réng lín, vµ ®Æc

biÖt lµ qu¸ tr×nh x©m nhËp mÆn ë c¸c vïng ven biÓn do t¸c ®éng cña chÕ ®é b¸n

nhËt triÒu víi biªn ®é lín. Tõ nh÷ng yÕu tè ®ã, §BSCL ®Æc biÖt nh¹y c¶m víi

mäi biÕn ®éng khai th¸c vµ biÕn ®æi m«i tr−êng.

1.1 §ÆC §IÓM CHUNG

S«ng Mªk«ng cã tæng diÖn tÝch l−u vùc kho¶ng 795.000 km2

, chiÒu dµi

dßng chÝnh kho¶ng 4.200 km. S«ng b¾t nguån tõ cao nguyªn T©y T¹ng ë ®é cao

5.000 m. L−u l−îng n−íc b×nh qu©n n¨m kho¶ng 14.000 - 15.000 m3

/s. L−u vùc

s«ng Mªk«ng bao gåm l·nh thæ cña 6 n−íc: Trung Quèc, Myanma, Th¸i Lan,

Lµo, Campuchia vµ ViÖt Nam, trong ®ã phÇn l·nh thæ thuéc Trung Quèc vµ

Myanma chiÕm kho¶ng 23% diÖn tÝch cña l−u vùc; 77% diÖn tÝch cña l−u vùc

cßn l¹i thuéc l·nh thæ cña 4 n−íc Th¸i Lan, Lµo, Campuchia vµ ViÖt Nam.

§ång b»ng s«ng Mªk«ng cã diÖn tÝch 49.520 km2

. PhÇn n»m ë ViÖt Nam

cã diÖn tÝch 39.331 km2

, chiÕm h¬n 79% diÖn tÝch cña tam gi¸c ch©u Mªk«ng,

gäi lµ §ång b»ng s«ng Cöu Long (§BSCL).

T¹i Phn«mpªnh s«ng Mªk«ng gÆp s«ng TonlÐsap (s«ng TonlÐsap nèi BiÓn