Nghiên cứu xác định hành vi, hình thức và mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thống kê

tæng côc thèng kª

b¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi cÊp c¬ së

X¸c ®Þnh hµnh vi, h×nh thøc vµ møc xö ph¹t

vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc thèng kª

CN§T: CN NguyÔn ThÞ l−ît

Hµ Néi – 2004

Môc lôc

Trang

Lêi nãi ®Çu 2

PhÇn thø nhÊt: Xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc thèng

kª lµ mét trong nh÷ng c«ng cô tÊt yÕu ®Ó qu¶n lý nhµ n−íc 3

A/ Xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc thèng kª - TÝnh tÊt

yÕu kh¸ch quan vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch 3

B/ Xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc thèng kª - TÝnh tÊt

yÕu kh¸ch quan tõ yªu cÇu, ®ßi hái thùc tÕ 7

C/ Tham kh¶o hµnh vi bÞ nghiªm cÊm, h×nh thøc vµ møc xö ph¹t cña

c¸c n−íc trong khu vùc vµ quèc tÕ 15

PhÇn thø hai: X¸c ®Þnh hµnh vi, h×nh thøc vµ møc ph¹t vi ph¹m

hµnh chÝnh trong lÜnh vùc thèng kª, thÈm quyÒn, thñ tôc, ph¹m vi,

®èi t−îng, gi¸m s¸t, kiÓm tra 27

A/ Mét sè yªu cÇu chung khi x¸c ®Þnh hµnh vi, h×nh thøc vµ møc

ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc thèng kª 27

B/ X¸c ®Þnh cô thÓ c¸c hµnh vi vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc

thèng kª, h×nh thøc, møc ph¹t vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc hËu qu¶ 31

C/ ThÈm quyÒn xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc thèng kª 36

D/ Thñ tôc xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc thèng kª 39

E/ Ph¹m vi, ®èi t−îng, nguyªn t¾c kiÓm tra, thanh tra 41

F/ Qu¸ tr×nh thö nghiÖm ®Ò tµi 45

KÕt luËn 45

KiÕn nghÞ 45

Danh s¸ch c¸c chuyªn ®Ò 46

Danhh môc tµi liÖu tham kh¶o 47

Lêi Nãi ®Çu

Thèng kª lµ mét trong nh÷ng c«ng cô qu¶n lý vÜ m« quan träng, liªn

quan ®Õn toµn bé c¸c ho¹t ®éng Kinh tÕ- X· héi cña nhµ n−íc. Ph¸p lÖnh KÕ

to¸n vµ Thèng kª ®−îc ban hµnh n¨m 1988, sau 15 n¨m thùc hiÖn ®· béc lé

nh÷ng h¹n chÕ kh«ng ®¸p øng yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, ®Çu mèi thu

thËp th«ng tin thèng kª t¨ng gÊp béi vÒ sè l−îng, ®a d¹ng vÒ lo¹i h×nh së h÷u,

ngµnh nghÒ kinh doanh, h×nh thøc vµ tr×nh ®é h¹ch to¸n, ®ßi hái ph¸p luËt ph¶i

®−îc söa ®æi. LuËt Thèng kª ®−îc Quèc héi n−íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa

ViÖt Nam kho¸ XI, kú häp thø 3 th«ng qua ngµy 17/6/2003 vµ cã hiÖu lùc thi

hµnh tõ ngµy 1/1/2004. ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 40/2004/N§-CP

ngµy 13/2/2004 quy ®Þnh chi tiÕt vµ h−íng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt

Thèng kª. §©y lµ nh÷ng v¨n b¶n ph¸p lý cao nhÊt vÒ lÜnh vùc thèng kª. §Ó cho

LuËt Thèng kª ®i vµo cuéc sèng, n©ng cao tÝnh kh¶ thi cña v¨n b¶n ph¸p luËt

ngoµi viÖc tuyªn truyÒn, gi¸o dôc, h−íng dÉn thùc hiÖn, ChÝnh phñ cÇn cã chÕ

tµi b¾t buéc thi hµnh. NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ sè 93/1999/N§-CP ngµy

7/9/1999 quy ®Þnh vÒ xö ph¹t vi ph¹m hµmh chÝnh trong lÜnh vùc thèng kª ban

hµnh trªn c¬ së Ph¸p lÖnh xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh n¨m 1995 vµ Ph¸p lÖnh KÕ

to¸n- Thèng kª n¨m 1988, ®Õn nay ®· trªn 5 n¨m v× vËy cã nhiÒu ®iÓm kh«ng

cßn phï hîp víi LuËt Thèng kª míi ban hµnh vµ Ph¸p lÖnh xö lý vi ph¹m hµnh

chÝnh 7/2/2002. Thùc tÕ ®ßi hái v¨n b¶n chÕ tµi nµy cÇn söa ®æi. ViÖc nghiªn

cøu ®Ò tµi “ X¸c ®Þnh hµnh vi, h×nh thøc vµ møc xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh

trong lÜnh vùc thèng kª” ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hiÖn nghÞ ®Þnh 93/CP, nghiªn

cøu c¸c hµnh vi, h×nh thøc vµ møc xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc

thèng kª, t¹o c¬ së ®Ó x©y dùng NghÞ ®Þnh xö ph¹t hµnh chÝnh trong lÜnh vùc

thèng kª míi phï hîp víi LuËt Thèng kª, Ph¸p lÖnh Xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh

n¨m 2002 vµ phï hîp thùc tÕ hiÖn nay thay thÕ NghÞ ®Þnh sè 93/1999/N§-CP

ngµy 7/9/1999 cña ChÝnh phñ.

§Ó hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy chóng t«i ch©n thµnh c¶m ¬n sù hîp t¸c

quÝ b¸u cña c¸c Vô, ViÖn, côc Trong ngµnh Thèng kª vµ toµn c¸n bé c«ng chøc

Thanh tra Tæng Côc thèng kª .

Do thêi gian cã h¹n, nªn ®Ò tµi cßn nhiÒu h¹n chÕ, thiÕu sãt. Thanh tra

Tæng côc Thèng kª mong nhËn ®−îc sù gãp ý ch©n thµnh cña c¸c ®ång chÝ,

®ång nghiÖp trong vµ ngoµi ngµnh ®Ó tiÕp tôc hoµn thiÖn .

Hµ néi, th¸ng 12 n¨m 2004

Ban chñ nhiÖm ®Ò tµi

2

PhÇn thø nhÊt

xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh

trong lÜnh vùc thèng kª lµ mét trong nh÷ng

c«ng cô tÊt yÕu ®Ó qu¶n lý nhµ n−íc

A/ Xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc thèng kª - TÝnh tÊt

yÕu kh¸ch quan vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch.

C«ng t¸c thèng kª liªn quan ®Õn mäi ho¹t ®éng kinh tÕ - x· héi vµ phôc

vô ®iÒu hµnh, qu¶n lý cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh, ®¸p øng yªu cÇu th«ng tin cña

c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc vµ nh©n d©n. Khi ®Êt n−íc chuyÓn sang thêi kú ®æi míi,

thùc hiÖn qu¶n lý Nhµ n−íc b»ng ph¸p luËt, Ph¸p lÖnh KÕ to¸n vµ Thèng kª ra

®êi lµ ®ßi hái kh¸ch quan, t¹o c¬ së ph¸p lý quan träng cho c«ng t¸c thèng kª ë

n−íc ta.

Ph¸p lÖnh kÕ to¸n vµ thèng kª ra ®êi cã t¸c dông lín trong viÖc kh¾c

phôc nh÷ng nhËn thøc lÖch l¹c ®èi víi c«ng t¸c thèng kª, x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm

ph¸p lý cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh, ®¬n vÞ c¬ së trong viÖc ghi chÐp, b¸o c¸o sè

liÖu thèng kª víi Nhµ n−íc, víi cÊp trªn. §Æc biÖt, trong ®iÒu kiÖn tæ chøc

thèng kª do ®Þa ph−¬ng qu¶n lý, Ph¸p lÖnh ra ®êi ®· t¹o ®iÒu kiÖn ph¸p lý ®Ó

h¹n chÕ tÝnh ph©n t¸n, tïy tiÖn; t¨ng c−êng tÝnh thèng nhÊt vµ ®éc lËp chuyªn

m«n cña c¸c tæ chøc vµ cña c¸n bé thèng kª. Ph¸p lÖnh kÕ to¸n vµ thèng kª ®·

kh¼ng ®Þnh hai hÖ thèng thèng kª ë n−íc ta (do Tæng côc Thèng kª thùc hiÖn vµ

do c¸c bé, ngµnh, uû ban nh©n d©n thùc hiÖn), t¹o c¬ së ph¸p lý cho c«ng t¸c

thèng kª ViÖt Nam. Dùa vµo ®ã, Tæng côc Thèng kª vµ c¸c bé, ngµnh, ®Þa

ph−¬ng ®· ra c¸c quyÕt ®Þnh ban hµnh, tæ chøc thùc hiÖn, kiÓm tra, thanh tra

chÕ ®é b¸o c¸o vµ ®iÒu tra thèng kª, ®· t¹o ®−îc nguån th«ng tin phong phó, ®a

d¹ng cho hÖ thèng sè liÖu thèng kª tËp trung phôc vô nhu cÇu th«ng tin cña c¸c

cÊp, c¸c ngµnh, tõng b−íc héi nhËp víi thèng kª khu vùc vµ thÕ giíi.

Ph¸p lÖnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh cã hiÖu lùc ngµy 1 - 1 - 1990;

trong ®ã ®iÒu 1 quy ®Þnh: Hµnh vi x©m ph¹m c¸c quy t¾c qu¶n lý Nhµ n−íc mµ

kh«ng ph¶i lµ téi ph¹m h×nh sù ph¶i bÞ xö ph¹t hµnh chÝnh.

Trong thêi gian tõ 1988 ®Õn ®Çu 1992 cïng tån t¹i hai Ph¸p lÖnh trªn,

hµnh vi vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc kÕ to¸n, thèng kª vÉn diÔn ra kh¸

phæ biÕn, trªn ph¹m vi c¶ n−íc, nh−ng ch−a cã c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu kiÓm tra,

xö lý vµ ng¨n chÆn.

Tr−íc t×nh h×nh ®ã vµ ®Ó thùc hiÖn Ph¸p lÖnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh

chÝnh, Héi ®ång Bé tr−ëng (nay lµ ChÝnh phñ) ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh sè

52/H§BT ngµy 19 - 2 - 1992 quy ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh

3

vùc kÕ to¸n vµ thèng kª. §©y lµ mét v¨n b¶n ph¸p luËt quan träng, trong ®ã x¸c

®Þnh nh÷ng hµnh vi vi ph¹m hµnh chÝnh vÒ kÕ to¸n, thèng kª, c¸c h×nh thøc vµ

c¸c møc ph¹t; quy ®Þnh chøc n¨ng, thÈm quyÒn xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh;

quy ®Þnh nhiÖm vô, quyÒn h¹n kiÓm tra, h−íng dÉn vµ tæ chøc thùc hiÖn NghÞ

®Þnh 52/H§BT cña hai ngµnh Tµi chÝnh, Thèng kª. NghÞ ®Þnh 52/H§BT ra ®êi

lµ mét c¬ héi tèt, lµ chç dùa ph¸p lý ®Ó ngµnh Thèng kª thùc hiÖn chøc n¨ng

kiÓm kª, kiÓm so¸t, kiÓm tra, thanh tra vµ xö lý vi ph¹m Ph¸p lÖnh kÕ to¸n,

thèng kª. T¹i ®iÒu 9 NghÞ ®Þnh 52/H§BT quy ®Þnh thÈm quyÒn cña Thanh tra

chuyªn ngµnh kÕ to¸n, thèng kª, trong ®ã ®−îc quyÒn ph¹t c¶nh c¸o, ph¹t tiÒn

®èi víi hµnh vi vi ph¹m hµnh chÝnh vÒ kÕ to¸n, thèng kª. MÆt kh¸c, tinh thÇn

cña NghÞ ®Þnh 52/H§BT cßn ®ßi hái viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng, quyÒn h¹n vµ

ph−¬ng ph¸p qu¶n lý míi; ®ã lµ viÖc chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý b»ng kÕ ho¹ch

ph¸p lÖnh vµ chØ thÞ kiÓm tra xÐt duyÖt hoµn thµnh kÕ ho¹ch hµng n¨m sang

qu¶n lý b»ng ph¸p luËt (Ph¸p lÖnh vµ NghÞ ®Þnh), b»ng viÖc tiÕn hµnh kiÓm tra,

thanh tra th−êng xuyªn vµ xö ph¹t nh»m ng¨n chÆn c¸c hµnh vi vi ph¹m Ph¸p

lÖnh kÕ to¸n, thèng kª.

Sau 3 n¨m thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 52/H§BT ngµy 19/02/1992 vÒ xö ph¹t vi

ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc kÕ tãan vµ thèng kª, n¨m 1995 khi Ph¸p lÖnh

xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh ra ®êi, cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi

vµ yªu cÇu ®ßi hái vÒ th«ng tin thèng kª cña §¶ng, Nhµ n−íc, ChÝnh phñ vµ cña

x· héi, ®Ó thùc thi ph¸p luËt vÒ thèng kª cã liÖu lùc vµ hiÖu qu¶, n¨m 1999,

ChÝnh phñ ®· ban hµnh 2 NghÞ ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc

thèng kª (sè 93/1999/N§-CP) vµ trong lÜnh vùc kÕ to¸n (sè 49/1999/N§-CP)

thay thÕ 1 NghÞ ®Þnh tr−íc ®ã chung cho c¶ 2 ngµnh.

Víi tÝnh thèng nhÊt vµ ®ång bé, tõ n¨m 1993, ngµnh Thèng kª ®−a vµo

ch−¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch c«ng t¸c hµng n¨m viÖc kiÓm tra, thanh tra, xö lý c¸c

hµnh vi vi ph¹m Ph¸p lÖnh kÕ to¸n vµ thèng kª theo tinh thÇn, néi dung, yªu cÇu

cña NghÞ ®Þnh 52/H§BT (tr−íc n¨m 1995), NghÞ ®Þnh 93/1999/N§-CP cña

ChÝnh phñ (tõ n¨m 1995 ®Õn n¨m 2002).

Ngµnh thèng kª ®· h×nh thµnh hÖ thèng tæ chøc Thanh tra chuyªn ngµnh

tõ Trung −¬ng ®Õn tØnh, thµnh phè ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng kiÓm tra, thanh tra,

xö lý c¸c vi ph¹m Ph¸p lÖnh Thùc hiÖn §iÒu 14 (kiÓm tra), §iÒu 18 (xö lý vi

ph¹m) cña Ph¸p lÖnh kÕ to¸n vµ thèng kª, §iÒu 9 cña NghÞ ®Þnh xö ph¹t vi

ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc thèng kª.

Trong thêi gian tõ n¨m 1992 (khi cã NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ vÒ xö

ph¹t) ®Õn 2003 Ngµnh Thèng kª ®· thùc hiÖn trªn 8 ngµn cuéc kiÓm tra, thanh

tra, trong ®ã thanh tra gÇn 4000 l−ît doanh nghiÖp vÒ t×nh h×nh chÊp hµnh Ph¸p

lÖnh kÕ to¸n vµ thèng kª. §· ph¸t hiÖn vµ xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh gÇn 1000

4

®¬n vÞ c¬ së vi ph¹m ë møc nghiªm träng Ph¸p lÖnh kÕ to¸n vµ thèng kª. ViÖc

kiÓm tra vµ xö lý ®ã ®· gãp phÇn thiÕt thùc chÊn chØnh kû c−¬ng theo quy ®Þnh

cña Ph¸p lÖnh kÕ to¸n vµ thèng kª.

Trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, ®Çu mèi thu thËp

th«ng tin ngµy cµng t¨ng nhanh, nhiÒu vµ rÊt ®a d¹ng. C¸c doanh nghiÖp thuéc

c¸c thµnh phÇn ngoµi quèc doanh chiÕm tû lÖ rÊt lín (gÇn 90%) trong tæng sè

doanh nghiÖp; n¨m sau t¨ng h¬n n¨m tr−íc tõ 3 ®Õn 5 v¹n ®¬n vÞ. §èi víi

ngµnh c«ng nghiÖp ®Õn cuèi n¨m 2002 cã 765.976 c¬ së, trong ®ã ngoµi quèc

doanh 762.708 ®¬n vÞ, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi lµ 1.674 ®¬n vÞ;

ngµnh th−¬ng m¹i (gåm th−¬ng m¹i, kh¸ch s¹n nhµ hµng, du lÞch, kinh doanh

tµi s¶n t− vÊn, gi¸o dôc, y tÕ,v¨n ho¸ thÓ thao, phôc vô c¸ nh©n c«ng céng) lµ

29.287 ®¬n vÞ, trong ®ã ngoµi quèc doanh lµ 24.229 ®¬n vÞ, cã vèn ®Çu t− n−íc

ngoµi lµ 402 doanh nghiÖp; VÒ tæng sè hé kinh doanh th−¬ng m¹i ®Õn 1/7/2002

cã tíi 1.679.696 hé; riªng lÜnh vùc n«ng nghiÖp cã trªn 12 triÖu hé. NhiÒu

doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ (gäi t¾t lµ ®¬n vÞ c¬ së) vµ hé c¸ thÓ

(n«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng, th−¬ng nghiÖp ...) nhËn thøc kh«ng ®óng vÒ môc

®Ých thèng kª, cho r»ng trong thêi kú míi, viÖc ghi chÐp vµ b¸o c¸o thèng kª

kh«ng ®em l¹i quyÒn lîi cho c¬ së vµ ng−êi d©n; MÆt kh¸c, trong nh÷ng n¨m

®Çu cña thêi kú ®æi míi, t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò míi,

nh÷ng khã kh¨n, th¸ch thøc míi ®èi víi Ngµnh Thèng kª. C«ng t¸c thèng kª ë

nhiÒu n¬i, nhiÒu lóc kh«ng ®−îc c¸c cÊp, c¸c ngµnh quan t©m ®óng møc; hÖ

thèng tæ chøc vµ bé m¸y thèng kª nãi chung còng nh− ë ®¬n vÞ c¬ së bÞ dån

ghÐp, x¸o trén nhiÒu; Do ®ã, c«ng t¸c thu thËp sè liÖu thèng kª gÆp nhiÒu khã

kh¨n, trë ng¹i.

B¶o ®¶m th«ng tin thèng kª ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, kÞp thêi nh»m phôc vô c¸c

c¬ quan, l·nh ®¹o nhµ n−íc trong viÖc ®¸nh gi¸, dù b¸o t×nh h×nh, ho¹ch ®Þnh

chiÕn l−îc, chÝnh s¸ch, x©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi vµ ®¸p øng

nhu cÇu th«ng tin thèng kª cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n kh¸c; t¨ng c−êng hiÖu lùc

qu¶n lý nhµ n−íc vÒ c«ng t¸c thèng kª.

§Ó n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c thèng kª, viÖc hoµn thiÖn m«i tr−êng ph¸p

lý cho c«ng t¸c thèng kª lµ cèt lâi b¶o ®¶m ®Çy ®ñ tÝnh ph¸p lý, lµm c¨n cø cho

mäi ho¹t ®éng thèng kª võa mang tÝnh khoa häc, tÝnh thùc tiÔn, võa b¶o ®¶m

tÝnh so s¸nh.

LuËt thèng kª lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh nghiªn cøu lý luËn, häc tËp kinh

nghiÖm thèng kª tiªn tiÕn cña c¸c n−íc trong khu vùc vµ thÕ giíi, qu¸ tr×nh tæng

kÕt, ®óc kÕt kinh nghiÖm tõ thùc tiÔn cña ho¹t ®éng thèng kª ViÖt Nam, tõ ®ßi

hái vÒ nhu cÇu th«ng tin thèng kª nhanh, nh¹y, trung thùc, kh¸ch quan, chÝnh

x¸c, kÞp thêi vµ ®Çy ®ñ phôc vô l·nh ®¹o, c¬ quan nhµ n−íc c¸c cÊp trong viÖc

5

qu¶n lý kinh tÕ - x· héi, qu¶n lý ®Êt n−íc vµ ®¸p øng nhu cÇu th«ng tin thèng kª

cña toµn x· héi.

LuËt thèng kª ra ®êi ®ßi hái c¸c v¨n b¶n ph¸p lý vÒ thèng kª còng ®−îc

ban hµnh ®ång bé. Cïng víi NghÞ ®Þnh quy ®Þnh chi tiÕt vµ h−íng dÉn thi hµnh

LuËt, NghÞ ®Þnh vÒ hÖ thèng tæ chøc thèng kª tËp trung, c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt

vÒ chuyªn m«n, nghiÖp vô thèng kª nh− hÖ thèng chØ tiªu thèng kª quèc gia,

ch−¬ng tr×nh ®iÒu tra thèng kª quèc gia, c¸c chÕ ®é b¸o c¸o thèng kª c¬ së, b¸o

c¸o thèng kª tæng hîp ... ViÖc ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p lý nh»m t¨ng c−êng

kû c−¬ng, kû luËt trong ho¹t ®éng thèng kª - §ã lµ thanh tra vµ xö lý vi ph¹m

còng lµ yªu cÇu tÊt yÕu, kh¸ch quan trong viÖc qu¶n lý ®Êt n−íc vµ x· héi.

LuËt thèng kª lµ sù kÕ thõa vµ ph¸t triÓn cña Ph¸p lÖnh kÕ to¸n – thèng

kª n¨m 1988. Còng nh− LuËt thèng kª ngµy nay, Ph¸p lÖnh kÕ to¸n – thèng kª

cïng víi mét hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p lý, c¸c chÕ tµi b¶o ®¶m cho Ph¸p lÖnh ®−îc

thùc hiÖn nghiªm, trong ®ã ngoµi c¸c chÕ ®é nghiÖp vô vÒ thèng kª, mét v¨n

b¶n cã tÝnh quyÕt ®Þnh c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó t¨ng c−êng kú luËt, kû c−¬ng,

®ã lµ ph¸p lÖnh xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh vµ NghÞ ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh

chÝnh riªng cho lÜnh vùc thèng kª.

LuËt thèng kª thay thÕ c¸c quy ®Þnh vÒ thèng kª trong Ph¸p lÖnh kÕ to¸n

vµ thèng kª n¨m 1988. Kh¸c víi Ph¸p lÖnh, LuËt thèng kª ®· quy ®Þnh ®Çy ®ñ

vÒ ph¹m vi ®iÒu chØnh bao gåm ®iÒu tra, b¸o c¸o thèng kª, c«ng bè, sö dông

th«ng tin thèng kª nhµ n−íc vµ hÖ thèng tæ chøc thèng kª nhµ n−íc.

LuËt thèng kª ®· quy ®Þnh ®Çy ®ñ c¶ ba ®èi t−îng ¸p dông LuËt bao gåm

c¸c tæ chøc, c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm cung cÊp th«ng tin thèng kª trong viÖc thùc

hiÖn ®iÒu tra vµ b¸o c¸o thèng kª; tæ chøc, c¸ nh©n sö dông th«ng tin thèng kª

nhµ n−íc; tæ chøc thèng kª vµ ng−êi lµm c«ng t¸c thèng kª... nh»m x¸c ®Þnh râ

quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña tõng tæ chøc vµ c¸ nh©n cã liªn quan trong viÖc

thùc hiÖn ph¸p luËt vÒ thèng kª, b¶o ®¶m th«ng tin thèng kª cã ®ñ ®é tin cËy

lµm c¨n cø ph¸p lý, chuÈn mùc trong viÖc ®¸nh gi¸, dù b¸o t×nh h×nh, ho¹ch

®Þnh chiÕn l−îc, chÝnh s¸ch, x©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi vµ

®¸p øng nhu cÇu th«ng tin cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n, t¨ng c−êng hiÖu lùc qu¶n lý

nhµ n−íc vÒ c«ng t¸c thèng kª.

§Ó Ph¸p luËt thèng kª ®i vµo cuéc sèng thùc sù, kh«ng thÓ kh«ng ¸p

dông c«ng cô kiÓm tra, thanh tra, gi¸m s¸t viÖc thùc thi ph¸p luËt thèng kª,

trong ®ã biÖn ph¸p uèn n¾n, xö lý nh÷ng sai ph¹m th−êng x¶y ra trong qu¸ tr×nh

ho¹t ®éng vµ qu¶n lý kinh tÕ – x· héi cña ®Êt n−íc - §ã lµ xö lý vi ph¹m hµnh

chÝnh - Mét trong nh÷ng c«ng cô m¹nh mÏ ®Ó thùc hiÖn qu¶n lý Nhµ n−íc trong

lÜnh vùc thèng kª. ChÝnh v× vËy, Nhµ n−íc ®· cã Ph¸p lÖnh xö lý vi ph¹m hµnh

chÝnh nãi chung vµ NghÞ ®Þnh xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc thèng kª

6

nãi riªng. Vi ph¹m h×nh sù kh«ng ph¶i lóc nµo, ë ®©u còng x¶y ra nh− quy ®Þnh

t¹i ®iÒu 176 Bé luËt h×nh sù "b¸o c¸o sai vÒ kinh tÕ", trong khi vi ph¹m hµnh

chÝnh ®ang lµ hiÖn t−îng th−êng xuyªn, cÇn tiÕn hµnh kiÓm tra vµ xö lý liªn tôc

®Òu kh¾p ®Ó kÞp thêi ng¨n chÆn.

Muèn viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt thèng kª mét c¸ch toµn diÖn vµ triÖt ®Ó

ph¶i thùc hiªn Ph¸p lÖnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh. Muèn thùc hiÖn xö ph¹t

vi ph¹m hµnh chÝnh ph¶i cã tæ chøc Thanh tra Nhµ n−íc chuyªn ngµnh thèng

kª, ph¶i t¨ng c−êng, cñng cè vµ ph¸t triÓn lùc l−îng Thanh tra viªn vµ céng t¸c

viªn thanh tra thèng kª.

Thùc hiÖn Ph¸p lÖnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh ®ßi hái nhËn thøc, hµnh

®éng ph¶i thèng nhÊt, cã quyÕt t©m cao trong ngµnh thèng kª vµ sù phèi hîp

chÆt chÏ, thèng nhÊt, sím kh¾c phôc t×nh tr¹ng "trèng ®¸nh xu«i, kÌn thæi

ng−îc". NhiÒu n¬i thùc hiÖn nghiªm tóc, nhiÒu n¬i l¹i th¶ næi hoÆc nÐ tr¸nh

thùc hiÖn Ph¸p lÖnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong thèng kª dÉn ®Õn h¹n

chÕ lín, thËm chÝ ph¶n t¸c dông cña NghÞ ®Þnh hoÆc g©y khã kh¨n, phøc t¹p

thªm cho nh÷ng n¬i, nh÷ng cÊp thùc hiÖn nghiªm tóc.

Thùc hiÖn NghÞ ®Þnh xö ph¹t ph¶i nghiªm tóc, ®Çy ®ñ theo quy tr×nh, tõ

kiÓm tra, lËp biªn b¶n vi ph¹m, ra c¸c quyÕt ®Þnh vµ chÊp hµnh c¸c quyÕt ®Þnh

xö lý; b¶o ®¶m ®Çy ®ñ tÝnh ph¸p lý cña viÖc thi hµnh Ph¸p lÖnh xö lý vi ph¹m

hµnh chÝnh; tr¸nh t×nh tr¹ng vi ph¹m ph¸p luËt trong khi thùc thi ph¸p luËt..

B/ Xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc thèng kª - TÝnh tÊt

yÕu kh¸ch quan tõ yªu cÇu ®ßi hái thùc tÕ.

Qua kÕt qu¶ kiÓm tra, thanh tra chÊp hµnh Ph¸p lÖnh kÕ to¸n, thèng kª

cho thÊy 100% c¸c ®¬n vÞ ®−îc thanh tra ®Òu vi ph¹m Ph¸p lÖnh kÕ to¸n, thèng

kª ë ph¹m vi vµ møc ®é kh¸c nhau, phæ biÕn nhÊt lµ vi ph¹m c¸c kho¶n 1, 3, 4,

6 cña ®iÒu 7 vµ ®iÒu 12 Ph¸p lÖnh kÕ to¸n, thèng kª; Thanh tra ®· buéc ph¶i ¸p

dông NghÞ ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh ®Ó xö ph¹t ®èi víi c¸c ®¬n vÞ vµ c¸

nh©n cè ý vi ph¹m nghiªm träng.

Qua Thanh tra thèng kª cßn nªu ®−îc hµng ngµn kiÕn nghÞ, yªu cÇu chÊn

chØnh kû luËt b¸o c¸o thèng kª. Nh÷ng kiÕn nghÞ vµ c¸c quyÕt ®Þnh xö ph¹t vi

ph¹m hµnh chÝnh cña Thanh tra thèng kª ®· ®−îc c¸c ®¬n vÞ vµ c¸ nh©n vi ph¹m

tiÕp thu, chÊp hµnh nghiªm tóc.

7