Nghiên cứu sụt lún đất và đánh giá sơ bộ lún do khai thác nước dưới đất gây ra tại một số vị trí trên vùng đồng bằng nước ta

Nghien cufti - Trao doi

Ngliien cuU sut liin dat va danh gia

sof bo liin do khai thac niTofc difofi dat

gay ra tai mot so vj tri

tren viing dong bang niTdrc ta

O NGUYEN DIEU LINH, TS. DANG DJNH PHUC

Hdi Dia chat thuy vin

MAI XUAN KHAI

Cye Quin ly tii nguyen nUdc

Sd \\ipc ve cac nguyen

nhan gay lun mgt dat

Lun dat la mdt trong ede qua

trinh biln dii dp eao mat dat, lun

dat cd the gay ra bfii cac tac nhan

tu nhien nhu hogt ddng kiln tgo,

sut dat do cdc qui trinh hda tan

dat da bfii nufie ngam trong eic

vung ed d i hda tan nhu da voi,

xfii ngam trong cic tram tfeh Id

ring, eie qua trinh co ket eua eae

tram tfeh Dd TQ dudi tdc dung eua

ti i trpng ty nhidn eung lam cho

mat dat bj hg thap.

Cic tac nhan nhan tgo ehu

yeu gay lun dat la eae hogt ddng

xdy dung, cic hogt ddng cd gay

ti i trgng dpng nhU giao thdng lim

cho ddt bj nen giy ra lun ddt. Khai

thie nufie dufii dit, thio khd nudc

dufii da't d l khai thac mfi, xay

dyng cong trinh v i eho cac mye

dfeh khae cung gay lun dat.

Tac dQng cua khai thac

nUdc dudi dat tdi lun mat dat

Khai thae nUfic dufii dat la can

thidt phye vy nhu cau cQa con

ngUdi, song khdng tranh khoi cac

tac dgng bdt lgi tdi TN&MT. Khi khai

thde nUfie dufii ddt mUc nufie dufii

dat se bj hg thdp. Hg thdp mye nufie

dufii ddt qua myc gay eae tae ddng

khdng mong muon nhU syt lun dat,

tang nguy cd d nhilm va xim nhap

man.

Trong cic Idp dat d i chya

nufie cd dp ti l trpng trdn mai

dUfie ganh ehju bfii cot ddt va

nudc lo rong trong ddt da, khi khai

thie nUfie i p lUc trong ting chUa

nufie va cac tang ed quan hd thuy

lyc vfii Chung glim. Vl viy, ti i

trgng de len cot dat ting len

gidng nhu trufing hdp chju til cua

edng trinh xiy dung, dat bj nen v i

hiu qui eua nd la lun dat. Trong

cie Idp ehUa nufie khdng ap, khi

myc nUde bj hg thap, i p lyc day

noi giim lim tang ap lyc len cdt

da't eijng giy ra lun.

Sy sut lun fi vj tri nao dfi phu

thudc vid thinh phan dat da ei!ia

cic Ifip tram tfch chya nufie dUfil

mat ddt cQng nhu trj s i va thfii

gian ha thap, chij ydu la hd s i nen

lun v i tfnh tham eua ddt. D l dinh

gia lun do khai thae nufie dUfil dat

giy ra thufing sQ dung hai phUdng

phip la quan trac va tfnh toin.

PhUdng phap tmh toan

danh gia lun do khai thac nudc

dUdi dat gay ra

Tfnh toin lun do khai thie

nufie dufii dat gay ra dugc thyc

hien theo hai phugng phip: Lun

khdng dan hoi v i lun din hoi.

Phuang phip tinh toin dinh

gia lun khdng din hdi

PhUdng phap danh gia lun

ddt khdng ddn hii khi sy dung kdt

qui thf nghidm ndn mgt chieu

trdn miu di't eua eie trdm tfch

chya nude va ti i lidu giim ap iye

nudc dudi ddt d i dUde phat trien

bfii Miller (1961).

Trj sd ndn dUde tfnh tQ edng

thye(Miler, 1961).

A/. = ^m . (1,

6 day: Ah l i trj sd nen hay

lun dat (m);

ii': t^ se Id rdng ban dau;

I2: t9 Sd Id ring sau khi chat tii;

m: ehilu diy eiia tdng chUa

nUfic, m.

Trj sd lun cQng dUdc xde djnh

theo edng thUe:

Am = a.Ap.m (2)

d ddy: a la hd sd nen dugc

xac djnh bing dd dd'e eua dudng

thang quan hd glQa ty s i Id ring

vh tii trpng trong thi nghiem ndn;

Ap: hieu sd eua tii trpng hieu

qua sau va trufie khI chat tai;

m: chieu day Ifip dat tfnh toin.

Tai nguyen yg M6I truong | K>1-Thiing 1/2016 25