Nghiên cứu nhân giống cây Tam thất bắc (Panax pseudoginseng) bằng phương pháp giâm hom chồi củ tại huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang

Đặng Ngọc Hùng và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 108(08): 135 - 139

135

NGHIÊN CỨU NHÂN GIỐNG CÂY TAM THẤT BẮC (PANAX

PSEUDOGINSENG) BẰNG PHƯƠNG PHÁP GIÂM HOM CHỒI CỦ

TẠI HUYỆN HOÀNG SU PHÌ, TỈNH HÀ GIANG

Đặng Ngọc Hùng1*, Vũ Thị Phương2

, Bùi Thị Thủy

1

1

Trường Đại học Nông Lâm – ĐH Thái Nguyên

2

Trường Đại học Khoa học – ĐH Thái Nguyên

TÓM TẮT

Hiện nay nghiên cứu và gây trồng cây Tam thất bắc (Panax pseudoginseng) đang được quan tâm

để bảo tồn nguồn gen, đồng thời phát triển loài cây dược liệu này ở các tỉnh thuộc khu vực miền

núi Đông Bắc, đang được người dân địa phương sử dụng làm thuốc và khai thác cạn kiệt. Việc

nghiên cứu nhân giống có thể áp dụng trên mô hình vườn nhà là rất thích hợp và cần thiết để lưu

giữ nguồn gen và bảo tồn loài cây dược liệu này. Chúng tôi tiến hành nghiên cứu ảnh hưởng của

loại củ giống, hỗn hợp đất trồng (thành phần hỗn hợp đất) và chế độ ánh sáng đến sinh trưởng và

phát triển của củ giống cây (Panax pseu doginseng Ness) trồng trong điều kiện vườn ươm thấy

rằng: loại củ già mang lại hiệu quả nhân giống ở mức khá cao và có ý nghĩa đối sản xuất cây giống

qua các chỉ tiêu theo dõi: tỷ lệ củ sống: 85,56%, tỷ lệ củ giống nảy chồi: 87,60%, củ ra rễ: 55,11%

và chiều dài rễ: 8,50 cm, các chồi khỏe và mập. Thành phần hỗn hợp đất thích hợp (85% đất + 5%

vỏ trấu + 10% phân vi sinh vật- phân trộn) cho tỷ lệ sống củ giống: 93%, chiều dài chồi: 7,94 cm,

tỷ lệ nẩy mầm: 98%, số chồi/gốc: 97,55 chồi, tỷ lệ ra rễ: 66,67 cm. Nghiên cứu độ chiếu sáng đến

khả năng kích thích nảy mầm và tỷ lệ sống của củ giống là quan trọng: Tổng số chồi bật 87,99

chồi, chiều dài chồi: 8,94 cm, số cặp lá/chồi: 3,67, chất lượng chồi và khả năng sinh trường của

chồi là cao, chồi mập hơn, đều và thể hiện khả năng vươn dài hướng sáng, chồi xanh.

Từ khóa: Cây Tam thất bắc, hom củ, Hoàng Su Phì, mức độ chiếu sáng, nhân giống

ĐẶT VẤN ĐỀ*

Việt Nam là nước có hệ thực vật phong phú

và đa dạng. Theo kết quả điều tra của Viện

Dược liệu năm 2006 ở Việt Nam có 3948 loại

thực vật bậc cao, bậc thấp và Nấm lớn được

dùng làm thuốc trong đó nhóm thực vật bậc

cao có 3870 loài. Những cây thuốc có giá trị

sử dụng cao, có khả năng khai thác trong tự

nhiên là những cây thuốc nằm trong danh

mục 185 cây thuốc và vị thuốc thiết yếu của

Bộ Y tế cũng như những cây thuốc đang được

thị trường dược liệu quan tâm bao gồm có

206 cây thuốc có khả năng khai thác [2].

Hiện nay nhu cầu sử dụng cây dược liệu chế

xuất thuốc trong nước và trên thế giới ngày

càng tăng, riêng trong nước hàng năm cần

50.000 tấn cây dược liệu để chế xuất thuốc.

Tuy nhiên tại nhiều địa phương trong cả nước

người dân đang khai thác tận thu tận diệt

nguồn dược liệu quý hiếm. Nhiều loại cây

*

Tel:0973.555.249; Email: [email protected]

thuốc quý đang đứng trước nguy cơ tận diệt

như: Thất diệp nhất chi hoa, Hoàng đằng, Ba

kích, Bình vôi, Thanh thiên quỳ, Tam thất

bắc... [4;5].

Trong vài thập kỉ qua các loài cây dược liệu

thu hút được sự quan tâm đáng kể; đặc biệt

tiềm năng đóng góp của nó trong bảo tồn

rừng và đa dạng sinh học, xóa đói giảm nghèo

và phát triển vùng cao… nhưng do chưa có sự

phối hợp chặt chẽ giữa nhà khoa học, người

trồng dược liệu và doanh nghiệp nên không

thúc đẩy được việc thành lập các vùng chuyên

canh. Vấn đề nuôi trồng dược liệu chủ yếu là

tự phát chưa có kế hoạch tổng thể và quy

vùng sản xuất. Một số địa phương được coi là

làng nghề trong lĩnh vực trồng dược liệu thì

hiện nay đang bị đình đốn vì nhiều lý do khác

nhau, số gia đình trồng cây thuốc và diện tích

trồng cây thuốc trong làng nghề giảm dần.

Hơn nữa trong những năm gần đây dân số

ngày càng tăng nhanh, nhu cầu của con người

ngày một lớn trong khi đó diện tích rừng ngày

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn