Nghiên cứu lựa chọn giống và mật độ trồng đối với giống cà chua có triển vọng tại Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

LẠI MINH HOÀN

NGHIÊN CỨU LỰA CHỌN GIỐNG VÀ

MẬT ĐỘ TRỒNG ĐỐI VỚI GIỐNG CÀ CHUA

TRIỂN VỌNG TẠI THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC CÂY TRỒNG

Thái Nguyên - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

LẠI MINH HOÀN

NGHIÊN CỨU LỰA CHỌN GIỐNG VÀ

MẬT ĐỘ TRỒNG ĐỐI VỚI GIỐNG CÀ CHUA

TRIỂN VỌNG TẠI THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành : Khoa học cây trồng

Mã số ngành: 60.62.01.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC CÂY TRỒNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Mão

Thái Nguyên - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan kết quả nghiên cứu của riêng tôi. Những số liệu trình

bày trong luận văn này là hoàn toàn trung thực và chưa sử dụng để bảo vệ một

học vị nào.

Các thông tin, tài liệu trích dẫn trình bày trong luận văn này đều được

ghi rõ nguồn gốc.

Thái Nguyên, ngày 05 tháng 10 năm 2015

TÁC GIẢ

Lai Minh Ho ̣ àn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Được sự nhất trí của Ban Giám hiệu trường Đại học Nông Lâm Thái

Nguyên và sự quan tâm của Phòng quản lý và Đào tạo sau Đại học, các thầy

cô giáo Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên. Tôi đã tiến hành thực hiện

đề tài: “Nghiên cứu lựa chọn giống và mật độ trồng đối với giống cà chua

có triển vọng tại Thái Nguyên”.

Đến nay tôi đã hoàn thành đề tài của mình. Để có được kết quả như vậy,

trước hết tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến các thầy cô giáo hướng dẫn,

Ban Giám hiệu Nhà trường, khoa Nông học và phòng Quản lý sau Đại học, các

tổ chức cá nhân liên quan đã tận tình giúp đỡ tôi trong suốt thời gian thực hiện

đề tài của mình.

Tôi xin chân thành cảm ơn:

1. Ban Giám hiệu Nhà trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên.

2. TS. Nguyễn Thị Mão - Giảng viên khoa Nông học.

3. Phòng Đào tạo, Khoa Nông học - Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên.

4. Bạn bè, đồng nghiệp và gia đình.

Do còn hạn chế về trình độ lý luận và kinh nghiệm thực tế nên không

tránh khỏi thiếu sót, tôi rất mong được sự giúp đỡ, góp ý kiến bổ sung của các

thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp để đề tài của tôi được hoàn thiện hơn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, ngày 05 tháng 10 năm 2015

TÁC GIẢ

Lai Minh Ho ̣ àn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN....................................................................................................ii

MỤC LỤC ........................................................................................................iii

DANH MỤC VIẾT TẮT ................................................................................... v

DANH MUC C ̣ ÁC HÌNH .................................................................................vi

MỞ ĐẦU............................................................................................................ 1

1. Đặt vấn đề ................................................................................................ 1

2. Muc đ̣ ích và yêu cầu ................................................................................ 2

2.1. Muc đ̣ ích của đề tà

i............................................................................... 2

2.2. Yêu cầu của đề tà

i................................................................................. 2

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ....................................................................3

1.1.Cơ sở khoa học của đề tài ...................................................................... 3

1.2.Tình hình sản xuất và nghiên cứu cà chua trong nước và trên thế giới. 4

1.2.1. Tình hình sản xuất và nghiên cứu cà chua trên thế giới ............... 4

1.2.2. Tình hình sản xuất và nghiên cứu cà chua ở Việt Nam............... 9

1.2.3. Tình hình nghiên cứu vềmât đ̣ ô ̣trồng cà chua ở Viêt Nam ̣ …..14

Chương 2: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.........................16

2.1.Vật liệu, địa điểm và thời gian nghiên cứu.......................................... 16

2.1.1. Vật liệu nghiên cứu..................................................................... 16

2.1.2. Địa điểm, thời gian nghiêm cứu ................................................. 17

2.2. Nội dung nghiên cứu........................................................................... 17

2.3. Phương pháp nghiên cứu. ................................................................... 18

2.3.1. Phương pháp bố trí

thínghiêṃ ................................................... 18

2.3.2. Kỹ thuật trồng trọt....................................................................... 20

2.4. Các chỉ tiêu theo dõi ........................................................................... 22

2.4.1. Các giai đoạn sinh trưởng trên đồng ruộng. ............................... 22

2.4.2. Động thái tăng trưởng chiều cao và số lá thân chính của các

giống.............................................................................................. 22

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iv

2.4.3. Một số chỉ tiêu sinh trưởng và cấu trúc cây................................ 22

3.4.4.Một số chỉ tiêu về chất lượng quả: .............................................. 23

2.4.5. Năng suất và các yếu tố cấu thành năng suất: ............................ 23

2.4.6. Một số chỉ tiêu về hình thái quả................................................. 23

2.4.7. Đánh giá tình hình sâu bệnh hại theo phương pháp hiện hành của

Viện Bảo vệ thực vật..................................................................... 24

2.4.8. Phương pháp tính toán và sử lý số liệu...................................... 24

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN.................................25

3.1. Nghiên cứu các giai đoạn sinh trưởng, phát triển của các giống cà

chua thí nghiệm..................................................................................... 25

3.1.1. Thời kỳ vườn ươm...................................................................... 25

3.1.2. Thời kỳ ngoài ruộng sản xuất ..................................................... 28

3.2. Xác định mật độ trồng thích hợp cho giống cà chua triển vọng vụ

Xuân – Hè 2015 .................................................................................... 58

3.2.1. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến các giai đoạn sinh trưởng, phát

triển chủ yếu của giống cà chua triển vọng vụ Xuân – Hè 2015.. 58

3.2.2.Năng suất và các yếu tố tạo thành năng suất ............................... 60

3.2.3 Tình hình sâu bệnh hại trên giống cà chua có triển vọng trồng vụ

Xuân – Hè 2015 ............................................................................ 62

3.2.4 Sơ bộ hoạch toán kinh tế.............................................................. 64

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ.....................................................................................65

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................67

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

v

DANH MỤC VIẾT TẮT

AVRDC : Asia Vegetable Research Development Center

(Trung tâm nghiên cứu và phát triển rau Châu Á)

CT : Công thức

NSLT : Năng suất lý thuyết

NSTT : Năng suất thực thu

TB : Trung bình

TLB : Tỷ lệ bệnh

TLH : Tỷ lệ hại

TYLCV : Tomato Yellow Leaf Curly Virus

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

vi

DANH MUC C ̣ ÁC HÌNH

Bảng 1.1: Diện tích, năng suất và sản lượng cà chua toàn thế giới giai

đoạn từ năm 2008 - 2012......................................................................4

Bảng 1.2: Diện tích, năng suất và sản lượng cà chua của các châu lục trên

thế giới năm 2012..................................................................................5

Bảng 1.3: Sản lượng cà chua của một số nước sản xuất cà chua lớn trên

thế giới trong những năm gần đây ........................................................6

Bảng 1.4: Diện tích, năng suất và sản lượng cà chua Việt Nam giai đoạn

từ năm 2008 - 2012 .............................................................................10

Bảng 3.1: Thờ

i gian sinh trưởng của các giống cà chua thờ

i kỳ vườn

ươm......................................................................................................25

Bảng 3.2: Chiều cao cây qua các giai đoạn của các giống cà chua trong

vườn ươm ............................................................................................27

Bảng 3.3: Các thời kỳ sinh trưởng và phát triển của các giống cà chua

trồng vụ Thu - Đông 2014 và Xuân Hè 2015 tại Thá

i Nguyên .........28

Bảng 3.4. Động thái tăng trưởng chiều cao cây của các giống cà chua

trồng vụ Thu - Đông 2014...................................................................32

Bảng 3.5. Tốc độ tăng trưởng chiều cao cây của các giống cà chua trồng

vụ Thu - Đông 2014 ............................................................................34

Bảng 3.6. Động thái tăng trưởng chiều cao cây của các giống cà chua

trồng vụ Xuân Hè 2015 .......................................................................36

Bảng 3.7. Tốc độ tăng trưởng chiều cao cây của các giống cà chua trồng

vụ Xuân Hè 2015.................................................................................38

Bảng 3.8. Động thái ra lá trên thân chính của các giống cà chua tham gia

trồng vu ̣Thu - Đông 2014...................................................................41

Bảng 3.9. Tốc độ ra lá qua các kỳ theo dõi của các giống cà chua trồng

vụ Thu - Đông 2014 ............................................................................44

Bảng 3.10. Động thái ra lá trên thân chính của các giống cà chua trồng vụ

Xuân Hè 2015......................................................................................46

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

vii

Bảng 3.11. Tốc độ ra lá trên thân chính của các giống cà chua trồng vụ

Xuân Hè 2015......................................................................................48

Bảng 3.12: Đặc trưng hình thái quả của các giống cà chua thí nghiệm...........50

Bảng 3.13. Tình hình sâu, bệnh hại chính của các giống cà chua thí

nghiệm.................................................................................................51

Bảng 3.14: Năng suất và các yếu tố tạo thành năng suất.................................55

Bảng 3.15: Ảnh hưởng của mật độ trồng đến các thời kỳ sinh trưởng và phát

triển đối với giống cà chua triển vọng vụ Xuân Hè 2015 tại Thá

i

Nguyên.................................................................................................58

Bảng 3.16: Ảnh hưởng của mật độ trồng khác nhau đến năng suất và các yếu

tố tạo thành năng suất đối với giống cà chua triển vọng vụ Xuân –

Hè 2015................................................................................................60

Bảng 3.17. Ảnh hưởng của mật độ trồng khác nhau đến tình hình sâu,

bệnh hại đối với giống cà chua triển vọng vụ Xuân - Hè 2015 ..........62

Bảng 3.18. Hiệu quả kinh tế của giống cà chua CARD 025 ở các mật độ

trồng khác nhau vụ Xuân – Hè 2015...................................................64

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

viii

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 3.1: Đồ thị biểu diễn động thái tăng trưởng chiều cao cây của các

giống cà chua tham gia thí nghiệm vụ Thu - Đông 2014..................33

Hình 3.2. Tốc độ tăng trưởng chiều cao cây các giống cà chua tham gia

thí nghiệm vụ Thu - Đông 2014 .........................................................35

Hình 3.3: Đồ thị biểu diễn động thái tăng trưởng chiều cao cây của các

giống cà chua tham gia thí nghiệm vụ Xuân Hè 2015 .......................37

Hình 3.4. Biểu đồ biểu diễn tốc độ tăng trưởng chiều cao cây các giống

cà chua tham gia thí nghiệm vụ Xuân Hè 2015 .................................39

Hình 3.5: Đồ thị biểu diễn động thái ra lá trên thân chính của các giống

cà chua tham gia thí nghiệm vụ Thu - Đông 2014.............................43

Hình 3.6. Biểu đồ biểu diễn tốc độ ra lá trên thân chính của các giống cà

chua tham gia thí nghiệm vụ Thu - Đông 2014-2015 ........................45

Hình 3.7: Đồ thị biểu diễn động thái ra lá trên thân chính của các giống

cà chua tham gia thí nghiệm vụ Xuân Hè 2015 .................................47

Hình 3.8. Biểu đồ biểu diễn tốc độ ra lá trên thân chính qua các kỳ theo

dõi giống cà chua tham gia thí nghiệm vụ Xuân Hè 2015.................49

Hình 3.9: Biểu đồ biểu diễn năng suất thực thu của các giống cà chua

tham gia thí nghiệm vụ Thu - Đông 2014 và Xuân – Hè 2015..........56

Hình 3.10: Biểu đồ biểu diễn năng suất của giống cà chua triển vọng ở

các mật độ trồng khác nhau vụ Xuân - Hè 2015 ................................60

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

1

MỞ ĐẦU

1. Đặt vấn đề

Rau là một nhu cầu thiết yếu của mỗi người. Khi đời sống càng được

nâng lên thì nhu cầu về rau càng tăng cao và khắt khe hơn. Để đáp ứng được

yêu cầu tiêu dùng thì cần có những loại rau giàu dinh dưỡng, dễ chế biến, có

thể sử dụng lâu dài, liên tục. Cà chua là một trong những loại rau đáp ứng

được các yêu cầu trên.

Cà chua (Lycopersicon esculentum Mill) thuôc h ̣ o ̣ cà (Solanaceae), có

nguồn gốc ở Nam Mỹ là loại rau quả được người tiêu dùng trên thế giới cũng

như ở Việt Nam rất ưa chuộng. Trong quả cà chua chín có chứa nhiều đường,

vitamin, khoáng chất quan trọng (Ca, Fe, Mg, P…) và các loại axit hữu cơ. Cà

chua có thể sử dụng dễ dàng từ ăn tươi, chế biến, làm nguyên liệu cho sản

xuất. Về mặt y học, cà chua có tính mát, vị ngọt giúp tạo năng lượng, tăng sức

sống, cân bằng tế bào, giải nhiệt, điều hoà bài tiết, tăng khả năng tiêu hoá.

Không chỉ vậy, cà chua còn có thể trồng dễ dàng ở nhiều khu vực trong nhiều

điều kiện thời tiết khác nhau và có thể cho thu sản phẩm trong một thời gian

tương đối dài. Do đó, cà chua là một trong những loại rau được nhiều người

ưa dùng nhất.

Sản xuất cà chua ở Việt Nam tập trung nhiều ở đồng bằng Bắc bộ và

trồng chủ yếu trong vụ Đông nên hiệu quả kinh tế không cao. Để nâng cao

hiệu quả từ sản xuất cà chua và nhằm đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng thì sản

xuất cà chua trá

i vu ̣(Thu – Đông và Xuân – Hè) đã được đưa vào cơ cấu mùa

vụ từ những năm 70 của thế kỷ 20. Sản xuất cà chua trá

i vu ̣có ưu điểm: tăng

cao hiệu quả sản xuất, giải quyết vấn đề rau giáp vụ, nguyên liệu cho các nhà

máy chế biến cũng như nguồn lao động dư thừa… Tuy nhiên, sản xuất cà

chua Trá

i vu ̣ cũng gặp không ít khó khăn: điều kiện ngoại cảnh không phù

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

2

hợp cho sinh trưởng, phát triển, tạo năng suất và chất lượng cà chua. Hơn nữa

chúng ta chưa có một bộ giống phù hợp dành riêng cho sản xuất vụ trá

i vu. ̣

Để sản xuất cà chua trá

i vu ̣trở thành một vụ chính trong công thức luân canh

thì cần phải chọn tạo một bộ giống tốt có khả năng chiu nhi ̣ êt với quy trình ̣

sản xuất riêng. Với điều kiện ngoại cảnh khi trồng cà chua trá

i vu, một giống ̣

được coi là tốt nếu có đầy đủ các đặc tính sau: sinh trưởng, phát triển mạnh,

cho năng suất, phẩm chất cao, khả năng chống chịu các loại sâu bệnh tốt trong

điều kiện nhiệt độ, ẩm độ cao.

Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Nghiên

cứu lựa chọn giống và mật độ trồng đối với giống cà chua có triển vọng tại

Thái Nguyên”.

2. Muc đ̣ ích và yêu cầu

2.1. Muc đ̣ ích của đềtài

Lưạ choṇ ra giống cà chua chiu nhi ̣ êt ̣ có

triển vong ph ̣ ù hơp v ̣ ớ

i điều

kiên t ̣ ai Th ̣ á

i Nguyên.

Xác đinḥ đươc ṃ ât đ̣ ộtrồng thích hơp nh ̣ ất cho giống cà chua có

triển vong. ̣

2.2. Yêu cầu của đềtài

- Đánh giá tình hình sinh trưởng, phát triển của các giống cà chua tham

gia trồng vụ Thu – Đông 2014 và vụ Xuân – Hè 2015.

- Đánh giá tình hình sâu bệnh hại của các giống cà chua tham gia trồng

vụ Thu – Đông 2014 và vụ Xuân – Hè 2015.

- Đánh giá đặc điểm hình thá

i, cấu trúc quả và chất lương qu ̣ ả của các

giống cà chua mới trong vụ Thu – Đông 2014 và vu ̣Xuân – Hè 2015.

- Đánh giá

tình hinh sinh trư ̀ ởng phá

t triển, năng suất của giống cà chua

có

triển vong trong c ̣ ác mât đ̣ ô ̣trồng khác nhau.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

3

Chương 1

TỔNG QUAN TÀI LIỆU

1.1.Cơ sở khoa học của đề tài

“Cà chua trồng hiện nay có nguồn gốc phát sinh từ vùng Pêru, Ecurado

và Bolivia dọc bờ biển Thái Bình Dương từ quần đảo Galanpagos tới Chile, là

các nước Nam Mỹ thuộc khu vực nhiệt đới khô” (De Candelle A.P,1984) [14].

Tuy nhiên nhiều tác giả khác nhận định L.esculetum var cerasiforme (cà chua

anh đào) là tổ tiên của cà chua trồng. Cây cà chua xuất hiện trên trái đất từ thế

kỷ XVI nhưng phải đến hai thế kỷ sau, quả cà chua mới chiếm một vị trí khiêm

tốn trong các bữa ăn thường ngày và chỉ hơn 150 năm nay cà chua mới trở

thành loại rau ăn quả được sử dụng rộng rãi. Cà chua là nguồn cung cấp đường,

vitamin A, vitamin C… Những nghiên cứu gần đây cho thấy ở cà chua có các

axit hữu cơ, axit peoumaric, axit cholorogennic có tác dụng ngăn ngừa bệnh

ung thư. Ngoài ra cà chua chứa nhiều khoáng chất và các nguyên tố vi lượng

như kali, magie, sắt, kẽm và flo tăng thêm sự trẻ trung cho cơ thể. Vì vậy, cà

chua đang được trồng ngày càng rộng rãi trên Thế giới và ở Việt Nam.

Ở nước ta hiện nay, việc phát triển trồng cà chua còn có ý nghĩa quan

trọng về mặt luân canh, tăng vụ và tăng năng suất trên đơn vị diện tích, do đó

cà chua là loại rau ăn quả được khuyến khích phát triển. Tuy nhiên, sản xuất

cà chua ở nước ta chưa phát triển mạnh vì điều kiện khí hậu nóng và ẩm tạo

điều kiện thuận lợi cho sâu bệnh hại phát triển, làm giảm năng suất cà chua.

Do những khó khăn của thời tiết như nhiệt độ cao, mưa nhiều, sâu bệnh hại,

chất lượng quả kém nên việc tăng năng suất và sản lượng rất khó khăn.

Bộ giống cà chua được các Viện nghiên cứu và trường Đại học chọn tạo

ra khá phong phú. Ngoài ra, giống Cà chua mới còn được một số công ty nhập

khẩu từ nước ngoài vào Việt Nam như Công ty TNHH Trang Nông, Hoa Sen,

Sygenta. Tuy nhiên, giống cà chua mới trước khi giới thiệu vào sản xuất đại

trà cho từng vùng sinh thái và từng vụ trồng cần phải qua khảo nghiệm.