Nghiên cứu, điều tra bệnh virus khảm lá (POTATO virus x PXX và POTATO virus y PVY) trên khoai tây

BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO

TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI

----------------------------

ðỖ THỊ THU HUYỀN

¬

NGHIÊN CỨU, ðIỀU TRA BỆNH VIRUS KHẢM LÁ (POTATO VIRUS

X - PVX VÀ POTATO VIRUS Y - PVY) TRÊN KHOAI TÂY NHẬP

KHẨU TẠI TRUNG TÂM KIỂM DỊCH THỰC VẬT

SAU NHẬP KHẨU I VỤ ðÔNG XUÂN NĂM 2007 - 2008

LUẬN VĂN THẠC SĨ NÔNG NGHIỆP

Chuyên ngành : BẢO VỆ THỰC VẬT

Mã số : 60.62.10

Người hướng dẫn khoa học : GS.TS. VŨ TRIỆU MÂN

HÀ NỘI - 2008

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………i

LỜI CAM ðOAN

Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu

và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa từng ñược sử

dụng và công bố trong bất kỳ công trình nào khác

Mọi sự giúp ñỡ cho việc thực hiện luận văn này ñã ñược cám ơn và các

thông tin trích dẫn trong luận văn ñều ñã ñược chỉ rõ nguồn gốc.

Tác giả luận văn

ðỗ Thị Thu Huyền

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………ii

LỜI CẢM ƠN

ðể hoàn thành luận văn này, ngoài sự cố gắng của bản thân, tôi ñã nhận

ñược sự giúp ñỡ của Thầy giáo, Giáo sư- Tiến sĩ Vũ Triệu Mân. Xin gửi tới

Thầy lòng biết ơn sâu sắc và kính trọng.

Xin chân thành cám ơn tới các Thầy giáo, Cô giáo, các cán bộ nhân viên

khoa Sau ñại học và khoa Nông học ñã tạo ñiều kiện tốt nhất ñể chúng tôi có

cơ hội nâng cao kiến thức.

Xin chân thành cám ơn các cán bộ của Trung tâm nghiên cứu Bệnh cây

nhiệt ñới, Trung tâm nghiên cứu cây có củ ñã nhiệt tình giúp ñỡ trong thời

gian tôi thực tập và hoàn thành luận văn.

Xin bày tỏ lời cám ơn chân thành tới Ban giám ñốc và cán bộ Trung tâm

Kiểm dịch thực vật Sau nhập khẩu I ñã tạo mọi ñiều kiện tốt nhất về vật chất

cũng như tinh thần ñể tôi hoàn thành luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn sự ñộng viên, khích lệ, giúp ñỡ của các thầy

cô, bạn bè và ñồng nghiệp.

Tôi cũng xin ñược cảm ơn những người thân trong gia ñình, ñã dành

nhiều tình cảm và ñiều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình thực hiện luận

văn.

Tác giả luận văn

ðỗ Thị Thu Huyền

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………iii

MỤC LỤC

Lời cam ñoan i

Lời cảm ơn ii

Mục lục iii

Danh mục các chữ viết tắt v

Danh mục các bảng vi

Danh mục các hình. viii

1. Mở ñầu i

1.1. Tính cấp thiết của ñề tài 1

1.2. Mục ñích , yêu cầu của ñề tài 5

2. Tổng quan tài liệu và cơ sở khoa học 6

2.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài 6

2.2. Những nghiên cứu ở trong nước 21

3. ðối tượng, ñịa ñiểm, vật liệu, nội dung và phương pháp

nghiên cứu 26

3.1. ðối tượng nghiên cứu 26

3.2. Thời gian và ñịa ñiểm nghiên cứu 26

3.3. Vật liệu nghiên cứu 26

4. Kết quả và thảo luận 35

4.1. Bệnh virus khảm lá khoai tây trên khoai tây nhập khẩu 35

4.1.1. Tình hình nhập khẩu giống khoai tây năm 2007 35

4.1.2. Kết quả kiểm tra PVX và PVY trên khoai tây nhập khẩu trước

gieo trồng 37

4.1.3. Kết quả kiểm tra PVX, PVY trên khoai tây nhập khẩu ñược trồng

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………iv

trong nhà kính tại Trung tâm Kiểm dịch thực vật Sau nhập khẩu I 38

4.2. Tình hình bệnh virus khảm lá khoai tây trên khoai tây vụ ðông

Xuân năm 2007-2008 tại Hà Nội 42

4.2.1. Kết quả kiểm tra PVX, PVY trên khoai tây nhập khẩu tại Trung

tâm nghiên cứu có củ 42

4.2.2. Kết quả kiểm tra PVX, PVY trên giống khoai tây Diamant (Hà

Lan) vụ ðông Xuân 2007- 2008 tại ðặng Xá- Gia Lâm- Hà Nội 44

4.2.3. Kết quả kiểm tra PVX, PVY trên giống Solara (ðức) vụ ðông

Xuân 2007- 2008 tại Hà Hồi- Thường Tín- Hà Nội 46

4.2.4. Kết quả kiểm tra PVX,PVY trên giống VT2 (Trung Quốc) vụ

ðông Xuân năm 2007- 2008 tại Tràng ðịnh - Lạng Sơn 47

4.2.5. Kết quả kiểm tra PVX,PVY trên khoai tây nhập khẩu từ Trung

Quốc gieo trồng vụ ðông Xuân năm 2007- 2008 tại Lộc Bình -

Lạng Sơn 50

4.2.6. Diễn biến bệnh khảm lá khoai tây trên giống Diamant nhập khẩu từ

Hà Lan vụ ðông Xuân năm 2007- 2008 tại ðặng Xá- Gia Lâm- Hà

Nội 51

4.2.7. Diễn biến bệnh khảm lá khoai tây trên giống Solara nhập khẩu từ

ðức vụ ðông Xuân năm 2007- 2008 tại Hà Hồi- Thường Tín- Hà

Nội 52

4.2.8. Diễn biến bệnh khảm lá khoai tây trên giống Solara nhập khẩu từ

ðức vụ ðông Xuân năm 2007- 2008 tại Trung tâm nghiên cứu

cây có củ- Viện khoa học Nông nghiệp Việt Nam 54

4.2.9. Diễn biến bệnh khảm lá khoai tây trên giống Diamant nhập khẩu

từ Hà Lan vụ ðông Xuân năm 2007- 2008 tại Trung tâm nghiên

cứu cây có củ- Viện khoa học Nông nghiệp Việt Nam 55

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………v

4.3. Kết quả lây nhiễm virus trên cây chỉ thị và cây ký chủ phụ trong

phòng thí nghiệm 57

4.3.1. Kết quả lây bệnh nhân tạo PVX bằng phương pháp cây chỉ thị 58

4.3.2. Kết quả lây bệnh nhân tạo PVY bằng phương pháp cây chỉ thị 64

5. Kết luận và ñề nghị 69

5.1. Kết luận 69

5.2. ðề nghị 70

Tài liệu tham khảo 71

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

ð/C (-) : ðối chứng âm

ð/C (+) : ðối chứng dương

KDTV : Kiểm dịch thực vật

OD : Giá trị mật ñộ quang

PVX : Potato virus X

PVY : Potato virus Y

TKTD : Thời kỳ tiềm dục

TLB : Tỷ lệ bệnh

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

STT Tên bảng Trang

4.1. Tình hình nhập khẩu giống khoai tây vào Việt Nam năm 2007 36

4.2. Kết quả kiểm tra PVX và PVY trên mẫu củ giống khoai tây nhập

khẩu trước gieo trồng 38

4.3. Kết quả kiểm tra PVX,PVX trên khoai tây nhập khẩu trồng trong

nhà kính tại Trung tâm Kiểm dịch thực vật Sau nhập khảu I 40

4.4. Kết quả kiểm tra PVX, PVY trên khoai tây nhập khẩu tại Trung

tâm nghiên cứu cây có củ 42

4.5. Kết quả kiểm tra PVX, PVY trên giống khoai tây Diamant (Hà

Lan) vụ ðông Xuân 2007- 2008 tại ðặng Xá- Gia Lâm- Hà Nội 45

4.6. Kết quả kiểm tra PVX, PVY trên giống Solara (ðức) vụ ðông

Xuân 2007- 2008 tại Hà Hồi- Thường Tín- Hà Nội 46

4.7. Kết quả kiểm tra PVX, PVY trên giống khoai tây VT2 nhập khẩu

từ Trung Quốc gieo trồng tại Tràng ðịnh - Lạng Sơn 49

4.8. Kết quả kiểm tra PVX, PVY trên khoai tây VT2 nhập khẩu từ

Trung Quốc gieo trồng vụ ðông Xuân năm 2007- 2008 tại Lộc

Bình - Lạng Sơn. 50

4.9. Diễn biến bệnh khảm lá khoai tây trên giống Diamant vụ ðông

Xuân năm 2007- 2008 tại ðặng Xá- Gia Lâm- Hà Nội 51

4.10. Diễn biến bệnh khảm lá khoai tây trên giống Solara nhập khẩu từ

ðức vụ ðông Xuân năm 2007- 2008 tại Hà Hồi- Thường Tín- Hà

Nội 53

4.11. Diễn biến bệnh khảm lá khoai tây trên giống Solara nhập khẩu từ

ðức vụ ðông Xuân năm 2007- 2008 tại Trung tâm nghiên cứu

cây có củ - Viện khoa học Nông nghiệp Việt Nam 54

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………viii

4.12. Diễn biến bệnh khảm lá khoai tây trên giống Diamant nhập khẩu

từ Hà Lan vụ ðông Xuân năm 2007- 2008 tại Trung tâm nghiên

cứu cây có củ- Viện khoa học Nông nghiệp Việt Nam 56

4.13. Kết quả lây bệnh nhân tạo PVX (potato virus X) lên cây chỉ thị

bằng phương pháp tiếp xúc cơ học. 59

4.14. Triệu chứng của PVX trên cây chỉ thị và ký chủ phụ 60

4.15. Kết quả lây bệnh nhân tạo PVY (potato virus Y) lên cây chỉ thị

bằng phương pháp tiếp xúc cơ học 64

4.16. Triệu chứng của PVY trên cây chỉ thị và ký chủ phụ 65

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ………………………ix

DANH MỤC CÁC HÌNH

STT Tên hình Trang

4.2. Khoai tây trồng tại Trung tâm KDTV Sau nhập khẩu I 41

4.2. Bản giếng ELISA 41

4.3. Triệu chứng khảm thường lá khoai tây 43

4.4. Triệu chứng khảm nhăn lá khoai tây 44

4.5. Diễn biến bệnh khảm lá khoai tây trên giống Diamant nhập khẩu

từ Hà Lan vụ ðông Xuân năm 2007- 2008 tại ðặng Xá- Gia

Lâm- Hà Nội 51

4.6. Ruộng khoai tây ñiều tra 52

4.7. Diễn biến bệnh khảm lá khoai tây trên giống Solara nhập khẩu

từ ðức vụ ðông Xuân năm 2007- 2008 tại Hà Hồi - Thường

Tín - Hà Nội 53

4.8. Diễn biến bệnh khảm lá khoai tây trên giống Solara nhập khẩu

từ ðức vụ ðông Xuân năm 2007- 2008 tại Trung tâm nghiên

cứu cây có củ - Viện khoa học Nông nghiệp Việt Nam 55

4.9. Diễn biến bệnh khảm lá khoai tây trên giống Diamant nhập

khẩu từ Hà Lan vụ ðông Xuân năm 2007- 2008 tại Trung tâm

nghiên cứu cây có củ- Viện khoa học Nông nghiệp Việt Nam 56

4.10. Triệu chứng bệnh trên cây thuốc lá Nicotiana tabacum cv.

Samsun nhiễm PVX 61

4.11. Triệu chứng bệnh trên cây rau muối Chenopodium

amaranticolor nhiễm PVX 61

4.12. Triệu chứng bệnh trên cây thuốc lá Nicotiana tabacum cv.

xanthi-nc nhiễm PVX 61

4.13. Triệu chứng bệnh trên cây thuốc lá Nicotiana glutinosa nhiễm