Nghiên cứu đặc tính các dòng lai tổ hợp thuận (G8/CN) và nghịch (CN/G8) trong tạo giống khoai lang

KHOA HOC CbNG NGHE

IXIGHIEIM Cii u DA C TIIMH CAC DOIMG LAI TO HO P

THUAIM (G8/CIM) V A MGHfCH (CIM/G8) TROIMG TAO

GIOIMG KHOA I LAIMG

Mai Thach Hoanh'

T6MTAT

Cac dong lai co dang la khong chia thiiy hinh tam giac can o 2 td hgp lai thuan G8/CN va lai nghich CN/G8

diu CO bien dong cu to cao (CV = 28,05 - 31,10%) va co ti le cii to, cu TB on dinh va deu bang 17%; do do cac

dong nay deu co nang suat cu cao d ca 3 doi Go, Gl va G2. Trong do dong lai 51 co nang suat cu cao nhat,

dat do Un cay 99% vi co ti le cii to va cu TB a ca 2 doi Gl va G2 deu cao nhait voi do Un cay 99%. Moi tuong

quan giira nang suat cii vcM ty le % cu to ciia cac dong lai c; ca 2 to hop lai thuan va lai nghich theo hucmg

thuan d ca 2 doi Gl va 02; trong do dong lai nghich co mue tuong quan cao (r = 0,9794) hon dong lai thuan

G8/CN (r = 0,6642). Moi tuong quan giira nang suat cu voi ty le % cii TB cua cac dong lai 6 2 to hcrp lai

thuan va lai nghich la trai ngucjc nhau d ca doi Gl va G2: cac dong lai thuan co tuong quan nghich chat a ca

2 doi Gl va G2 (r = - 0,7181 a Gl va r = - 0,9223 d G2) va cac dong lai nghich co tuong quan thuan thap o 2

doi Gl va G2 (r = 0,3769 o Gl va r = 0,4124 a G2). Day la Uem nang tot cho chon giong khoai lang lay cu d

cac dong lai nghich co dang la khong chia thiiy hinh tam giac can.

Tir khoa: Td hop lai, dong hi, nang suat, deyi (the he), he so bien dong (CV), tucmg quan.

I. DAT vAlV DE

Chpn tao gidng khoai lang bang lai huu tinh theo

phuong phap lai phu dpng (khong thudng xuyen)

(occasional crossing) lA phd biin vA ddng lai chi biit

dupc me, edn bd thi khong biit. Cdn lai td hop xac

dinh bAng lai cuong biirc (^forced crossing) nhd lai

nhAn tao {artificial pollination) thi tdn cong sire va

hieu qua chpn Ipc thAp, do sd lupng hat lai thu dupc

hi han chi. Rieng lai each ly {isolated crossing) td

hpp nhd' cdn triing {insects) thi chua dupc nghien

ciru. Vi vay trong nghien ciiru truck day tac gia da tao

vat lieu hat lai bAng lai cAch ly td hoji xac dinh giira

gidng sd 8 (G8) vai gidng CN1028 (CN), nhd Ong

mat {honey-bee) lai eho, vA da chpn lpe thAnh cdng

gidng khoai lang K51 tir td hpp lai nghich (CN / G8).

Gidng khoai lang K51 da dupc Bd NN & PTNT cdng

nhan lA gidng qude gia theo Quyit dinh sd 5218 ngAy

16/07/2000. Tir dd din nay, gidng K51 van lA gidng

khoai lang luong dung, dupc san xuat chAp nhan vA

ludn cho nAng suAt cao (18 - 23 tan cii, 20 - 25 tAn

thAn la/ha) cd chat lupng tdt, da vA dang trdng a

ddng bang, trung du miin niii vA duyen hai miin

Trung. Di giai tiiich ro kit qua lai each ly td hpp

tren, trong nghien cim nAy da chpn lpe con lai thuan -

nghich d cac thi he Go, Gl, G2... d i chpn ra dupc

gidng khoai lang K51. Dudi dAy lA kit qua nghien

ctru sir biin dpng vA mdi tuong quan gitia nang suat

cu vdi yiu to nang suat cii to va cu tiling binh (TB) a

cAe ddng lai ciia td hop lai thuan, lai nghich. Qua do

xac dinli ro phuong phap lai td hcrp each ly, la

phuong phAp mcM, cd hieu qua trong cong tAc tao

gidng khoai lang hiiu tinh d Viet Nam.

U. VAT LIEU VA PHUUniG PHA P IMGHIEN CUU

1. V|it U$u vA dia diim nghidn ciru

+ Hai gidng khoai lang: Gidng sd 8 - (G8) va

gidng nhap npi CN1028 - (CN) ciia CIP CPrung tam

Khoai tAy Qude ti- Center of international potato), co

2 dac diem khac nhau la: G8 cd la chia thiiy sAu trung

binh va ruc)t cii vang nhat. CN cd la khong chia thuy

hinh tim va nipt cii mAu da cam. Chung duoc lai each

ly cr vudn cay nudi ong vA thu dupc:

- 102 ddng lai tiiuan G8/CN va 98 ddng lai

nghich CN/G8, lam vat heu trong nghien euu vA

chpn Ipc ra gidng khoai lang K51 ( tir ddng lai 51:

CN/G8).

- Ddi chimg cho nghien ciru cac ddng lai lA 2

gidng bd va me (G8 vA CN).

+ Dia diim vudn lai each ly cua 2 gidng tren d

trong vudn cAy an qua, cd nuoi ong mat (honey-bee),

xa Gia Tan, Gia Lpe, Hai Duong, d vu dong 1991 -

1992. Nghien ciai cAc ddi Go, Gl, G2 va chpn ra

gidng K51 cVVien KHKTNNVN, Thanh Tri, Ha Ndi.

2 . Phuong phAp nghifin cim

a. CUn culai thuan - nghich giOa gidng 08 vdi

CN va cich ddi ddi: Go, Glva G2

'ViC-n Khoa h(,K Nong nghivp ViC'l Nam

NONG NGHIEP VA PHAT TRIEN NONG THON - KY 1 - THANG 4/2011 23