Nghiên Cứu Đặc Điểm Tái Sinh Của Loài Dẻ Ăn Quả Castanopsis Boisii Hickel Et A Camus Tại Một Số Xã Thuộc Thị Xã Chí Linh Tỉnh Hải Dương

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

KHOA QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN RỪNG & MÔI TRƢỜNG

----------o0o----------

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM TÁI SINH CỦA LOÀI DẺ ĂN QUẢ

(Castanopsis boisii Hickel et A.Camus) TẠI MỘT SỐ XÃ

THUỘC THỊ XÃ CHÍ LINH, TỈNH HẢI DƢƠNG

NGÀNH: QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN RỪNG

MÃ SỐ : 302

Giáo viên hướng dẫn : Th.S Kiều Thị Dương

Sinh viên thực hiện : Trần Ngọc Sơn

Mã sinh viên : 1153020923

Lớp : 56A - QLTNR

Khóa học : 2011 - 2015

Hà Nội, 2015

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt quá trình học tập và thực hiện khóa luận tốt nghiệp, chuyên

nghành Quản lý tài nguyên rừng và Môi trƣờng tại Trƣờng Đại học Lâm

Nghiệp, tôi đã nhận đƣợc sự quan tâm, giúp đỡ nhiệt tình của các giảng viên,

các cơ quan đơn vị, bạn bè và gia đình.

Trƣớc hết tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Ban giám hiệu, Khoa

Quản lý tài nguyên rừng và môi trƣờng cùng toàn thể các thầy cô giáo trƣờng

Đại học Lâm Nghiệp đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập

và hoàn thành chƣơng trình học.

Xin trân trọng cảm ơn ThS. Kiều Thị Dƣơng, ngƣời trực tiếp hƣớng dẫn

tôi thực hiện và hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này.

Tôi cũng xin cảm ơn Ban lãnh đạo và các cán bộ nhân viên của Ban

Quản lý rừng tỉnh Hải Dƣơng, Ban Quản lý rừng Bắc Chí Linh đã tạo mọi

điều kiện giúp tôi thu thập tài liệu và hoàn thành khóa luận.

Xin chân thành cảm ơn bạn bè, đồng môn và ngƣời thân trong gia đình

đã động viên giúp đỡ trong suốt quá trình học tập và hoàn thành bài khóa luận

này. Chắc chắn bài khóa luận không tránh khỏi những sai sót, kính mong các

thầy cô và bạn bè góp ý để khóa luận đƣợc hoàn thiện hơn.

Xin trân trọng cảm ơn !

Xuân mai, ngày 15 tháng 5 năm 2015

Sinh viên thực hiện

Trần Ngọc Sơn

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG

DANH MỤC CÁC HÌNH

ĐẶT VẤN ĐỀ......................................................................................................................1

CHƢƠNG I TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU .....................................................................3

1.1. Khái niệm về tái sinh.....................................................................................................3

1.2. Trên thế giới...................................................................................................................3

1.3. Tại Việt Nam.................................................................................................................5

1.4. Đặc điểm hình thái và sinh thái của cây Dẻ ăn quả ....................................................8

CHƢƠNG II MỤC TIÊU, ĐỐI TƢỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG

PHÁP NGHIÊN CỨU .......................................................................................................10

2.1. Mục tiêu nghiên cứu....................................................................................................10

2.1.1. Mục tiêu chung.........................................................................................................10

2.1.2. Mục tiêu cụ thể.........................................................................................................10

2.2. Đối tƣợng nghiên cứu .................................................................................................10

2.3. Phạm vi nghiên cứu.....................................................................................................10

2.4. Nội dung nghiên cứu...................................................................................................10

2.4.1. Nghiên cứu đặc điểm điều kiện lập địa tại khu vực nghiên cứu ...........................10

2.4.2. Nghiên cứu đặc điểm cây Dẻ tái sinh tại khu vực nghiên cứu..............................11

2.4.3. Đề xuất một số giải pháp phục hồi và phát triển cây Dẻ tái sinh ở khu vực ................11

2.5. Phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................................................11

2.5.1. Phƣơng pháp kế thừa và tổng hợp tài liệu ..............................................................11

2.5.2. Phƣơng pháp điều tra thực địa.................................................................................11

2.5.3. Phƣơng pháp xử lý số liệu .......................................................................................20

CHƢƠNG III ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ XÃ HỘI KHU VỰC NGHIÊN

CỨU ....................................................................................................................................24

3.1. Điều kiện tự nhiên khu vực nghiên cứu.....................................................................24

3.1.1. Đặc điểm tự nhiên ....................................................................................................24

3.2. Đặc điểm kinh tế xã hội ..............................................................................................26

3.2.1. Dân số và lao động...................................................................................................26

3.2.2. Tình hình phát triển kinh tế .....................................................................................27

3.2.3. Hiện trạng cơ sở hạ tầng, văn hóa xã hội................................................................28

3.3. Hiện trạng đất đai, tài nguyên rừng............................................................................29

3.3.1. Diện tích đất và rừng................................................................................................29

3.3.2. Thực trạng sản xuất lâm nghiệp. .............................................................................30

CHƢƠNG IV KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN......................................32

4.1. Điều kiện lập địa khu vực nghiên cứu .......................................................................32

4.1.1. Điều kiện địa hình ....................................................................................................32

4.1.2. Đặc điểm thổ nhƣỡng...............................................................................................33

4.1.3. Điều kiện khí hậu khu vực.......................................................................................36

4.1.4. Đặc điểm cấu trúc tầng cây cao...............................................................................38

4.1.5. Đặc điểm cấu trúc cây bụi thảm tƣơi ......................................................................41

4.2. Kết quả nghiên cứu đặc điểm tái sinh dƣới tán rừng ................................................44

4.2.1. Mật độ cây tái sinh ...................................................................................................44

4.2.2. Chất lƣợng cây tái sinh ............................................................................................45

4.2.3. Nguồn gốc cây tái sinh.............................................................................................46

4.2.4. Quy luật phân bố số cây tái sinh theo chiều cao ....................................................49

4.2.5. Phân bố cây tái sinh trên mặt đất.............................................................................52

4.3. Một số giải pháp phát triển tái sinh Dẻ ăn quả tại khu vực nghiên cứu...................55

CHƢƠNG V KẾT LUẬN – TỒN TẠI – KIẾN NGHỊ ..................................................57

5.1. Kết Luận ......................................................................................................................57

5.2. Tồn Tại.........................................................................................................................58

5.3. Kiến Nghị.....................................................................................................................58

TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................................59

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

D1.3 Đƣờng kính ngang ngực vị trí 1.3 m

Dtc Độ tàn che

D0 Đƣờng kính gốc

Dt Đƣờng kính tán

Hvn Chiều cao vút ngọn

Hdc Chiều cao dƣới cành

ODB Ô dạng bản

PP Phƣơng pháp

T Tốt

TB Trung bình

TT Thứ tự

TTTN Trung tâm thí nghiệm

X Xấu

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 4.1. Đặc điểm điều kiện địa hình tại các tuyến điều tra .................................32

Bảng 4.2. Đặc điểm thổ nhƣỡng tại các tuyến điều tra.............................................34

Bảng 4.3. Một số chỉ tiêu khí hậu cơ bản tại khu vực nghiên cứu..........................37

Bảng 4.4. Đặc điểm cấu trúc tầng cây cao tại các tuyến điều tra............................39

Bảng 4.5. Đặc điểm cây bụi thảm tƣơi ở các tuyến nghiên cứu. ............................41

Bảng 4.6. Mật độ tái sinh của Dẻ ăn quả qua các tuyến điều tra ............................44

Bảng 4.7. Chất lƣợng cây tái sinh của loài Dẻ ăn quả ..............................................46

Bảng 4.8. Nguồn gốc tái sinh của Dẻ ăn quả qua các tuyến điều tra ....................47

Bảng 4.9. Phân bố thực nghiệm số cây tái sinh theo cấp chiều cao .......................49

Bảng 4.10. Bảng phân bố N/H theo phân bố khoảng cách ......................................50

Bảng 4.11: Xác định độ tàn che cần thiết cho mỗi cấp chiều cao và mỗi độ tuổi55

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 2.1. Vị trí chi tiết các tuyến điều tra trong khu vực.................................................12

Hình 2.2. Dụng cụ đo độ tàn che Spherical Densiometer................................................16

Hình 4.1. Biểu đồ thể hiện lƣợng mƣa và lƣợng bốc hơi tại khu vực nghiên cứu .........38

Hình 4.2. Tầng cây cao khu vực nghiên cứu ....................................................................39

Hình 4.3. Tỷ lệ che phủ cây bụi thảm tƣơi trung bình ở các tuyến điều tra. ..................43

Hình 4.4. Chiều cao trung bình cây bụi thảm tƣơi ở các tuyến điều tra .........................43

Hình 4.5. Tái sinh hạt.........................................................................................................48

Hình 4.6. Tái sinh chồi.......................................................................................................47

Hình 4.7. Biểu đồ phân bố cây tái sinh theo cấp chiều cao .............................................50

Hình 4.8. Biểu đồ phân bố N/Hvn theo thực nghiệm và theo phân bố khoảng cách.....51

Hình 4.9. Sơ đố phân bố tái sinh Dẻ trên mặt đất tại tuyến 1 ..........................................52

Hình 4.10. Sơ đố phân bố tái sinh Dẻ trên mặt đất tại tuyến 2 và tuyến 3......................53

Hình 4.11. Sơ đố phân bố tái sinh Dẻ trên mặt đất tại tuyến 4 và tuyến 5......................53

1

ĐẶT VẤN ĐỀ

Rừng là tài nguyên quý giá của quốc gia, không những là tài nguyên

có khả năng tự tái tạo và phục hồi mà rừng còn có chức năng sinh thái vô

cùng quan trọng. Ở nƣớc ta, rừng và đất rừng chiếm ¾ tổng diện tích lãnh thổ.

Song thực tế do rất nhiều nguyên nhân khác nhau nhƣ ý thức tác động bất hợp

lý của con ngƣời, đốt nƣơng làm rẫy, khai thác lạm dụng quá mức cho phép

hay nói đúng hơn là sự đói nghèo và thiếu hiểu biết của ngƣời dân, cháy rừng

nên diện tích và chất lƣợng rừng đã bị suy giảm trong thời gian dài.

Trong những năm gần đây, đƣợc sự quan tâm của Đảng và Nhà nƣớc

về việc bảo vệ và phát triển rừng, diện tích rừng tăng lên. Mặc dù vậy chất

lƣợng và trữ lƣợng rừng vẫn chƣa đƣợc cải thiện rõ rệt, chủ yếu rừng tự nhiên

thuộc đối tƣợng rừng nghèo kiệt, giá trị kinh tế, phòng hộ và đa dạng sinh học

chƣa cao, rừng trồng sản suất chủ yếu là rừng trồng nguyên liệu gỗ nhỏ.Vì

vậy hiện nay việc phát triển trồng loài cây bản địa đang rất đƣợc quan tâm.

Trong đó có loài Dẻ ăn quả.

Dẻ ăn quả là một trong những loài cây rất có triển vọng cho những

giải pháp lồng ghép các mục tiêu phát triển kinh tế và bảo tồn rừng ở nhiều

vùng nƣớc ta. Tại Hải Dƣơng Dẻ ăn quả là loài cây bản địa đƣợc ƣu tiên để

chọn trồng rừng và xúc tiến tái sinh cho việc phòng hộ và mục tiêu kinh tế.

Tuy nhiên trong thực tế sản xuất hiện nay, nhân dân trong vùng mới chỉ biết

khai thác và tận dụng các diện tích rừng Dẻ ăn quả đã đƣợc trồng từ trƣớc mà

chƣa quan tâm đến việc bảo vệ và phục hồi, dẫn đến sự suy thoái của rừng

Dẻ. Trƣớc thực trạng đó, việc tái sinh phục hồi, phát triển nhân rộng diện tích

trồng Dẻ là rất cần thiết. Tuy nhiên công tác khoanh nuôi, phục hồi rừng còn

gặp rất nhiều những khó khăn do chƣa có nhiều công trình nghiên cứu về đặc