Nghiên cứu đặc điểm sinh học, sinh thái của sâu đục thân ngô ostrinia furnacalis guenée và biện pháp phòng chống vụ đông 2009 và hè thu năm 2010 tại gia lâm hà nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO

TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI

-----------------------------

ðẶNG XUÂN HƯNG

NGHIÊN CỨU MỘT SỐ ðẶC ðIỂM SINH HỌC, SINH THÁI

CỦA SÂU ðỤC THÂN NGÔ Ostrinia furnacalis Guenée VÀ BIỆN

PHÁP PHÒNG CHỐNG VỤ ðÔNG 2009 VÀ HÈ THU 2010

TẠI GIA LÂM- HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ NÔNG NGHIỆP

Chuyên ngành: BẢO VỆ THỰC VẬT

Mã số : 60.62.10

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. HỒ THỊ THU GIANG

HÀ NỘI, 11/2010

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ...........i

LỜI CAM ðOAN

Tôi xin cam ñoan, số liệu và kết quả nghiên cứu trình bày trong luận văn

này là trung thực và chưa ñược sử dụng ñể bảo vệ một học vị nào.

Tôi xin cam ñoan, mọi sự giúp ñỡ cho việc thực hiện luận văn ñã ñược

cám ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn ñều ñã ñược chỉ rõ nguồn

gốc.

Tác giả

ðặng Xuân Hưng

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ...........ii

LỜI CẢM ƠN

ðể hoàn thành luận văn này tôi ñã nhận ñược sự giúp ñỡ, hướng dẫn tận

tình và ñộng viên của các nhà khoa học, của tập thể bộ môn Côn trùng– Khoa

Nông học; Ban Giám hiệu; Viện ðào tạo sau ñại học– Trường ðH Nông

nghiệp Hà Nội và Ủy ban nhân dân ba xã Cổ Bi; Văn ðức; ðặng Xá- Gia

Lâm- Hà Nội

Xin chân thành bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới cô giáo

PGS– TS. Hồ Thị Thu Giang ñã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo, giúp ñỡ và tạo

ñiều kiện thuận lợi ñể tôi thực hiện thành công ñề tài luận văn thạc sĩ này.

Xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy cô giáo trong bộ môn Côn

trùng– Khoa Nông học; Ban Giám hiệu; Viện ðào tạo sau ñại học– Trường

ðH Nông nghiệp Hà Nội ñã luôn giúp ñỡ tôi trong suốt quá trình học tập,

nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn Ủy ban nhân dân ba xã Cổ Bi; Văn ðức; ðặng

Xá- Gia Lâm- Hà Nội ñã giúp ñỡ tôi trong quá trình thực hiện ñề tài và hoàn

thành luận văn.

Trong thời gian học tập và nghiên cứu tôi cũng ñã nhận ñược sự ñộng

viên, ñóng góp, quan tâm tận tình của gia ñình, người thân, bạn bè và ñồng

nghiệp.

Một lần nữa cho phép tôi bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc ñến tất cả những sự

giúp ñỡ quý báu này.

Tác giả

ðặng Xuân Hưng

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ...........iii

MỤC LỤC

Lời cam ñoan i

Lời cảm ơn i

Lời cảm ơn ii

Mục lục iii

Danh mục bảng v

Danh mục hình vii

1 MỞ ðẦU i

1.1 ðặt vấn ñề 1

1.2 Mục ñích, yêu cầu của ñề tài. 3

2 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU 4

2.1 Tình hình sản xuất và tiêu thụ ngô trên thế giới và Việt Nam 4

2.2 Tình hình nghiên cứu về sâu hại cây ngô. 7

2.3 Tình hình nghiên cứu về sâu ñục thân ngô 10

2.4 Nghiên cứu các biện pháp phòng trừ sâu ñục thân ngô 18

3 NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 20

3.1 ðối tượng, ñịa ñiểm, và thời gian nghiên cứu 20

3.2 Vật liệu, ðối tượng và dụng cụ nghiên cứu 20

3.3 Nội dung và Phương pháp nghiên cứu. 20

4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 28

4.1 Thành phần sâu hại ngô và thiên ñịch của chúng tại một số xã

của huyện Gia Lâm, Hà Nội 28

4.1.1 Kết quả ñiều tra thành phần sâu hại ngô trong vụ ñông và hè

thu tại Gia Lâm, Hà Nội 28

4.1.2 Thành phần thiên ñịch của các loài sâu hại ngô tại Gia Lâm, Hà

Nội vụ ñông năm 2009 và hè thu năm 2010 32

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ...........iv

4.2 Diễn biến mật ñộ và tỷ lệ hại sâu ñục thân ngô và tỷ lệ ký sinh tại

Gia Lâm, Hà Nội 37

4.2.1 Diễn biến mật ñộ sâu ñục thân ngô tại một số ñiểm nghiên cứu

tại Gia Lâm – Hà Nội 37

4.2.2 Tỷ lệ sâu ñục thân ngô bị ruồi ký sinh tại một số xã của huyện

Gia Lâm 48

4.3 Nghiên cứu một số ñặc ñiểm sinh vật học của sâu ñục thân ngô 52

4.3.1 Thời gian phát dục của các pha 52

4.3.2 Thời gian qua các pha phát dục 57

4.3.3 Ảnh hưởng của thức ăn tới sức sinh sản của sâu ñục thân 58

4.4 Nghiên cứu giải pháp phòng trừ sâu ñục thân ngô 61

4.4.1 Hiệu lực của một số thuốc trừ sâu ñục thân ngô tại Gia Lâm,

Hà Nội. 61

4.4.2 Nghiên cứu ảnh hưởng của thời ñiểm sử lý Virtako 40WG ñến

hiệu quả trừ sâu ñục thân ngô 65

4.4.3 Hiệu quả kinh tế 67

5 KẾT LUẬN VÀ ðỀ NGHỊ 70

5.1 Kết luận 70

5.2 ðề nghị 71

TÀI LIỆU THAM KHẢO 72

PHỤ LỤC 76

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ...........v

DANH MỤC BẢNG

STT Tên bảng Trang

2.1 Diện tích, năng suất, sản lượng ngô thế giới, 1961- 2008. 4

2.2 Tình hình sản xuất ngô Việt Nam giai ñoạn 1961 – 2008 6

4.1 Thành phần sâu hại ngô vụ ñông 2009 và hè thu 2010, tại Gia

Lâm, Hà Nội 30

4.2 Thành phần thiên ñịch sâu hại ngô vụ ñông 2009 và vụ hè thu

2010 tại Gia Lâm, Hà Nội 34

4.3 Diễn biến mật ñộ sâu ñục thân ngô (Ostrinia furnacalis Guenee)

vụ ñông 2009 và vụ hè thu 2010 tại xã Văn ðức, Gia Lâm, Hà Nội 38

4.4 Diễn biến mật ñộ sâu ñục thân ngô (Ostrinia furnacalis Guenee)

vụ ñông 2009 và vụ hè thu 2010 tại xã Cổ Bi, Gia Lâm, Hà Nội 43

4.5 Diễn biến mật ñộ sâu ñục thân ngô (Ostrinia furnacalis Guenee)

vụ ñông 2009 và vụ hè thu 2010 tại xã ðặng Xá, Gia Lâm, Hà Nội 47

4.6 Tỷ lệ sâu ñục thân ngô (Ostrinia furnacalis Guenee) bị ruồi

(Lydella thompsoni Herting) ký sinh ở 3 khu vực nghiên cứu vụ

ñông 2009 tại Gia Lâm 50

4.7 Tỷ lệ sâu ñục thân ngô (Ostrinia furnacalis Guenee) bị ruồi

Lydella thompsoni Herting ký sinh ở 3 khu vực nghiên cứu vụ hè

thu 2010 tại Gia Lâm 51

4.8 Kích thước ở các pha phát dục của sâu ñục thân ngô 54

4.9 Thời gian qua các pha phát dục của sâu ñục thân ngô 57

4.10 Ảnh hưởng của các loại thức ăn khác nhau ñến thời gian sống và

sức sinh sản của trưởng thành sâu ñục thân ngô (Ostrinia

furnacalis G.) 59

4.11 Tỷ lệ nở của trứng sâu ñục thân ngô (Ostrinia furnacalis G.)

trong phòng thí nghiệm vụ ñông 2009 tại Gia Lâm, Hà Nội. 60

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ...........vi

4.12 Hiệu lực của một số loại thuốc trừ sâu ñối với sâu ñục thân ngô

vụ ñông 2009, tại Gia Lâm, Hà Nội 63

4.13 Hiệu lực của một số loại thuốc trừ sâu ñối với sâu ñục thân ngô

vụ hè thu 2010, tại Gia Lâm, Hà Nội 64

4.14 Ảnh hưởng của thời ñiểm sử dụng thuốc Virtako 40WG ñến năng

suất và các yếu tố cấu thành năng suất 65

4.15 Ảnh hưởng của thời ñiểm sử lý thuốc Virtako 40WG ñến tỷ lệ

cây bị hại trên một số giống ngô vụ ðông tại Gia Lâm, Hà Nội 66

4.16 Hiệu quả kinh tế của thời ñiểm sử dụng thuốc Virtako 40WG

trong phòng trừ sâu ñục thân ngô tại Gia Lâm, Hà Nội 68

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ...........vii

DANH MỤC HÌNH

STT Tên hình Trang

4.1 Triệu chứng gây hại của sâu ñục thân ngô 33

4.2a Ảnh các phát dục của ruồi ký sinh (Lydella thompsoni Herting) 36

4.2b Triệu chứng gây hại của sâu ñục thân ngô 37

4.3 Mật ñộ sâu ñục thân ngô vụ ñông 2009 tại Văn ðức, Gia Lâm,

Hà Nội 40

4.4 Mật ñộ sâu ñục thân ngô vụ hè thu 2010 tại Văn ðức, Gia Lâm,

Hà Nội 40

4.2c Triệu chứng gây hại sâu ñục thân trên thân 42

4.5 Mật ñộ sâu ñục thân ngô vụ ñông 2009 tại Cổ Bi, Gia Lâm, Hà Nội 45

4.6 Mật ñộ sâu ñục thân ngô vụ hè thu 2010 tại Cổ Bi, Gia Lâm, Hà Nội 45

4.7 Mật ñộ sâu ñục thân ngô vụ ñông 2009 tại ðặng Xá, Gia Lâm,

Hà Nội 48

4.8 Mật ñộ sâu ñục thân ngô vụ hè thu 2010 tại ðặng Xá, Gia Lâm,

Hà Nội 48

4.9 Tỷ lệ sâu non của sâu ñục thân ngô bị ruồi ký sinh trong vụ ðông

2009 ở các ñịa ñiểm khác nhau của huyện Gia Lâm, Hà Nội 50

4.10 Tỷ lệ sâu non của sâu ñục thân ngô bị ruồi ký sinh trong vụ hè

thu 2010 ở các ñịa ñiểm khác nhau của huyện Gia Lâm, Hà Nội 51

4.11 Ổ trứng của sâu ñục thân ngo (Ostrinia furnacalis G.) 55

4.12 Hình sâu non các tuổi và nhộng của sâu ñục thân ngô (Ostrinia

furnacalis Guenee) 56

4.13 Trưởng thành của sâu ñục thân ngô (Ostrinia furnacalis Guenee) 57

4.14 Một số hình ảnh nghiên cứu sử dụng thuốc trừ sâu trên ngô 62

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ...........viii

4.15 Hiệu lực của một số loại thuốc ñối với sâu ñục thân ngô

(O. furnacalis G.) vụ ñông 2009 tại Gia Lâm, Hà Nội 63

4.16 Hiệu lực của một số loại thuốc ñối với sâu ñục thân ngô

(O. furnacalis G.) vụ hè thu 2010 tại Gia Lâm, Hà Nội 64