Nghiên cứu đặc điểm sinh học sinh sản giun nhiều tơ perinereis nuntia var brevicirris grube, 1857

i

LỜI CẢM ƠN

Sau một thời gian thực tập, đến nay tôi đã hoàn thành luận văn tốt nghiệp đại

học, để có được sự thành công này, bản thân tôi:

Chân thành cảm ơn Viện Công nghệ sinh học và Môi trường – Trường Đại

Học Nha Trang, Trung tâm Quốc gia giống Hải sản miền Trung – Viện nghiên cứu

Nuôi trồng Thủy sản III đã tạo điều kiện cho tôi thực tập!

Cảm ơn thầy Nguyễn Hữu Dũng và thầy Lê Phương Chung, người đã trực

tiếp hướng dẫn cho tôi trong thời gian này!

Trong thời gian thực hiện chuyên đề, tôi nhận được sự quan tâm giúp đỡ của

các anh, chị tại Trung tâm Quốc gia giống Hải sản miền Trung, tôi rất chân thành

cảm ơn!

Lời cuối cùng, tôi muốn bày tỏ lòng biết ơn tới gia đình, bạn bè đã quan tâm,

giúp đỡ và động viên tôi trong thời gian qua!

Xin chân thành cảm ơn!

Nha Trang, tháng 06 năm 2011

Sinh viên thực hiện

Huỳnh Kim Quang

ii

MỞ ĐẦU

Diện tích nuôi tôm nước lợ cả nước trong năm 2010 đạt trên 639.000 ha, sản

lượng đạt gần 470.000 tấn. Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho biết, mục

tiêu trong năm 2011, diện tích nuôi tôm nước trong cả nước sẽ đạt 640.000 ha, sản

lượng đạt 460.000 tấn, trong đó sản lượng tôm sú đạt 320.000 ha và tôm chân trắng

đạt 140.000ha [22]. Đối với nghành thủy sản nói chung và nuôi tôm nói riêng, để

hoàn thành tốt mục tiêu đề ra đòi hỏi phải đáp được các yêu cầu sau: thời tiết thuận

lợi, không dịch bệnh, mặt khác nguồn giống phải đáp ứng đủ nhu cầu cho người nuôi.

Tình hình con giống hiện nay là rất khan hiếm, vì thế giá tôm giống được

đẩy lên rất cao do cung không đủ cầu. Loại tôm sú (Penaeus monodon) giống tốt,

giá lên đến 65 - 70 đồng/con (cỡ 1.5 cm), và với tôm thẻ chân trắng (Litopenaeus

vannamei, tên gọi trước đây Penaeus vannamei) là 30 -35 đồng/con [22].

Để đảm bảo đủ số lượng con giống, đòi hỏi các cơ sở sản xuất giống phải

hoạt động liên tục. Một trong những yếu tố quan trọng trong quá trình sản xuất

giống đó là nhu cầu dinh dưỡng cần thiết cung cấp cho tôm bố mẹ trong việc hình

thành trứng và sẹ, trong đó giun nhiều tơ, loài Perinereis nuntia var. brevicirris

(Grube, 1857) chính là loại thức ăn rất thích hợp và không thể thiếu để đáp ứng yêu

cầu trên.

Hiện nay trong nước chưa có cơ sở nào tiến hành nuôi để cung cấp cho thị

trường. Lượng giun cung cấp hiện nay cho hầu hết tất cả các trung tâm, trại sản xuất

trong nước đều được khai thác từ tự nhiên. Giá trị kinh tế của loài này tương đối cao

với giá dao động từ 170.000 - 200.000 đồng/kg giun tươi. Hiện tại chưa có số liệu

thống kê chính xác sản lượng đánh bắt. Tuy nhiên, việc khai thác ồ ạt những năm

gần đây đã dẫn đến tình trạng cạn kiện nguồn thức ăn này. Số lượng quần thể giun

giảm mạnh sẽ không những ảnh hưởng đến hệ thống chuỗi thức ăn mà việc đào bới

còn gây xáo trộn hệ sinh thái ven bờ. Giá trị sử dụng và thương mại của loài này

ngày càng tăng trong khi sản lượng khai thác phụ thuộc rất nhiều vào điều kiên tự

nhiên. Vì thế việc nghiên cứu đực điểm sinh học sinh sản loại giun này sẽ là cơ sở

iii

để tiến hành nuôi thử nghiệm. Từ đó có thể chủ động được nguồn giống và nuôi đến

kích cỡ thương phẩm, để đáp ứng nguồn thức ăn ngày một khan hiếm cho việc sản

xuất giống nói riêng và ngành nuôi trồng thủy sản nói chung trong tình hình biến

đổi khí hậu hiện nay là rất cần thiết.

Vì thế dưới sự hướng dẫn của thầy Nguyễn Văn Dũng – Viện nghiên cứu

nuôi trồng thủy sản III, và thầy Lê Phương Chung – Viện Công nghệ sinh học và

Môi trường – Trường Đại học Nha Trang , tôi thực hiện đề tài “Nghiên cứu đặc

điểm sinh học sinh sản giun nhiều tơ Perinereis nuntia var. brevicirris Grube,

1857” với các nội dung sau:

- Nghiên cứu đặc điểm sinh thái của loài Perinereis nuntia var. brevicirris

(Grube, 1857).

+ Khảo sát vùng phân bố.

+ Thí nghiệm chất đáy ưa thích của giun.

- Nghiên cứu đặc điểm sinh học sinh sản loài Perinereis nuntia var.

brevicirris (Grube, 1857).

+ Xác định mùa vụ sinh sản.

+ Kích thước, tỷ lệ Đực : Cái tham gia sinh sản.

+ Các giai đoạn phát triển của tuyến sinh dục.

+ Xác định sức sinh sản của giun.

iv

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN.............................................................................................................................. i

MỞ ĐẦU .................................................................................................................................... ii

MỤC LỤC ................................................................................................................................. iv

DANH MỤC BẢNG ................................................................................................................. vi

DANH MỤC HÌNH.................................................................................................................. vii

CHƯƠNG 1 : TỔNG QUAN ………………………………………….. .............1

1.1 Giới thiệu về giun nhiều tơ Perinereis nuntia var. brevicirris (Grube, 1857).......... 1

1.2 Đặc điểm sinh thái và cấu tạo .........................................................................1

1.2.1 Đặc điểm sinh thái ..................................................................................................1

1.2.1.1 Phân bố................................................................................................................ 1

1.2.1.2 Tập tính dinh dưỡng ............................................................................................3

1.2.2 Đặc điểm cấu tạo ....................................................................................................4

1.3. Đặc điểm sinh sản và phát triển giun nhiều tơ ...............................................8

1.3.1 Đặc điểm sinh sản .................................................................................................. 8

1.3.1.1 Sinh sản vô tính ...................................................................................................8

1.3.1.2 Sinh sản hữu tính................................................................................................. 9

1.3.2 Quá trình phát triển của phôi ..................................................................................9

1.4 Tình hình nghiên cứu giun nhiều tơ trên thế giới và Việt Nam ....................11

1.4.1 Tình hình nghiên cứu giun nhiều tơ trên thế giới ................................................11

1.4.2 Tình hình nghiên cứu giun nhiều tơ ở Việt Nam .................................................11

1.5 Tình hình sử dụng giun nhiều tơ trong nuôi trồng thủy sản và lĩnh vực khác........ 12

CHUƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................. 14

2.1 Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu ...............................................14

2.1.1 Đối tượng nghiên cứu ...........................................................................................14

2.1.2 Địa điểm và thời gian nghiên cứu ........................................................................14

2.2 Phương pháp nghiên cứu............................................................................... 14

2.2.1 Nghiên cứu đặc điểm sinh thái giun nhiều tơ Perinereis nuntia var. brevicirris

( Grube,1857) ...............................................................................................................................14

v

2.2.1.1 Vùng phân bố ....................................................................................................14

2.2.1.2 Thí nghiệm chất đáy ưa thích giun nhiều tơ Perinereis nuntia var. brevicirris

( Grube,1857). ................................................................................................................................14

2.2.2 Nghiên cứu đặc điểm sinh học sinh sản giun nhiều tơ Perinereis nuntia var.

brevicirris ( Grube,1857). .............................................................................................16

2.2.2.1 Mùa vụ sinh sản ................................................................................................16

2.2.2.2 Kích thước sinh sản và tỉ lệ Đực : Cái tham gia sinh sản ................................. 16

2.2.2.3 Các giai đoạn phát triển tuyến sinh dục ............................................................17

2.2.2.4 Xác định sức sinh sản........................................................................................ 17

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN............................ 19

3.1 Đặc điểm sinh thái của loài Perinereis nuntia var. brevicirris (Grube, 1857). ..... 20

3.1.1 Vùng phân bố .......................................................................................................20

3.1.2 Thí nghiệm chất đáy ưa thích ...............................................................................21

3.1.2.1 Nhiệt độ, pH ......................................................................................................21

3.1.2.2 Ảnh hưởng của thành phần chất đáy đến tỷ lệ sống của giun ...........................24

3.2.3 Các giai đoạn phát triển của tuyến sinh dục .........................................................29

3.2.3.1 Các giai đoạn phát triển tuyến sinh dục Cái ......................................................29

3.2.3.2 Các giai đoạn phát triển tuyến sinh dục Đực .................................................... 31

3.2.4 Sức sinh sản của giun ...........................................................................................31

CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ......................................................33

4.1 Kết luận ......................................................................................................... 33

4.1.1 Thí nghiệm chất đáy ưa thích của loài Perinereis nuntia var. brevicirris

(Grube, 1857). ............................................................................................................... 33

4.1.2 Đặc điểm sinh học sinh sản Perinereis nuntia var. brevicirris (Grube, 1857) ....33

4.2 Kiến nghị .......................................................................................................33

4.2.1 Thí nghiệm chất đáy............................................................................................. 33

4.2.2 Đặc điểm sinh học sinh sản của giun ................................................................... 34

TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................... 35

PHỤ LỤC