Nghiên Cứu Đặc Điểm Phân Bố Của Loài Kim Giao Núi Đá Nageia Fleuryi Hickel De Laub Tại Khu Bảo Tồn Thiên Nhiên Đông Sơn Kỳ Thượng Tỉnh Quảng Ninh

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

KHOA QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN RỪNG & MÔI TRƯỜNG

----------------------

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM PHÂN BỐ CỦA LOÀI

KIM GIAO NÚI ĐÁ (Nageia fleuryi (Hickel) de Laub.)

TẠI KHU BẢO TỒN THIÊN NHIÊN ĐỒNG SƠN - KỲ THƯỢNG

TỈNH QUẢNG NINH

NGÀNH : QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN RỪNG

MÃ SỐ : 7620211

Giảng viên hướng dẫn : ThS. Tạ Thị Nữ Hoàng

Sinh viên thực hiện : Nguyễn Khánh Toàn

Mã sinh viên : 1653020472

Lớp : 61B - QLTNR

Khóa học : 2016 - 2020

Hà Nội - 2020

LỜI CẢM ƠN

Mỗi sinh viên sau khi trải qua quá trình học tập và nghiên cứu tại trường, đều

nhận thức được tầm quan trọng của việc thực tập tốt nghiệp. Đây là giai đoạn mà

mọi kiến thức tiếp nhận được củng cố và hệ thống lại, từ đó sẽ áp dụng một cách

đúng đắn và phù hợp vào thực tiễn trong quá trình thực hiện khóa luận cũng như đời

sống, nhằm nâng cao năng lực chuyên môn sau này ra trường có thể đáp ứng nhu

cầu xã hội, hoàn thành tốt mọi công việc được giao.

Được sự nhất trí của trường Đại học Lâm nghiệp, khoa Quản lý tài nguyên

rừng và môi trường, bộ môn Thực vật rừng. Tôi đã tiến hành thực hiện đề tài tốt

nghiệp: “Nghiên cứu đặc điểm phân bố của loài Kim giao núi đá (Nageia fleuryi

(Hickel) de Laub.) tại khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng tỉnh

Quảng Ninh”.

Để có được kết quả cuối cùng này là sự nỗ lực của bản thân, sự giúp đỡ, quan

tâm của nhà trường, thầy cô, cơ quan chức năng địa phương, bạn bè và gia đình.

Qua đây tôi xin cảm ơn Ban giám hiệu, các giảng viên khoa Quản lý tài nguyên

rừng và môi trường đã truyền đạt những kiến thức quý báu trong thời gian tôi học

tập, rèn luyện tại trường. Đặc biệt tôi xin gửi lời cảm ơn đến cô ThS. Tạ Thị Nữ

Hoàng đã hướng dẫn, chỉ đạo tận tình giúp tôi hoàn thành được bài khóa luận này.

Ngoài ra, tôi xin gửi lời cảm ơn đến ban Giám đốc, phòng Khoa học và hợp

tác quốc tế, cán bộ kiểm lâm ban quản lý khu BTTN Đồng Sơn - Kỳ Thượng và một

số hộ dân các xã Kỳ Thượng, Vũ Oai, Đồng Lâm, đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ cho

tôi trong việc thu thập số liệu ngoại nghiệp trong suốt quá trình thực hiện đề tài.

Trong suốt quá trình thực hiện đề tài này, mặc dù bản thân đã có những sự cố

gắng, nhưng do hạn chế về mặt thời gian thực hiện, tình hình thực địa cũng như

điều kiện thời tiết của khu vực tại thời điểm nghiên cứu, cùng kinh nghiệm, trình độ

còn rất nhiều hạn chế nên đề tài khó tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy, tôi rất

mong nhận được sự quan tâm và đóng góp ý kiến tận tình từ phía thầy cô và các bạn

sinh viên để kết quả đề tài này được hoàn thiện hơn.

Tôi xin chân thành cảm ơn ! Hà Nội, ngày 9 tháng 5 năm 2020

Nguyễn Khánh Toàn

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

DANH MỤC KÝ HIỆU VÀ TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG

DANH MỤC BẢN ĐỒ, BIỂU ĐỒ, HÌNH ẢNH

ĐẶT VẤN ĐỀ................................................................................................... 1

Chương 1 TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU........................................ 3

1.1. Đặc điểm chung về loài Kim giao núi đá................................................... 3

1.2. Những nghiên cứu trên thế giới ................................................................. 4

1.2.1. Nghiên cứu về phân bố của cây rừng...................................................... 4

1.2.2. Nghiên cứu về loài Kim giao núi đá ....................................................... 5

1.3. Những nghiên cứu trong nước ................................................................... 6

1.3.1. Nghiên cứu về phân bố của cây rừng...................................................... 6

1.3.3. Những nghiên cứu về loài Kim giao núi đá ............................................ 9

1.3.4. Những nghiên cứu tại Khu BTTN Đồng Sơn - Kỳ Thượng................. 10

1.4. Nhận xét chung ........................................................................................ 11

Chương 2 MỤC TIÊU, ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU................................................................... 12

2.1. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................. 12

2.1.1. Mục tiêu chung...................................................................................... 12

2.1.2. Mục tiêu cụ thể...................................................................................... 12

2.2. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu ............................................................ 12

2.3. Nội dung nghiên cứu................................................................................ 12

2.4. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 13

2.4.1. Phương pháp thu thập, kế thừa số liệu chọn lọc ................................... 13

2.4.2. Công tác chuẩn bị.................................................................................. 13

2.4.3. Công tác điều tra ngoại nghiệp ............................................................. 13

2.4.4. Công tác nội nghiệp .............................................................................. 24

Chương 3 ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN - KINH TẾ - XÃ HỘI........................... 26

KHU VỰC NGHIÊN CỨU ............................................................................ 26

3.1. Điều kiện tự nhiên.................................................................................... 26

3.1.1. Vị trí địa lý và phạm vi ranh giới.......................................................... 26

3.1.2. Địa hình địa thế ..................................................................................... 27

3.1.3. Địa chất và thổ nhưỡng ......................................................................... 28

3.1.4. Điều kiện khí hậu .................................................................................. 29

3.1.5. Điều kiện thủy văn ................................................................................ 30

3.1.6. Hiện trạng rừng ..................................................................................... 30

3.2. Đặc điểm kinh tế và xã hội....................................................................... 32

3.2.1. Dân cư và xã hội.................................................................................... 32

3.2.2. Cơ sở hạ tầng......................................................................................... 33

3.2.3. Đặc điểm kinh tế ................................................................................... 33

3.3. Nhận xét chung ........................................................................................ 34

Chương 4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ............................. 35

4.1. Đặc điểm phân bố của loài Kim giao núi đá tại khu vực nghiên cứu...... 35

4.1.1. Phân bố theo tuyến điều tra và các trạng thái rừng............................... 35

4.1.2. Phân bố theo các đai độ cao.................................................................. 36

4.1.3. Phân bố theo điều kiện địa hình, độ tàn che của các trạng thái rừng.... 38

4.2. Đặc điểm lâm phần nơi có loài Kim giao núi đá phân bố........................ 39

4.2.1. Đặc điểm lâm học tầng cây gỗ.............................................................. 39

4.2.2. Đặc điểm lâm học tầng cây tái sinh ...................................................... 48

4.2.3. Đặc điểm lâm học tầng cây bụi, thảm tươi, thực vật ngoại tầng .......... 51

4.2.4. Đặc điểm tái sinh và mối quan hệ với các loài đi kèm của Kim giao núi

đá ..................................................................................................................... 52

4.3. Những yếu tố ảnh hưởng và thực trạng của loài Kim giao núi đá tại khu

vực nghiên cứu ................................................................................................ 54

4.3.1. Tác động tích cực .................................................................................. 54

4.3.2. Tác động tiêu cực .................................................................................. 54

4.4. Đề xuất một số giải pháp bảo tồn và phát triển cho loài Kim giao núi đá

tại khu vực nghiên cứu.................................................................................... 56

4.4.1. Giải pháp kỹ thuật ................................................................................. 56

4.4.2. Giải pháp nâng cao năng lực quản lý.................................................... 59

4.4.3. Giải pháp về kinh tế - xã hội................................................................. 59

KẾT LUẬN - TỒN TẠI - KIẾN NGHỊ.......................................................... 61

TÀI LIỆU THAM KHẢO

DANH MỤC KÝ HIỆU VÀ TỪ VIẾT TẮT

Ký hiệu

viết tắt Viết đầy đủ

STT Số thứ tự

CTTT Công thức tổ thành

D1.3 Đường kính thân cây tại vị trí 1,3m

Dt Đường kính tán cây

Hvn Chiều cao vút ngọn

ĐT Đông - Tây

NB Nam - Bắc

ha Đơn vị Hecta

LK Loài khác: các loài không tham gia vào công thức tổ thành

OTC Ô tiêu chuẩn

ODB Ô dạng bản

BTTN Bảo tồn thiên nhiên

VQG Vườn quốc gia

UBND Ủy ban nhân dân

TXG Rừng tự nhiên núi đất lá rộng thường xanh giàu

TXB Rừng tự nhiên núi đất lá rộng thường xanh trung bình

TXN Rừng tự nhiên núi đất lá rộng thường xanh nghèo

TXK Rừng tự nhiên núi đất lá rộng thường xanh nghèo kiệt

TXP Rừng tự nhiên núi đất lá rộng thường xanh phục hồi

TNK Rừng tre nứa khác

HG1 Rừng hỗn giao gỗ - tre nứa tự nhiên núi đất

HG2 Rừng hỗn giao tre nứa - gỗ tự nhiên núi đất

DT2 Đất trống có cây gỗ tái sinh

DT1 Đất trống khác

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Danh sách tuyến điều tra ................................................................ 15

Bảng 3.1. Diện tích rừng khu BTTN Đồng Sơn - Kỳ Thượng ....................... 31

Bảng 3.2. Trữ lượng rừng khu BTTN Đồng Sơn - Kỳ Thượng...................... 31

Bảng 3.3. Dân cư khu BTTN Đồng Sơn - Kỳ Thượng................................... 32

Bảng 4.1. Phân bố loài Kim giao núi đá theo đai cao..................................... 36

Bảng 4.2. Đặc điểm phân bố theo địa hình các trạng thái rừng...................... 38

Bảng 4.3. Các chỉ tiêu tầng cây gỗ.................................................................. 39

Bảng 4.4. Kết quả thử nghiệm tương quan D1,3/Hvn theo 5 dạng phương trình

......................................................................................................................... 45

Bảng 4.5. Mức tương quan theo hệ số xác định.............................................. 45

Bảng 4.8. Công thức tổ thành tầng cây gỗ...................................................... 46

Bảng 4.9. Các chỉ tiêu nguồn gốc và chất lượng tầng cây tái sinh ................. 48

Bảng 4.10. Chỉ tiêu chiều cao tầng cây tái sinh .............................................. 49

Bảng 4.11. Công thức tổ thành tầng cây tái sinh ............................................ 50

Bảng 4.12. Các chỉ tiêu tầng cây bụi, thảm tươi, thực vật ngoại tầng ............ 51

Bảng 4.13. Tỷ lệ các đặc trưng tái sinh Kim giao núi đá quanh gốc cây mẹ . 52

Bảng 4.14. Các chỉ tiêu quan hệ với nhóm cây đi kèm................................... 52

DANH MỤC BẢN ĐỒ, BIỂU ĐỒ, HÌNH ẢNH

Hình 01: Sơ đồ phạm vi điều tra theo tuyến ................................................... 14

Hình 02: Bản đồ tuyến và OTC điều tra loài Kim giao núi đá ....................... 16

Hình 03: Sơ đồ bố trí OTC và ODB ............................................................... 19

Hình 04: Ảnh minh họa loài Kim giao núi đá................................................. 23

Hình 05: Vị trí địa lý khu BTTN Đồng Sơn - Kỳ thượng............................... 26

Hình 06: Bản đồ vị trí phân bố loài Kim giao núi đá...................................... 35

Biểu đồ 01. Tần suất xuất hiện loài theo đai cao ............................................ 37

Biểu đồ 02. Phân bố thực nghiệm N/D1,3 của OTC 1 ..................................... 40

Biểu đồ 03. Phân bố thực nghiệm N/D1,3 của OTC 2 ..................................... 40

Biểu đồ 04. Phân bố thực nghiệm N/D1,3 của OTC 3 ..................................... 41

Biểu đồ 05. Phân bố thực nghiệm N/D1,3 của OTC 4 ..................................... 41

Biểu đồ 06. Phân bố thực nghiệm N/D1,3 của OTC 5 ..................................... 41

Biểu đồ 07. Phân bố thực nghiệm N/Hvn của OTC 1...................................... 42

Biểu đồ 08. Phân bố thực nghiệm N/Hvn của OTC 2...................................... 43

Biểu đồ 09. Phân bố thực nghiệm N/Hvn của OTC 3...................................... 43

Biểu đồ 10. Phân bố thực nghiệm N/Hvn của OTC 4...................................... 43

Biểu đồ 11. Phân bố thực nghiệm N/Hvn của OTC 5...................................... 44