Nghiên Cứu Đặc Điểm Phân Bố Của Cây Thanh Mai Myrica Esculenta Buch Ham Ex D Don Tại Khu Rừng Đặc Dụng Mường Phăng Điện Biên

i

LỜI MỞ ĐẦU

Sau một khoảng thời gian 4 năm học tập tại Trường Đại học Lâm nghiệp Việt

Nam, đến nay chương trình môn học đã kết thúc. Để đánh giá kết quả học tập cũng

như chuyên môn và đánh giá bước đầu làm quen với công tác nghiên cứu khoa học.

Được sự nhất trí của khoa Quản lý tài nguyên rừng và môi trường, Bộ môn Thực vật

rừng Trường Đại học Lâm nghiệp Việt Nam. Tôi tiến hành thực hiện đề tài N

Thanh mai (Myrica esculenta Buch.-Ham. ex D.

Don) M ờ P Đ làm kh a luận tốt nghiệp

sinh viên.

Trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài tôi đã nhận được sự giúp đỡ của

các thầy cô giáo trong bộ môn Thực vật rừng, đặc biệt là thầy giáo Trần Ngọc Hải đã

trực tiếp hướng dẫn tôi thực hiện đề tài, cùng các bạn sinh viên trong lớp, khoa đến

nay đề tài đã được hoàn thành.

Qua đây tôi xin bày tỏ lòng kính trọng, biết ơn sâu sắc đến thầy giáo Trần Ngọc

Hải, cùng toàn thể các thầy cô giáo trong bộ môn Thực vật rừng Trường Đại học Lâm

nghiệp Việt Nam, cùng toàn thể các bạn sinh viên trong lớp, khoa đã giúp đỡ tôi trong

suốt quá trình thực hiện đề tài này.

Mặc dù đã c cố gắng, xong chuyên đề không thể tránh khỏi những khiếm

khuyết nhất định. Tôi rất mong được sự đ ng g p ý kiến của thầy giáo hướng dẫn và

độc giả gần xa để đề tài được hoàn thiện hơn.

Hà nội, gày .tháng .năm

Giả v ớng dẫn

PGS.TS. Trần Ngọc Hải

Siên viên thực hi n

Tráng A Quan

ii

ỜI Ở ĐẦU ..................................................................................................................i

...................................................................................................................... ii

DANH M C CÁC HÌNH ...............................................................................................v

Đ T V Đ .................................................................................................................1

I T QU I ỨU..................................................................3

1.1 T ng quan trên thế giới.............................................................................................3

. . ghiên cứu về sinh thái học thực vật .....................................................................3

. . hững nghiên cứu về phon bố của cây rừng..........................................................3

. . ác nghiên cứu về âm sản ngoài g .....................................................................4

1.2 T ng quan nghiên cứu ở Việt am...........................................................................5

II TI U, Đ I T , I U V

I ỨU ................................................................................................................7

. Đối tượng nghiên cứu................................................................................................7

. c tiêu.....................................................................................................................7

. . c tiêu chung .......................................................................................................7

. . c tiêu c thể .......................................................................................................7

. iới hạn, phạm vi nghiên cứu ...................................................................................7

.4 ội dung nghiên cứu .................................................................................................7

. hương pháp nghiên cứu ...........................................................................................7

. . hương pháp kế thừa, phỏng vấn ...........................................................................7

. . hu n bị..................................................................................................................8

. . hương pháp điều tra ngoại nghiệp........................................................................8

III ĐI U I T I – I T – X I.................................17

. . Điều kiện tự nhiên ..................................................................................................17

3.1.1. Vị trí địa lý...........................................................................................................17

. . . Địa hình ...............................................................................................................17

3.1.3. Khí hậu ................................................................................................................17

. .4. Địa chất, th nhưỡng ...........................................................................................18

3.1.5. Thuỷ văn..............................................................................................................20

iii

3.2.Thực trạng kinh tế - xã hội ......................................................................................21

3.2.1. Dân số, lao động ..................................................................................................21

3.2.2. Hiện trạng sử d ng đất ........................................................................................21

3.2.3. Tình hình kinh tế .................................................................................................23

IV T QU ĐI U T .........................................................................29

4. hân bố loài Thanh mai tại khu vực nghiên cứu .....................................................29

4. ột số đặc điểm hình thái, sinh thái học của loài ...................................................31

4. Đặc điểm cấu trúc rừng nơi c Thanh mai phân bố ................................................36

4. . hất lượng tầng cây cao ....................................................................................36

4. . ấu trúc t thành tầng cây cao ..........................................................................37

4. . Đặc điểm tầng cây b i, thảm tươi .....................................................................39

4. .4 Thành phần nh m cây đi k m với Thanh mai..................................................40

4.4 Tìm hiểu về tình hình thu hái và thị trường tiêu th quả Thanh mai tại khu vực

điều tra ..........................................................................................................................43

4.4. ía trị sử d ng của Thanh mai .............................................................................43

4.4. Thông tin về thị trường quả Thanh mai................................................................43

4.5. Đề xuất một số giải pháp bảo t n loài Thanh mai tại hu rừng đặc d ng ường

hăng – Điện iên.........................................................................................................44

T U , T T I V I .....................................................................46

T I I U T

iv

DANH MỤC CÁC BẢNG

ảng 4. ảng t ng hợ phân bố loài Thanh mai theo tuyến ........................................29

ảng 4. ảng phân bố loài Thanh mai theo vị trí chân, sườn, đ nh .....................31

ảng 4. ột số ch tiêu về kích thước thân cây Thanh mai trưởng thành trong các

OTC ...............................................................................................................................32

ảng 4.4 Mật độ cây g và các ch tiêu về đường kính, chiều cao, chất lượng cây

trong các OTC ...............................................................................................................36

ảng 4.5 hất lượng tầng cây cao tại khu vực điều tra nghiên cứu.............................37

ảng 4. T thành tầng cây cao tại khu vực nghiên cứu ........................................38

ảng 4. ảng t ng hợp tầng cây b i, thảm tươi.........................................................39

ảng 4. ảng t ng hợp nh m cây đi k m với Thanh mai trong T cây .....41

ảng 4. T thành nh m cây đi k m với Thanh mai trong T cây ...............42

v

DANH MỤC CÁC HÌNH

ình 4. . ình thái thân, cành lá cây Thanh mai..........................................................32

ình 4. . ình thái lá trưởng thành, tái sinh của cây Thanh mai .................................33

ình 4. . ình thái quả Thanh mai ...............................................................................34

Hình 4.4: Hình thái c m hoa cái Thanh mai .................................................................35

1

Đ T VẤN Đ

ừng là một trong những tài nguyên thiên nhiên c vài tr đặc biệt quan trọng

trong đời sống hàng ngày của con người.

ừng cung cấp cho chúng to khônoonnhuwngx g mà c n rất nhiều lâm sản

ngoài g c giá trị kinh tế cao. gười ra rừng c n c tác d ng ph ng hộ, bảo vệ đất,

duy trì cân b ng sinh thái và bảo vệ môi trường sống cho nhân loại.

Theo thống kê, Việt am hiện nay đã ghi nhận gần nghìn loài động, thực

vật, tuy nhiên tình trạng buôn bán trái ph p đang di n ra ngày càng phức tạp và kh

kiểm soát. Đây được xem là nguyên nhân chính dẫn đến sự tuyệt chủng của nhiều loài

động, vật hoang dã.

iện nay, trên thế giới c nhiều khái niệm khác nhau về âm sản ngoài g

(LSNG , khái niệm này không ch thay đ i theo tác giả, t chức mà c n thay đ i theo

thời gian. Theo nhiều nhà khoa học và quản lý lâm nghiệp ở Việt am thì d c nhiều

định ngh a về , nhưng để ph hợp với các nước trong khu vực, Việt am nên sử

d ng định ngh a đã được thống nhất trong hội nghị các chuyên gia về

các nước v ng hâu – Thái ình ương. Trong hội nghị này, khái niệm như

sau:

rất nhiều loại khác nhau đã được điều tra, phát hiện và khai thác sử

d ng, chính vì vậy việc phân loại chúng là rất cần thiết. hân loại theo nh m

giá trị sử d nglà phân chia các loại khác nhau không kể về ngu n gốc trong hệ

thống sinh, dạng thân, nơi phân bố, mà những loài c c ng giá trị sử d ng được xếp

vào c ng một nh m.

iện nay nh m LSNG cho quả đ ng vai tr quan trọng trong nền nông nghiệp

của nhiều nước trên thế giới. ây ăn quả không ch làm tăng giá trị của ngành mà c n

k o theo sự phát triển của các ngành liên quan khác, giúp người dân gia tăng thu nhập

cho gia đình, Việt am là một trong những nước c lợi thế trong phát triển cây ăn

quả, một số loài trái cây rất n i tiếng c giá trị về kinh tế lại tốt cho sức khỏe, được sản

xuất theo tiêu chu n quốc tế đang c xu hướng phát triển và xuất kh u như am oi,

Thanh ong, Thanh ai

oài Thanh mai hoặc âu ượu (Myrica esculenta Buch.-Ham. ex D. Don)

thuộc chi Myrica, họ Myricaceae, bộ Fagales. Thanh ai là loài thực vật bản địa của

epal, n Độ, Trung Quốc tây bắc Quảng Đông, Quảng Tây, tây và nam Tứ Xuyến,

Vân Nam ) hutan, yanmar, Thái an, Việt am oài này được uch.- am. ex

. on miêu tả khoa học đầu tiên vào năm .