Nghiên cứu đặc điểm nông sinh học một số giống nhãn chín muộn và biện pháp kỹ thuật nhằm tăng năng suất và phẩm chất nhãn chín muộn htm-1 tại gia lâm - hà nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO

TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI

------------
 ----------

PHẠM THỊ MINH HUỆ

NGHIÊN CỨU ðẶC ðIỂM NÔNG SINH HỌC MỘT SỐ

GIỐNG NHÃN CHÍN MUỘN VÀ BIỆN PHÁP KỸ THUẬT NHẰM

TĂNG NĂNG SUẤT VÀ PHẨM CHẤT NHÃN CHÍN MUỘN HTM - 1

TẠI GIA LÂM – HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ NÔNG NGHIỆP

Chuyên ngành: TRỒNG TRỌT

Mã số : 60.62.01

Người hướng dẫn khoa học: TS. ðOÀN VĂN LƯ

HÀ NỘI - 2010

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. i

LỜI CAM ðOAN

- Tôi xin cam ñoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là

trung thực và chưa ñược sử dụng ñể bảo vệ một học vị nào.

- Tôi xin cam ñoan rằng, mọi sự giúp ñỡ cho việc thực hiện luận văn

ñã ñược cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn ñều ñược chỉ rõ

nguồn gốc.

Tác giả luận văn

Phạm Thị Minh Huệ

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. ii

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt quá trình thực hiện và hoàn thành bản luận văn này, ngoài

sự nỗ lực của bản thân, tôi luôn ñược sự giúp ñỡ tận tình của thầy cô giáo

Trường ñại học nông nghiệp Hà Nội.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc ñến thầy hướng dẫn khoa học TS.

ðoàn Văn Lư - bộ môn rau hoa quả, khoa Nông học, Trường ñại học nông

nghiệp Hà Nội - người trực tiếp hướng dẫn và giúp ñỡ tôi trong suốt quá trình

thực hiện ñề tài

Tôi xin chân chân thành cảm ơn tập thể cán bộ công nhân viên Trung

tâm Nghiên cứu thực nghiệm Rau Hoa Quả Gia Lâm ñã giúp ñỡ và ñóng góp

ý kiến quý báu cho bản luận văn này.

Xin cảm ơn các bạn ñồng nghiệp, người thân ñã cổ vũ và giúp ñỡ tôi

hoàn thành luận văn này

Hà Nội, ngày tháng năm 2010

Tác giả luận văn

Phạm Thị Minh Huệ

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. iii

MỤC LỤC

Lời cam ñoan i

Lời cảm ơn ii

Mục lục iii

Danh mục bảng vii

Danh mục hình ix

1 MỞ ðẦU 1

1.1 Tính cấp thiết của ñề tài 1

1.2 Mục ñích và yêu cầu của ñề tài 2

1.3 Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn 3

2 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 4

2.1 Nguồn gốc phân bố của cây nhãn 4

2.2 Tình hình sản xuất và tiêu thụ nhãn trên thế giới và Việt Nam 5

2.3 Các giống nhãn ñược trồng phổ biến trên thế giới và ở Việt Nam 11

2.4 Những nghiên cứu về ñặc ñiểm sinh trưởng phát triển và yêu cầu

ngoại cảnh của cây nhãn 15

2.5 Những nghiên cứu nhằm thúc ñẩy quá trình sinh trưởng, phát

triển, ra hoa, ñậu quả và tăng năng suất nhãn 19

3 ðỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 30

3.1 ðối tượng, thời gian và vật liệu nghiên cứu 30

3.2 Nội dung nghiên cứu 31

3.3 Phương pháp nghiên cứu 31

4 KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 36

4.1 ðặc ñiểm nông sinh học của các giống nhãn chín muộn 36

4.1.1 Khả năng sinh trưởng của các giống nhãn chín muộn 36

4.1.2 Thời gian xuất hiện lộc và màu sắc các ñợt lộc của các giống

nhãn chín muộn 37

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. iv

4.1.3 Khả năng sinh trưởng và kích thước các ñợt lộc của các giống

nhãn muộn. 39

4.1.4 Các chỉ tiêu về kích thước và ñặc ñiểm lá của các giống nhãn

chín muộn 41

4.1.5 ðặc ñiểm về thời gian ra hoa của các giống nhãn chín muộn 43

4.1.6 Các chỉ tiêu về ñặc ñiểm hoa và kích thước chùm hoa của các

giống nhãn muộn 44

4.1.7 ðặc ñiểm về ra hoa và khả năng giữ quả của các giống nhãn chín muộn 45

4.1.8 Khả năng tăng trưởng quả của các giống nhãn chín muộn. 47

4.1.9 Các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất quả của các giống

nhãn chín muộn. 48

4.1.10 Một số chỉ tiêu về quả của các giống nhãn chín muộn 49

4.1.11 Một số chỉ tiêu về thành phần hoá sinh của các giống nhãn chín muộn 51

4.1.12 Tình hình sâu bệnh hại trên các giống nhãn chín muộn 52

4.2 nghiên cứu ảnh hưởng của phân bón lá ñến năng suất và phẩm

chất nhãn HTM – 1 54

4.2.1 Ảnh hưởng của phân bón lá ñến khả năng giữ quả của giống

HTM – 1. 54

4.2.2 Ảnh hưởng của phân bón lá ñến ñộng thái tăng trưởng quả của

giống HTM – 1. 56

4.2.3 Ảnh hưởng của phân bón lá ñến các yếu tố cấu thành năng suất. 57

4.2.3 Ảnh hưởng của phân bón lá ñến thành phần cơ giới quả quả của

giống HTM – 1. 59

4.2.4 Ảnh hưởng của phân bón lá ñến các yếu tố chất lượng quả của

giống HTM – 1. 59

4.3 Ảnh hưởng của kỹ thuật tỉa quả ñến nằng suất và chất lượng của

nhãn HTM – 1. 61

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. v

4.3.1 Ảnh hưởng của kỹ thuật tỉa quả ñến khả năng giữ quả của giống

HTM – 1. 61

4.3.2 Ảnh hưởng của kỹ thuật tỉa quả ñến ñộng thái tăng trưởng quả

của giống HTM – 1. 63

4.3.3 Ảnh hưởng của kỹ thuật tỉa quả ñến yếu tố cấu thành năng suất

của giống HTM – 1 64

4.3.4 Ảnh hưởng của kỹ thuật tỉa quả ñến thành phần cơ giới quả của

giống HTM – 1 66

4.3.5 Ảnh hưởng của kỹ thuật tỉa quả ñến chất lượng quả của giống

HTM – 1. 67

4.4 Nghiên cứu ảnh hưởng của kỹ thuật tỉa lá ñến năng suất, chất

lượng của giống HTM – 1. 68

4.4.1 Ảnh hưởng của kỹ thuật tỉa lá ñến khả năng giữ quả của giống

HTM – 1 68

4.3.2 Ảnh hưởng của kỹ thuật tỉa lá ñến ñộng thái tăng trưởng quả của

giống HTM – 1 69

4.4.3 Ảnh hưởng của kỹ thuật tỉa lá ñến yếu tố cấu thành năng suất của

giống HTM – 1. 70

4.4.4 Ảnh hưởng của kỹ thuật tỉa lá ñến thành phần cơ giới quả của

giống HTM – 1 72

4.4.5 Ảnh hưởng của kỹ thuật tỉa lá ñến chất lượng qủa của giống

HTM – 1. 73

5 KẾT LUẬN VÀ ðỀ NGHỊ 75

5.1 Kết luận 75

5.2 ðề nghị 76

TÀI LIỆU THAM KHẢO 77

PHỤ LỤC 86

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. vi

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. vii

DANH MỤC BẢNG

STT Tên bảng Trang

2.1 Diện tích và sản lượng nhãn của một số nước trên thế giới 6

2.2 Diện tích, sản lượng nhãn của một số ñịa phương một số năm

gần ñây 8

4.1 Một số ñặc ñiểm về khả năgn sinh trưởng phát triển của các

giống nhãn chín muộn 36

4.2 Thời gian xuất hiện và màu sắc lộc của các giống nhãn muộn 38

4.3 Khả năng sinh trưởng các ñợt lộc của các giống nhãn chín muộn 40

4.4 Một số chỉ tiêu về kích thước và ñặc ñiểm về lá của các giống

nhãn chín muộn 42

4.5 ðặc ñiểm ra hoa của các giống nhãn muộn 43

4.6 ðặc ñiểm ra hoa và kích thước chùm hoa của các giống nhãn muộn 44

4.7 Khả năng giữ quả sau khi tắt hoa của các giống nhãn chín muộn 45

4.8 ðộng thái tăng trưởng quả từ sau tắt hoa của các giống nhãn muộn 47

4.9 Các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất của các giống 48

4.10 Một số chỉ tiêu về quả của các giống nhãn chín muộn 50

4.11 Một số chỉ tiêu về phẩm chất quả của các giống nhãn chín muộn 51

4.12 Tình hình sâu bệnh hại trên các giống nhãn chín muộn 53

4.13 Ảnh hưởng của phân bón lá ñến khả năng giữ quả của giống

HTM - 1 55

4.14 Ảnh hưởng của phân bón lá ñến ñộng thái tăng trưởng quả của

giống HTM – 1 56

4.15 Ảnh hưởng của phân bón lá ñến các yếu tố cấu thành năng suất 57

4.16 Ảnh hưởng của phân bón lá ñến thành phần cơ giới quả của

giống HTM – 1 59

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. viii

4.16 Ảnh hưởng của phân bón lá ñến các yếu tố chất lượng quả của

giống HTM - 1 60

4.18 Ảnh hưởng của kỹ thuật tỉa quả ñến khả năng giữ quả của giống

HTM – 1. 62

4.19 Ảnh hưởng của kỹ thuật tỉa quả ñến ñộng thái tăng trưởng quả

của giống HTM – 1 64

4.20 Ảnh hưởng của kỹ thuật tỉa quả ñến yếu tố cấu thành năng suất

của giống HTM – 1 65

4.21 Ảnh hưởng của kỹ thuật tỉa quả ñến thành phần cơ giới quả 66

4.22 Ảnh hưởng của kỹ thuật tỉa quả ñến chất lượng quả của giống

HTM – 1. 67

4.23 Ảnh hưởng của kỹ thuật tỉa lá ñến khả năng giữ quả của giống

HTM – 1. 69

4.24 Ảnh hưởng của kỹ thuật tỉa lá ñến ñộng thái tăng trưởng quả của

giống HTM – 1 70

4.25 Ảnh hưởng của kỹ thuật tỉa lá ñến yếu tố cấu thành năng suất của

giống HTM – 1 71

4.26 Ảnh hưởng của kỹ thuật tỉa lá ñến thành phần cơ giới quả của

giống HTM – 1 72

4.27 Ảnh hưởng của kỹ thuật tỉa lá ñến chất lượng qủa của giống

HTM – 1. 73

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. ix

DANH MỤC HÌNH

STT Tên hình Trang

4.1 Khả năng giữ quả sau tắt hoa của các giống nhãn chín muộn 46

4.2 Năng suất của các giống nhãn chín muộn 49

4.3 Ảnh hưởng của phun phân bón lá ñến khả năng giữ quả 56

4.4 Ảnh hưởng của phun phân bón lá ñến năng suất quả 58

4.5 Ảnh hưởng của kỹ thuật tỉa quả ñến tỷ lệ giữ quả sau tắt hoa 63

4.6 Ảnh hưởng của tỉa quả ñến năng suất 65

4.7 Ảnh hưởng của kỹ thuật tỉa lá ñến năng suất 71

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 1

1. MỞ ðẦU

1.1 Tính cấp thiết của ñề tài

Nhãn (Dimocarpus longan Lour) là cây ăn quả có giá trị kinh tế cao,

một loại quả quý trong tập ñoàn giống cây ăn quả ở nước ta. Phân tích thành

phần dinh dưỡng trong quả nhãn cho thấy hàm lượng ñường tổng số 12,38 –

22,55% trong ñó ñường glucoza 3,85 – 10,16%, axit tổng số 0,096 – 0,109%,

hàm lượng vitamin C 43,12 – 163,70mg/100g, vitamin K 196,5mg/100g.

Ngoài ra trong cùi nhãn còn chứa các khoáng chất Ca, Fe, P, K, Na thì ñộ

ñường, vitamin C và K khá cao là các chất dinh dưỡng rất cần cho sức khoẻ

của con người.

Trong những năm gần ñây nhãn là cây ăn quả ñược nhiều ñịa phương

quan tâm, một mặt mở rộng diện tích, mặt khác chú ý thâm canh. Nhãn ñược

coi là cây trồng quan trọng trong việc chuyển dịch cơ cấu sản xuất nông

nghiệp ở các tỉnh ñồng bằng cũng như trung du và miền núi. Do ñó ñã hình

thành nhiều vùng nhãn lớn như Hưng Yên, Sông Mã - Sơn La, Tuyên Quang,

Thái Nguyên, Hoà Bình, Phú Thọ, Sóc Trăng, ðồng Tháp, Tiền Giang, Vĩnh

Long v.v...[33]

Phát triển cây ăn quả theo hướng sản xuất hàng hoá ñòi hỏi sản phẩm

ngoài chất lượng tốt, mẫu mã ñẹp cần phải ña dạng và có mặt thường xuyên

trên thị trường. Với yêu cầu trên nhiều năm qua công tác ñiều tra, tuyển chọn

giống nhãn theo hướng phục vụ sản xuất hàng hoá với bộ giống rải vụ thu

hoạch ñã ñược tiến hành ở khắp các ñịa phương trong cả nước, thu thập ñược

tập ñoàn các dòng ưu tú khá phong phú và ña dạng gồm 25 dòng, trong ñó có

3 nhóm chín sớm, 10 nhóm chính vụ và 12 nhóm chín muộn. [11]

Trong thời gian vừa qua Viện nghiên cứu rau quả phối hợp với Trung

tâm khuyến nông tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội) ñã ñiều tra và tuyển chọn

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ............. 2

ñược giống nhãn chín muộn HTM – 1. ðây là giống nhãn chín muộn có năng

suất cao, ổn ñịnh và chất lượng tốt tương ñương như các giống nổi tiếng của

Thái Lan, Trung Quốc, thời vụ cho thu hoạch của giống có thể kéo dài tới

20/9 vẫn không ảnh hưởng tới chất lượng. Do có thời gian chín muộn và chất

lượng tốt nên giống này ñã ñem lại hiệu quả kinh tế cao cho người trồng nhãn

và hiện nay ñang ñược trồng ở các tỉnh Hà Nội, Hưng Yên, Bắc Giang…

Giống HTM – 1 là giống mới ñược tuyển chọn trong những năm gần

ñây nên nguồn giống cung cấp cho người trồng chưa ñược nhiều và ñảm bảo

ñúng chất lượng giống mặt khác chưa có biện pháp kỹ thuật tác ñộng cụ thể

nhằm nâng cao năng suất và chất lượng chính vì thế chúng tôi ñã thực hiện ñề

tài: “Nghiên cứu ñặc ñiểm nông sinh học một số giống nhãn chín muộn và

biện pháp kỹ thuật nhằm tăng năng suất và phẩm chất nhãn chín muộn

HTM -1 tại Gia Lâm - Hà Nội”

1.2 Mục ñích và yêu cầu của ñề tài

1.2.1 Mục ñích

ðánh giá ñặc ñiểm nông sinh học của một số giống nhãn chín muộn và

nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật thâm canh nhằm tăng năng suất, phẩm

chất nhãn làm cơ sở chọn cây ñầu dòng và hoàn thiện quy trình thâm canh

nhãn cho vùng Hà Nội và phụ cận.

1.2.2 Yêu cầu

- ðánh giá khả năng sinh trưởng, phát triển, ra hoa, ñậu quả, năng suất

và phẩm chất của một số giống nhãn chín muộn ñã ñược tuyển chọn (PH￾M99-1.1, HTM-1, HTM-2) làm cơ sở chọn cây ñầu dòng và xây dựng vườn

giống cây mẹ.

- Nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật thâm canh nhằm tăng năng suất

và phẩm chất giống nhãn muộn HTM - 1.

+ Nghiên cứu vai trò của một số loại phân bón lá (Atonik, Botrac,