Nghiên cứu đặc điểm nhiễm khuẩn sơ sinh tại Khoa Nhi Bệnh viện Đa khoa Trung ương Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn

1

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y DƢỢC

NGUYỄN TUẤN NGỌC

NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM NHIỄM KHUẨN SƠ SINH

TẠI KHOA NHI BỆNH VIỆN ĐA KHOA

TRUNG ƢƠNG THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC

Thái Nguyên - Năm 2009

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn

2

TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y DƢỢC

NGUYỄN TUẤN NGỌC

NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM NHIỄM KHUẨN SƠ SINH

TẠI KHOA NHI BỆNH VIỆN ĐA KHOA

TRUNG ƢƠNG THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC

Chuyên ngành: Nhi

Mã số: 60 72 16

Hướng dẫn khoa học:

TS. PHẠM TRUNG KIÊN

Thái Nguyên - Năm 2009

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn

3

Lời cảm ơn

Hoàn thành khoá học và bản luận văn tốt nghiệp cao học này, tôi xin bày

tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Tiến sĩ Phạm Trung Kiên người thầy trực tiếp

hướng dẫn, đã tận tình chỉ bảo, truyền thụ kiến thức cho tôi, dẫn dắt tôi những

bước đầu tiên trên con đường nghiên cứu khoa học.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu trường Đại học Y - Dược Thái

Nguyên, Bộ môn Nhi trường Đại học Y - Dược Thái Nguyên là nơi tôi đã học

tập trong thời gian qua.

Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám đốc Bệnh viện đa khoa Trung ương

Thái Nguyên đã tạo mọi điều kiện cho tôi trong suốt khoá học.

Tôi cũng xin được nói lời cảm ơn chân thành tới Phòng Đào tạo Sau Đại

học trường Đại học Y - Dược Thái Nguyên đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho

quá trình học tập của tôi.

Tôi chân thành cảm ơn sự động viên, giúp đỡ nhiệt tình của tất cả các anh

chị, các bạn đồng nghiệp, đặc biệt khoa Nhi, khoa Xét nghiệm Bệnh viện đa

khoa Trung ương Thái Nguyên đã chia sẻ khó khăn với tôi trong quá trình học

tập và nghiên cứu.

Đặc biệt tôi xin được tỏ lòng biết ơn tới Bố Mẹ, Vợ, Anh Chị và tất cả

mọi người thân yêu trong gia đình, những người luôn chia sẻ tình cảm và hết

lòng thương yêu động viên giúp đỡ tôi trong thời gian vừa qua.

Một lần nữa cho phép tôi được cảm ơn vì tất cả những công ơn đó!

Thái Nguyên, ngày 20 tháng 11 năm 2009.

Tác giả

MỤC LỤC

Trang

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn

4

Trang phụ bìa.................................................................................................................................................................................................................................

Lời cảm ơn...........................................................................................................................................................................................................................................

Mục lục ....................................................................................................................................................................................................................................................i

Danh mục các chữ viết tắt............................................................................................................................................................................ii

Danh mục các bảng..................................................................................................................................................................................................iii

Danh mục các biểu đồ.........................................................................................................................................................................................iv

ĐẶT VẤN ĐỀ................................................................................................................................................................................................................................................1

Chƣơng 1: TỔNG QUAN.................................................................................................................................................................................................3

1.1. Dịch tễ nhiễm khuẩn sơ sinh..................................................................................................................................................................3

1.2. Đặc điểm nhiễm khuẩn sơ sinh........................................................................................................................................................6

1.2.1. Mối quan hệ về giải phẫu và chức năng của thai với môi trường........6

1.2.2. Sự cư trú của vi khuẩn ở trẻ sơ sinh......................................................................................................................6

1.2.3. Sinh bệnh học của nhiễm khuẩn thai và sơ sinh.........................................................................7

1.2.3.1. Nhiễm khuẩn trong tử cung........................................................................................................................................7

1.2.3.2. Nhiễm khuẩn trong khi đẻ.............................................................................................................................................7

1.2.3.3. Nhiễm khuẩn sớm sau sinh.........................................................................................................................................8

1.2.3.4. Nhiễm khuẩn muộn sau sinh....................................................................................................................................8

1.3. Đáp ứng miễn dịch của trẻ sơ sinh............................................................................................................................................9

1.4. Triệu chứng nhiễm khuẩn sơ sinh.........................................................................................................................................11

1.4.1. Triệu chứng lâm sàng......................................................................................................................................................................11

1.4.2. Điều trị nhiễm khuẩn sơ sinh.....................................................................................................................................14

1.4.3. Các xét nghiệm sinh học...........................................................................................................................................................14

1.4.4. Xét nghiệm vi khuẩn học.........................................................................................................................................................15

1.5. Vi khuẩn gây bệnh..................................................................................................................................................................................................17

1.6. Các yếu tố nguy cơ của nhiễm khuẩn mẹ - con.......................................................................................18

1.6.1. Các chủng vi khuẩn tại đường sinh dục bà mẹ có thai............................................18

1.6.2. Những yếu tố nguy cơ trong thời kỳ mang thai......................................................................19

1.6.3. Những yếu tố nguy cơ trong cuộc đẻ............................................................................................................20

Chƣơng 2: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................................21

2.1. Đối tượng nghiên cứu......................................................................................................................................................................................21

2.2. Phương pháp nghiên cứu..........................................................................................................................................................................21

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn

5

2.2.1. Thiết kế nghiên cứu.............................................................................................................................................................................21

2.2.2. Mẫu nghiên cứu...........................................................................................................................................................................................21

2.2.3. Các chỉ tiêu nghiên cứu...............................................................................................................................................................22

2.2.4. Kỹ thuật thu thập số liệu...........................................................................................................................................................25

2.2.5. Xử lý và phân tích số liệu......................................................................................................................................................26

Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU....................................................................................................................................... 27

3.1. Đặc điểm nhiễm khuẩn sơ sinh ...............................................................................................................................................27

3.2. Căn nguyên và yếu tố liên quan đến nhiễm khuẩn sơ sinh ..................................... .......38

Chƣơng 4: BÀN LUẬN.....................................................................................................................................................................................................40

4.1. Đặc điểm nhiễm khuẩn sơ sinh...................................................................................................................................................40

4.2. Căn nguyên và một số yếu tố liên quan đến NKSS............................................................ ...........50

KẾT LUẬN....................................................................................................................................................................................................................................................53

KHUYẾN NGHỊ................................................................................................................................................................................................................................54

TÀI LIỆU THAM KHẢO..........................................................................................................................................................................................55

PHỤ LỤC....................................................................................................................................................................................................................................................................

CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Bệnh viện ĐKTWTN.................................... Bệnh viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn

6

BCĐNTT..................................................................................

CRP

CS.............................................................................................................

KQĐT..............................................................................................

NKSS................................................................................................

NKTN..............................................................................................

NTH.....................................................................................................

NS............................................................................................................

TCYTTG..................................................................................

TLC......................................................................................................

VMNM.........................................................................................

Bạch cầu đa nhân trung tính.

C - reactive proteine

Cộng sự

Kết quả điều trị.

Nhiễm khuẩn sơ sinh.

Nhiễm khuẩn tiết niệu.

Nhiễm trùng huyết.

Non significant (không có ý nghĩa).

Tổ chức Y tế thế giới.

Trương lực cơ.

Viêm màng não mủ.

DANH MỤC BẢNG

Nội dung Trang

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn

7

Bảng 3.1. Một số đặc điểm chung..............................................................

Bảng 3.2. Tỉ lệ các bệnh NKSS thường gặp..........................................................

Bảng 3.3. Chẩn đoán bệnh theo lứa tuổi................................................................

Bảng 3.4. Chẩn đoán bệnh theo thời gian vào viện...............................................

Bảng 3.5. Thay đổi thân nhiệt....................................................................

Bảng 3.6. Triệu chứng rối loạn hô hấp.......................................................

Bảng 3.7. Triệu chứng rối loạn tuần hoàn..................................................

Bảng 3.8. Triệu chứng rối loạn thần kinh...................................................

Bảng 3.9. Triệu chứng rối loạn tiêu hoá.....................................................

Bảng 3.10. Triệu chứng tại da và niêm mạc...............................................

Bảng 3.11. Số lượng bạch cầu trong NKSS..........................................................

Bảng 3.12. Tỷ lệ bạch cầu đa nhân trung tính trong NKSS.................................

Bảng 3.13. Kết quả điều trị NKSS........................................................................

Bảng 3.14. Sử dụng kháng sinh trong điều trị NKSS...........................................

Bảng 3.15. Đặc điểm sử dụng kháng sinh trong điều trị NKSS...........................

Bảng 3.16. Kết quả nuôi cấy vi khuẩn.......................................................

Bảng 3.17. Kết quả nuôi cấy dịch tỵ hầu....................................................

Bảng 3.18. Kết quả nuôi cấy nước tiểu......................................................

Bảng 3.19. Nhiễm khuẩn sơ sinh liên quan đến cuộc đẻ............................

27

28

29

30

31

32

33

33

34

34

35

35

36

37

37

38

38

39

39

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Nội dung Trang

Biểu đồ 1.1. Hình ảnh “cửa sổ miễn dịch ở trẻ sơ sinh”....................................... 10