Nghiên cứu đặc điểm ngoại hình, đa hình kiểu gene Endothelin – B Receptor (EDNRB) quy định màu lông trắng của ngựa ở khu vực miền núi Đông Bắc Việt Nam

Nguyễn Văn Nơi và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 108(08): 165 - 171

165

NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM NGOẠI HÌNH, ĐA HÌNH KIỂU GENE

ENDOTHELIN – B RECEPTOR (EDNRB) QUY ĐỊNH MÀU LÔNG TRẮNG

CỦA NGỰA Ở KHU VỰC MIỀN NÚI ĐÔNG BẮC VIỆT NAM

Nguyễn Văn Nơi

1*, Trần Xuân Hoàn2

, Trần Văn Phùng1

1

Trường Đại học Nông Lâm – ĐH Thái Nguyên

2Viện Chăn nuôi Việt Nam

TÓM TẮT

Ngựa Bạch là đối tượng vật nuôi có giá trị kinh tế cao và cũng là nguồn dược liệu quý dùng để

chữa trị một số chứng bệnh nan y ở người. Đề tài tiến hành nghiên cứu đa hình kiểu gene

Endothelin-B Receptor (EDNRB) quy định màu lông trắng của ngựa giúp phân biệt ngựa bạch với

ngựa bạch tạng, trong đó ngựa bạch tạng mang đột biến thay thế hai nucleotit TC353-354AG (gây

ra Hội chứng chết ở ngựa con màu trắng – Overo Lethal White Foal). Tiến hành lấy mẫu máu và

tách DNA 50 cá thể ngựa trắng chia làm hai nhóm, nhóm 1 gồm 42 cá thể ngựa bạch và nhóm 2

gồm 8 cá thể ngựa trắng nghi ngờ bị bạch tạng. Phân tích kiểu gene EDNRB bằng phương pháp

PCR-RFLP sử dụng cặp mồi ps2/hex1 và cắt bởi enzyme giới hạn BfaI (Yang và cs, 1998)[8] kết

quả thu được 100% ngựa mang gene đồng hợp tử EN

E

N

. Qua các kết quả thu được cho thấy, 50 cá

thể ngựa đều có kiểu gene EDNRB quy định màu lông trắng bình thường không mang đột biến và

8 cá thể ngựa thuộc nhóm 2 không phải ngựa bạch tạng.

Từ khóa: Ngựa bạch, Đa hình gene, EDNRB gene, kiểu gene, màu lông của ngựa ở khu vực Đông

Bắc Việt Nam

MỞ ĐẦU

*

Hiện nay nước ta có rất nhiều loài động vật

quý hiếm đang có nguy cơ bị tuyệt chủng,

một trong số đó là loài ngựa bạch. Ngựa bạch

là loại ngựa hiện có số lượng rất ít, hiện nay

được nuôi rải rác ở các tỉnh miền núi phía Bắc

như: Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Kạn, Thái

Nguyên, Lai Châu,… Ngựa Bạch là đối tượng

vật nuôi có giá trị kinh tế cao và cũng là

nguồn dược liệu quý dùng để chữa trị một số

chứng bệnh nan y ở người.

Các gene kiểm soát màu lông ngựa đã được

nghiên cứu từ lâu. Tuy nhiên gần đây các alen

hay marker chức năng mới được phát hiện ở

mức phân tử DNA. Các kết quả nghiên cứu

chỉ ra tính trạng màu lông trắng của ngựa do

một số gene quy định trong đó có gene

EDNRB, gene KIT, gene W (Haase và cs,

2007, 2009)[3], [4].

Trong chăn nuôi ngựa, nhiều ngựa con sinh ra

có kiểu hình màu lông trắng là do bị bạch

tạng. Điều này sẽ gây khó khăn cho người

*

Tel: 0979177598; Email: [email protected]

chăn nuôi trong việc phân biệt giữa ngựa bạch

và ngựa bạch tạng. Trong khi ngựa bạch có

giá trị cao cả về dinh dưỡng lẫn kinh tế thì

ngựa bạch tạng lại không, chúng thường

không có khả năng sinh sản, ngựa con màu

trắng sinh ra thường bị chết (hội chứng Overo

Lethal White Foal Syndrome-OLWFS) do

mang kiểu gene đồng hợp tử về đột biến gene

Endothelin -B receptor (thay thế 2 nucleotit

TC ->AG tại vị trí nucleotit 353-354) dẫn đến

thay thế axit amin Isoleucine thành Lysine tại

vị trí 118 (Yang và cs, 1998; Santschi và cs,

1998; Metallinos và cs, 1998)[8] [6], không

tìm thấy ngựa trưởng thành mang kiểu gene

đồng hợp tử này. Do đó, loại bỏ ngựa bạch

tạng ra khỏi đàn ngựa bạch là mong muốn cấp

thiết của người chăn nuôi ngựa. Vấn đề này

cũng đang được nhiều nhà khoa học trên thế

giới quan tâm.

Nghiên cứu của Yang và cs (1998)[8] cho

thấy sử dụng kỹ thuật PCR-RFLP nhân gene

EDNRB từ cặp mồi ps2/hex1 thu được sản

phẩm PCR kích thước 155 bp, kết quả khi cắt

bằng enzym giới hạn BfaI cho thấy ngựa

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn