Nghiên cứu đặc điểm huyết học của bệnh nhân lơ xê mi kinh dòng hạt tại Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC

CHU HOÀNG HƢNG

NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM HUYẾT HỌC

CỦA BỆNH NHÂN LƠ XÊ MI KINH DÒNG HẠT

TẠI BỆNH VIỆN TRUNG ƢƠNG THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ SINH HỌC ỨNG DỤNG

THÁI NGUYÊN- 2022

ĐẠI HỌC THÁI NUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC

CHU HOÀNG HƢNG

NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM HUYẾT HỌC

CỦA BỆNH NHÂN LƠ XÊ MI KINH DÒNG HẠT

TẠI BỆNH VIỆN TRUNG ƢƠNG THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: Công nghệ sinh học

Mã số: 8420201

LUẬN VĂN THẠC SĨ SINH HỌC ỨNG DỤNG

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN KIỀU GIANG

THÁI NGUYÊN- 2022

i

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu, cùng các thầy cô khoa chuyên

ngành công nghệ sinh học trƣờng Đại học Khoa học, Đại học Thái Nguyên đã

hƣớng dẫn, tạo điều kiện cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.

Để hoàn thành luận văn này lời đầu tiên tôi bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc tới TS

Nguyễn Kiều Giang ngƣời thầy đã hƣớng dẫn tận tình, động viên tôi trong suốt quá

trình học tập và nghiên cứu.

Tôi xin trân trọng cảm ơn tập thể cán bộ trung tâm Huyết học – Truyền máu

Bệnh Viện Trung Ƣơng Thái Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình

học tập và nghiên cứu.

Tôi xin trân trọng cảm ơn bộ môn Sinh lý học đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi

trong quá trình học tập và nghiên cứu.

Tôi cũng chân thành cảm ơn các thầy cô, bạn bè, đồng nghiệp, gia đình đã

giúp đỡ, động viên tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.

Thái nguyên, ngày ... tháng ... năm 2022

Học viên

Chu Hoàng Hƣng

ii

LỜI CAM ĐOAN

Tôi là Chu Hoàng Hƣng, học viên Thạc sỹ khóa 13 (2020-2022) Trƣờng Đại

học Khoa học, Đại học Thái Nguyên, chuyên ngành công nghệ sinh học, xin cam đoan:

- Đây là luận văn do tôi trực tiếp thực hiện dƣới sự hƣớng dẫn của TS

Nguyễn Kiều Giang.

- Công trình nghiên cứu của chúng tôi không trùng lặp với bất kì nghiên cứu

nào khác đã đƣợc công bố tại Việt Nam.

- Các số liệu trong nghiên cứu hoàn toàn trung thực, chính xác và đã đƣợc

chấp nhận của cơ sở nghiên cứu.

Thái nguyên, ngày… tháng…năm 2022

Ngƣời viết cam đoan

Chu Hoàng Hƣng

iii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

ABL Gen Abelson

AND Acid Deoxyribonucleic

BN Bệnh nhân

BCR Breakpoint Cluster Region

CML Chronic Myelogenous Leukemia (Lơ xê mi kinh dòng tủy)

g/l Gam/lít

G/L Giga/lít

T/L Tetra/lít

LXM Lơ xê mi

LXMKDH Lơ xê mi kinh dòng hạt

NST Nhiễm sắc thể

P190 Protein 190

P210 Protein 210

Ph1 Philadelphia

SLBC Số lƣợng bạch cầu

SLHC Số lƣợng hồng cầu

SLTC Số lƣợng tiểu cầu

WHO World Health Organization (Tổ chức y tế thế giới)

iv

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU.....................................................................................................................1

1. Đặt vấn đề ...............................................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

3. Nội dung nghiên cứu...............................................................................................2

CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN.......................................................................................3

1.1. Khái quát chung về bệnh lơ xê mi kinh dòng hạt ................................................3

1.2. Dịch tễ ..................................................................................................................4

1.3. Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh của lơ xê mi kinh dòng hạt............................4

1.3.1. Nhiễm sắc thể Philadelphia (NST Ph1)......................................................4

1.3.2. Gen hỗn hợp bcr- abl..................................................................................5

1.3.3. Protein P210- sản phẩm mã hoá của gen hỗn hợp bcr- abl........................5

1.4. Biểu hiện lâm sang của lơ xê mi kinh dòng hạt ...................................................7

1.4.1. Giai đoạn mạn tính .....................................................................................7

1.4.2. Gia đoạn tăng tốc........................................................................................7

1.4.3. Giai đoạn chuyển cấp .................................................................................8

1.5. Cận lâm sàng ........................................................................................................8

1.5.1 Giai đoạn mạn tính ......................................................................................8

1.5.2 Giai đoạn tăng tốc........................................................................................9

1.5.3 Giai đoạn chuyển cấp ..................................................................................9

1.6. Chẩn đoán lơ xê mi kinh dòng hạt .....................................................................12

1.6.1. Chẩn đoán xác định ..................................................................................12

1.6.2. Chẩn đoán giai đoạn .................................................................................13

1.6.3. Chẩn đoán phân biệt .................................................................................14

1.7. Điều trị ...............................................................................................................14

1.7.1. Giai đoạn mạn tính và tăng tốc.................................................................14

1.7.2. Điều trị giai đoạn chuyển cấp...................................................................18

1.7.3. Tiêu chuẩn đáp ứng điều trị......................................................................19

1.8. Một số công trình nghiên cứu của các tác giả....................................................20

CHƢƠNG 2. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU........................24

2.1. Đối tƣợng nghiên cứu.........................................................................................24

2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn .................................................................................24

2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ....................................................................................25

2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu......................................................................26

v

2.3. Phƣơng pháp nghiên cứu....................................................................................26

2.3.1 Thiết kế nghiên cứu ...................................................................................26

2.3.2 Cỡ mẫu nghiên cứu....................................................................................26

2.4. Biến số và chỉ số nghiên cứu..............................................................................26

2.4.1. Chỉ số nghiên cứu .....................................................................................26

2.4.2. Định nghĩa các biến số .............................................................................27

2.5 Kỹ thuật và phƣơng pháp thu thập số liệu ..........................................................30

2.5.1. Lâm sàng...................................................................................................30

2.5.2. Xét nghiệm sinh hoá .................................................................................33

2.6. Phƣơng pháp thu thập số liệu.............................................................................33

2.7. Xử lý và phân tích số liệu ..................................................................................33

2.8. Đạo đức nghiên cứu ...........................................................................................34

CHƢƠNG 3. T QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN..................................35

3.1. Đặc điểm chung của nh m bệnh nhân nghiên cứu ............................................35

3.2. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng ..................................................................37

3.2.1. Đặc điểm lâm sàng ...................................................................................37

3.2.2. Đặc điểm cận lâm sàng.............................................................................41

3.3. Mối liên quan giữa một số đặc điểm lâm sàng của đối tƣợng nghiên cứu với

một số xét nghiệm huyết học ....................................................................................44

3.3.1. Mối liên quan giữa một số đặc điểm lâm sàng của đối tƣợng với một số

chỉ số xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu ngoại vi .......................................44

3.3.2. Mối liên quan giữa một số đặc điểm lâm sàng của đối tƣợng với một số

chỉ số xét nghiệm tủy đồ.....................................................................................50

3.4. Bàn luận .............................................................................................................54

3.4.1. Đặc điểm lâm sàng ...................................................................................54

3.4.2 Đặc điểm huyết học của bệnh nhân lơ xê mi kinh dòng hạt......................58

3.4.3. Mối liên quan giữa một số đặc điểm lâm sàng của đối tƣợng nghiên cứu

và một số xét nghiệm huyết học .........................................................................64

T LUẬN...............................................................................................................69

1. ết Luận................................................................................................................69

2. iến nghị...............................................................................................................70

TÀI LIỆU THAM HẢO.........................................................................................71

PHỤ LỤC

vi

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1: Chỉ số bình thƣờng của tuỷ đồ..................................................................30

Bảng 3.1. Đặc điểm chung về tuổi, giới, dân tộc, trình độ học vấn, nghề nghiệp, địa

dƣ của đối tƣợng nghiên cứu .....................................................................35

Bảng 3.2. Đặc điểm tiền sử của đối tƣợng nghiên cứu .............................................36

Bảng 3.3. Phân loại giai đoạn của đối tƣợng nghiên cứu .........................................36

Bảng 3.4. Đặc điểm chiều cao, cân nặng, BMI của đối tƣợng nghiên cứu...............37

Bảng 3.5. Đặc điểm nhiệt độ, mạch của đối tƣợng nghiên cứu ................................37

Bảng 3.6. Một số triệu chứng cơ năng của đối tƣợng nghiên cứu ............................38

Bảng 3.7. Một số triệu chứng thực thể của đối tƣợng nghiên cứu............................38

Bảng 3.8. Một số triệu chứng khác của đối tƣợng nghiên cứu .................................39

Bảng 3.9. Đặc điểm phân bố các triệu chứng thâm nhiễm phối hợp của đối tƣợng

nghiên cứu..................................................................................................39

Bảng 3.10. Đặc điểm mức độ lách to của đối tƣợng nghiên cứu ..............................40

Bảng 3.11. Phân loại bệnh nhân có nhiễm sắc thể bất thƣờng theo nhóm bệnh.......40

Bảng 3.12. Một số chỉ số xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu ngoại vi của đối

tƣợng nghiên cứu .......................................................................................41

Bảng 3.13. Phân loại bệnh nhân theo mức độ giảm Hemoglobin.............................41

Bảng 3.14. Phân loại bệnh nhân theo số lƣợng tiểu cầu ...........................................42

Bảng 3.15. Phân loại bệnh nhân theo số lƣợng bạch cầu..........................................42

Bảng 3.16. Một số chỉ số xét nghiệm sinh hóa máu của đối tƣợng nghiên cứu .......43

Bảng 3.17. Đặc điểm các chỉ số xét nghiệm tủy đồ..................................................43

Bảng 3.18. Mối liên quan giữa một số đặc điểm chung của đối tƣợng nghiên cứu và

thay đổi số lƣợng bạch cầu ........................................................................44

Bảng 3.19. Mối liên quan giữa một số triệu chứng cơ năng và thay đổi số lƣợng

bạch cầu .....................................................................................................44

Bảng 3.20. Mối liên quan giữa một số triệu chứng thực thể và thay đổi số lƣợng

bạch cầu .....................................................................................................45