Nghiên cứu đặc điểm dịch tễ bệnh giun đũa bê, nghé ở huyện Nghĩa Đàn và Quỳ Hợp tỉnh Nghệ An và biện pháp phòng, trị

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN TƢ TRỌNG

NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ BỆNH GIUN ĐŨA

BÊ, NGHÉ Ở HUYỆN NGHĨA ĐÀ N VÀ QUỲ HỢ P

TỈNH NGHỆ AN VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG, TRỊ

LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP

Thái Nguyên - 2011

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN TƢ TRỌNG

NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ BỆNH GIUN ĐŨA

BÊ, NGHÉ Ở HUYỆN NGHĨA ĐÀ N VÀ QUỲ HỢ P

TỈNH NGHỆ AN VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG, TRỊ

Chuyên ngành: Thú y

Mã số : 60 62 50

LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Văn Quang

Thái Nguyên - 2011

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu thực sự của tôi. Các kết

quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn trung thực, chƣa hề sử dụng

cho bảo vệ một học vị nào. Mọi sự giúp đỡ cho việ c hoàn thành luận văn đều

đã đƣợc cảm ơn. Các thông tin, tài liệu trình bày trong luận văn này đã đƣợc

ghi rõ nguồn gốc.

Tác giả

Nguyễn Tƣ Trọng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

LỜI CẢM ƠN

Trong thời gian thực tập và thực hiện đề tài này, tôi đã nhận đƣợc sự quan

tâm, chỉ bảo, hƣớng dẫn, giúp đỡ tận tình của các thầy cô giáo, đồng nghiệp,

bạn bè; sự động viên khích lệ của gia đình để tôi hoàn thành luận văn này.

Nhân dịp này tôi xin đƣợc bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới:

TS. Nguyễn Văn Quang đã tận tình hƣớng dẫn, chỉ bảo và giúp đỡ tôi

trong quá trình hoàn thành luận văn này.

Đồng thời tôi cũng xin trân trọng cảm ơn PGS.TS. Nguyễn Thị Kim

Lan đã đóng góp ý kiến và giúp đỡ nhiệt tình để tôi hoàn thành nhiệm vụ

nghiên cứu của mình.

Lãnh đạo Công ty , Ban quản lý trang trại bò sƣ̃a - Công ty Cổ

phần thƣ̣ c phẩm sƣ̃a TH đã tạo điều kiện, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập

và thực hiện đề tài.

Tôi xin trân trọng cảm ơn!

Tác giả

Nguyễn Tƣ Trọng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

i

MỤC LỤC

Trang phụ bìa

Lời cam đoan

Lời cảm ơn

Mục lục .................................................................................................................i

Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt ............................................................. iii

Danh mục các bảng ............................................................................................iv

Danh mục các hình ..............................................................................................v

MỞ ĐẦ U ............................................................................................................1

CHƢƠNG I - TỔ NG QUAN TÀI LIỆ U .................................................................. 3

1.1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI ................................................................... 3

1.1.1 Đặc điểm sinh học của giun đũa ký sinh ở bê, nghé .................3

1.1.2. Dịch tễ học của bệnh giun đũa bê, nghé ................................11

1.1.3. Đặc điểm bệnh lý và lâm sàng của bệnh giun đũa bê, nghé .......14

1.1.4. Chẩn đoán bệnh giun đũa bê, nghé ........................................18

1.1.5. Biện pháp phòng trị bệnh. ......................................................19

1.2. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU TRONG VÀ NGOÀI NƢỚC ..........................21

1.2.1. Tình hình nghiên cứu trong nƣớc ...........................................21

1.2.2. Tình hình nghiên cứu ở nƣớc ngoài .......................................23

CHƢƠNG II. ĐỐI TƢỢNG, VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU..........................................................................................................28

2.1. ĐỐI TƢỢNG VÀ VẬT LIỆU NGHIÊN CỨU ............................................28

2.2. ĐỊA ĐIỂM, THỜI GIAN NGHIÊN CỨU ...................................................28

2.3. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ............................................................................ 29

2.3.1. Nghiên cứu đặc điểm dịch tễ bệnh giun đũa bê, nghé ở hai

huyện của tỉnh Nghệ An. ..........................................................................29

2.3.2. Bệnh lý và lâm sàng của bê, nghé bị bệnh giun đũa ......................29

2.3.3. Nghiên cứu biện pháp phòng, trị bệnh giun đũa bê, nghé .............30

2.4. BỐ TRÍ THÍ NGHIỆM VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .....................30

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ii

2.4.1. Bố trí điều tra và phƣơng pháp nghiên cứu đặc điểm dịch tễ

bệnh giun đũa bê, nghé ở hai huyện của tỉnh Nghệ An ...........................30

2.4.2. Phƣơng pháp nghiên cứu bệnh lý và lâm sàng của bê, nghé bị

bệnh giun đũa ...........................................................................................36

2.4.3. Bố trí thí nghiệm và phƣơng pháp nghiên cứu biện pháp phòng

trị bệnh đũa bê, nghé ................................................................................37

2.5. PHƢƠNG PHÁP XỬ LÝ SỐ LIỆU ................................................................ 39

CHƢƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬ N .....................43

3.1. Nghiên cứu một số đặc điểm dịch tễ bệnh giun đũa bê, nghé ở hai

huyện thuộc tỉnh Nghệ An ..............................................................................43

3.1.1. Nghiên cứu tình hình nhiễm giun đũa bê, nghé .............................43

3.1.2. Nghiên cứu sự phát triển của trứng giun đũa bê nghé và sự tồn

tại của trứng có sức gây bệnh ở ngoại cảnh .............................................55

3.2. Biểu hiện lâm sàng của bệnh giun đũa bê, nghé .....................................62

3.2.1. Ảnh hƣởng của giun đũa trong hội chứng tiêu chảy của bê, nghé ......62

3.2.2. Tỷ lệ bê nghé có biểu hiện lâm sàng khi bị bệnh giun đũa ............65

3.3. Nghiên cứu và đề xuất quy trình phòng trị bệnh giun đũa bê nghé ........66

3.3.1. Khả năng diệt trứng và trứng giun đũa bê, nghé có sức gây

bệnh của thuốc sát trùng ...........................................................................66

3.3.2. Nghiên cứu công thức ủ phân có khả năng sinh nhiệt cao để

diệt trứng giun đũa bê nghé ......................................................................68

3.3.3. Hiệu lực thuốc tẩy giun đũa bê, nghé ............................................72

3.3.4. Đề xuất quy trình phòng trị bệnh giun đũa cho bê, nghé ...............74

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ........................................................................... 77

1. KẾT LUẬN ......................................................................................................... 77

2. ĐỀ NGHỊ ............................................................................................................. 78

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

AS : Ánh sáng

cs : cộng sự

Nxb : Nhà xuất bản

TT : Thể trọ ng

TN : Thí nghiệm

g : gam

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

iv

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. Tỷ lệ và cƣờng độ nhiễm giun đũa ở bê , nghé tại hai huyện Nghĩa Đàn

và Quỳ Hợp. ..........................................................................................43

Bảng 3.2. Tỷ lệ và cƣờng độ nhiễm giun đũa bê nghé theo mùa vụ.........................45

Bảng 3.3. Tỷ lệ và cƣờng độ nhiễm giun đũa bê nghé theo tuổi. .............................47

Bảng 3.4. Tỷ lệ và cƣờng độ nhiễm giun đũa bê nghé theo địa hình........................50

Bảng 3.5. Tỷ lệ và cƣờng độ nhiễm giun đũa bê nghé theo tính biệt .......................51

Bảng 3.6. Tỷ lệ và cƣờng độ nhiễm giun đũa bê nghé theo tình trạng vệ sinh

trong chăn nuôi. .....................................................................................52

Bảng 3.7. Tỷ lệ và cƣờng độ nhiễm giun đũa ở bê và nghé......................................54

Bảng 3.8. Tình trạng ô nhiễm trứng giun đũa bê nghé ở chuồng trại và khu vực

xung quanh chuồng trâu, bò. .................................................................55

Bảng 3.9. Sự phát tán trứng giun đũa bê nghé ở khu vực bãi chăn thả trâu, bò. ......56

Bảng 3.10. Sự phát triển của trứng giun đũa bê, nghé trong phân thành trứng có

sức gây bệnh. .........................................................................................59

Bảng 3.11. Khả năng tồn tại của trứng giun đũa bê, nghé có sức gây bệnh trong

phân. ......................................................................................................61

Bảng 3.12. Tỷ lệ và cƣờng độ nhiễm giun đũa ở bê, nghé bình thƣờng và tiêu

chảy........................................................................................................63

Bảng 3.13. Tỷ lệ bê nghé có biểu hiện lâm sàng của bệnh giun đũa . .......................65

Bảng 3.14. Khả năng diệt trứng và trứng giun đũa bê, nghé có sức gây bệnh của

thuốc sát trùng. ......................................................................................67

Bảng 3.15. Sự tăng nhiệt và tác dụng diệt trứng giun đũa bê nghé của công

thức ủ 1 .......................................................................................... 68

Bảng 3.16. Sự tăng nhiệt và tác dụng diệt trứng giun đũa bê nghé của công

thức ủ 2 .......................................................................................... 69

Bảng 3.17. Sự tăng nhiệt và tác dụng diệt trứng giun đũa bê nghé của công

thức ủ 3 .......................................................................................... 70

Bảng 3.18. Tổng hợp khả năng sinh nhiệt và tác dụng diệt trứng giun đũa bê nghé

của 3 công thức ủ...................................................................................71

Bảng 3.19. Hiệu lực của một số thuốc tẩy giun đũa bê, nghé...................................73

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

v

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 1.1. Cấu tạo giun đũa bê nghé Neoascaris vitulorum ........................................4

Hình 1.2. Sơ đồ vòng đời củ a Neoascaris vitulorum ..................................................8

Hình 3.1. Biểu đồ tỷ lệ nhiễm giun đũa bê nghé theo mùa vụ trong năm ................47

Hình 3.2. Biểu đồ tỷ lệ nhiễm giun đũa bê, nghé theo lứa tuổi ................................49

Hình 3.3. Biểu đồ tỷ lệ nhiễm giun đũa bê nghé theo tình trạng vệ sinh tron g

chăn nuôi..................................................................................................53

Hình 3.4. Biểu đồ tỷ lệ nhiễm giun đũa ở bê, nghé bình thƣờng và tiêu chảy..........64