Nghiên Cứu Đặc Điểm Cấu Trúc Rừng Hỗn Giao Cây Lá Kim Và Cây Rá Rộng Tại Vườn Quốc Gia Phousabot Poung Choong Tỉnh Xiêng Khoảng Nước Cộng Hòa Dân Chủ Nhân Dân Lào

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

SOMSACK CHANTHAVONG

NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM CẤU TRÚC RỪNG HỖN GIAO

CÂY LÁ KIM VÀ CÂY RÁ RỘNG TẠI VƢỜN QUỐC GIA

PHOUSABOT – POUNG CHOONG TỈNH XIÊNG KHOẢNG,

NƢỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO

NGÀNH: LÂM HỌC

MÃ NGÀNH: 862.02.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ LÂM HỌC

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS.TS. ĐỖ ANH TUÂN

Hà Nội - 2020

i

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Đôc lâp - Tƣ do - Hạnh phúc

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,

kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong

bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.

Nếu nội dung nghiên cứu của tôi trùng lặp với bất kỳ công trình nghiên

cứu nào đã công bố, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm và tuân thủ kết luận

đánh giá luận văn của Hội đồng khoa học.

Hà Nội, ngày ... tháng ... năm 2020

Ngƣời cam đoan

SOMSACK CHANTHAVONG

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành Luận văn này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ tận tình của

các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể và các cá nhân, người thân trong gia đình.

Tôi xin cám ơn các tập thể, cá nhân và người thân trong gia đình, nhất là vợ

tôi đã tận tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu vừa qua.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới PGS.TS. Đỗ Anh Tuân,

người đã trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình viết đề cương, thu thập

số liệu, tính toán cũng như hoàn thành bản Luận văn này.

Xin cám ơn chính phủ Việt Nam và chính phủ Lào, Đại sứ quán Lào tại

Việt Nam đã tạo điều kiện cho tôi được học tập và nghiên cứu tại Việt Nam.

Tôi biết ơn Ban lãnh đạo trường Đại học Lâm nghiệp, phòng Đào tạo

sau đại học, các thầy, cô giáo thuộc khoa Lâm học,, những người đã trang bị

cho tôi những kiến thức quý báu và giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên

cứu và hoàn thành Luận văn này.

Tôi xin trân trọng cám ơn sự giúp đỡ của các đồng chí lãnh đạo Vườn

Quốc gia Phousabot - Poungchoong, UBND tỉnh Xiêm Khoảng, Cộng hòa

Dân chủ Nhân dân Lào, đã tạo mọi điều kiện và giúp đỡ tôi trong quá trình

thu thập số liệu.

Bản thân tôi đã rất cố gắng, nhưng do thời gian, kinh nghiệm và trình

độ bản thân còn hạn chế, nên luận văn không tránh khỏi những sai sót. Tác

giả rất mong nhận được những ý kiến góp ý của các nhà khoa học và bạn

đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn.

Xin chân thành cám ơn!

Hà Nội, ngày .. tháng .. năm 2020

Tác giả

SOMSACK CHANTHAVONG

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN........................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................ii

MỤC LỤC....................................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................v

DANH MỤC CÁC HÌNH................................................................................vi

ĐẶT VẤN ĐỀ............................................................................................................... 1

Chƣơng 1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ............................................. 3

1.1. Trên Thế giới ....................................................................................................... 3

1.1.1. Nghiên cứu về cầu trúc rừng........................................................ 3

1.1.2. Nghiên cứu về tái sinh rừng......................................................... 6

1.2. Ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào ................................................................13

1.2.1. Nghiên cứu về cấu trúc .............................................................. 14

1.2.2. Nghiên cứu về tái sinh ............................................................... 15

1.3. Thảo luận và xác định vấn đề nghiên cứu .........................................................16

Chƣơng 2. MỤC TIỂU, GIỚI HẠN, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU ............................................................................................................18

2.1. Mục tiêu nghiên cứu ..........................................................................................18

2.1.1. Mục tiêu tổng quát..................................................................... 18

2.1.2. Mục tiêu cụ thể .......................................................................... 18

2.2. Phạm vi và giới hạn của để tài luận văn............................................. 18

2.2.1. Đối tượng nghiên cứu................................................................ 18

2.2.2. Giới hạn vấn đề nghiên cứu ....................................................... 18

2.3. Nội dung nghiên cứu .........................................................................................19

2.3.1. Nghiên cứu đặc điểm cấu trúc tầng cây cao ở một số trạng thái . 19

2.3.2. Nghiên cứu đặc điểm lớp cây tái sinh tự nhiên tại các trạng thái rừng . 19

2.3.3. Nghiên cứu về đặc điểm cây bụi, thảm tươi và độ tàn che ......... 19

2.3.4. Đề xuất giải pháp quản lý bảo vệ tài nguyên rừng khu vực nghiên cứu . 19

2.4. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................................19

2.4.1. Phương pháp thu thập số tiệu..................................................... 20

2.4.2. Tính toán số liệu nghiên cứu...................................................... 26

iv

2.4.3. Xử lý số liệu nghiên cứu............................................................ 29

Chƣơng 3. ĐIỀU KIỆN CƠ BẢN KHU VỰC NGHIÊN CỨU.........................30

3.1. Vị trí địa lý .........................................................................................................30

3.2. Địa hình, địa mạo ..............................................................................................30

3.3. Khí hậu thủy văn...............................................................................................31

3.4. Tài nguyên thiên nhiên .....................................................................................31

3.5. Đặc điểm dân số - lao động..............................................................................32

3.6. Đặc điểm giáo dục - y tế...................................................................................32

3.7. Điều kiện kinh tế...............................................................................................33

Chƣơng 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN.................................34

4.1. Đặc điểm cấu trúc tầng cây cao trên các trạng thái rừng Vườn Quốc gia

Phousabot Poungchoong ..........................................................................................34

4.1.1. Xác định mức độ tương đồng giữa các ô tiêu chuẩn nghiên cứu trên các

trạng thái rừng......................................................................................................34

4.1.2. Thành phần và hệ số quan trọng loài trên các trạng thái rừng ..... 36

4.1.3. Chỉ tiêu bình quân tầng cây cao trên các trạng thái ..................... 41

4.1.4. Các chỉ số đa dạng loài trên các trạng thái rừng......................... 43

4.1.5. Cấu trúc tầng thứ tầng cây cao trên các trạng thái rừng............... 46

4.2. Đặc điểm lớp cây tái sinh trên các trạng thái rừng Vườn Quốc gia

Phousabot Phoungchoong........................................................................ 49

4.2.1. Thành phần và chỉ số quan trọng loài cây trên các trạng thái rừng.....49

4.2.2. Các chỉ số đa dạng loài cây tái sinh trên các trạng thái rừng ....... 52

4.2.3. Phẩm chất, nguồn gốc và phân bố cây tái sinh theo cấp chiều cao

trên các trạng thái rừng........................................................................ 54

4.3. Cây bụi, thảm tươi và độ che phủ trên các trạng thái .......................... 59

4.4. Đề xuất giải pháp quản lý bền vững nguồn tài nguyên rừng tại huyện

Thapabat, Vườn Quốc gia Phou Khao Khouay ......................................... 61

KẾT LUẬN - TỒN TẠI - KHUYẾN NGHỊ.........................................................63

TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................66

v

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Trạng thái rừng và vị trí tuyến, ô tiêu chuẩn nghiên cứu ..........................22

Bảng 4.1. Mức độ tương đồng giữa 12 OTC nghiên cứu theo 4 chỉ tiêu .................34

Bảng 4.2. Thành phần và hệ số quan trọng loài trong các trạng thái rừng..... 36

Bảng 4.3. Các chỉ tiêu bình quân trên 3 trạng thái rừng ......................................42

Bảng 4.4. Tổng số cây và số loài trên các trạng thái............................................43

Bảng 4.5. Cấu trúc tầng thức trên các trạng thái rừng vùng lõi, Vườn Quốc gia 46

Bảng 4.6. Thành phần và chỉ số quan trọng loài trong các trạng thái rừng.... 49

Bảng 4.7. Tương đồng thành phần loài cây trên các trạng thái ................................. 58

Bảng 4.8. Chiều cao cây bụi, thảm tươi và tỷ lệ che phủ của các trạng thái .............59

vi

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 2.1. Hệ thống hóa các bước nghiên cứu .......................................... 20

Hình 2.2 . Vị trí OTC điều tra................................................................. 21

Hình 2.3. Sơ đồ bố trí ô dạng bản trong ô tiêu chuẩn ............................... 22

Hình 2.4. Một số dụng cụ phục vụ công tác điều tra tại hiện trường......... 25

Hình 3.1: Địa giới hành chính VQGPP, Tỉnh Xiêng Khoảng ................... 30

Hình 4.1. Mức độ tương đồng giữa các OTC nghiên cứu......................... 35

Hình 4.2. Chỉ số đa dạng trên các trạng thái ............................................ 44

Hình 4.3. Tỷ lệ phân bố số cây theo tầng thứ .......................................... 47

Hình 4.4. Chỉ số đa dạng cây tái sinh trên các trạng thái rừng.................. 52

Hình 4.5. Tỷ lệ cây tái sinh có phẩm chất tốt, trung bình và xấu .............. 54

Hình 4.6. Tỷ lệ nguồn gốc cây tái sinh trên các trạng thái rừng................ 56

Hình 4.7. Tỷ lệ cây tái sinh theo cấp chiều cao trên các trạng thái rừng ... 57