Nghiên cứu ảnh hưởng của yếu tố ngôn ngữ tới kết quả học tập của sinh viên các dân tộc ít người tại Trường cao đẳng sư phạm Điện Biên

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

VIỆN ĐẢM BẢO CHẤT LƢỢNG GIÁO DỤC

ĐẶNG THÁI SƠN

NGHIÊN CỨU ẢNH HƢỞNG CỦA YẾU TỐ NGÔN NGỮ

TỚI KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA SINH VIÊN CÁC DÂN TỘC

ÍT NGƢỜI TẠI TRƢỜNG CĐSP ĐIỆN BIÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Hà Nội, 2013

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

VIỆN ĐẢM BẢO CHẤT LƢỢNG GIÁO DỤC

ĐẶNG THÁI SƠN

NGHIÊN CỨU ẢNH HƢỞNG CỦA YẾU TỐ NGÔN NGỮ

TỚI KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA SINH VIÊN CÁC DÂN TỘC

ÍT NGƢỜI TẠI TRƢỜNG CĐSP ĐIỆN BIÊN

Chuyên ngành: Đo lƣờng và Đánh giá trong giáo dục

Mã số 60140120

LUẬN VĂN THẠC SỸ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS. TS Phạm Văn Quyết

Hà Nội, 2013

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn với tiêu đề: “Nghiên cứu ảnh hưởng của yếu tố

ngôn ngữ tới kết quả học tập của sinh viên các dân tộc ít người tại trường CĐSP

Điện Biên” hoàn toàn là kết quả nghiên cứu của chính bản thân tôi và chưa được

công bố trong bất cứ một công trình nghiên cứu nào của người khác. Trong quá

trình thực hiện luận văn, tôi đã thực hiện nghiêm túc các quy tắc đạo đức nghiên

cứu; các kết quả trình bày trong luận văn là sản phẩm nghiên cứu, khảo sát của

riêng cá nhân tôi; tất cả các tài liệu tham khảo sử dụng trong luận văn đều được

trích dẫn tường minh, theo đúng quy định.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về tính trung thực của số liệu và các nội

dung khác trong luận văn của mình.

Tác giả

Đặng Thái Sơn

LỜI CẢM ƠN

Trước tiên, tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Phạm Văn Quyết – Đại học

Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội, người đã nhiệt tình, tận

tâm hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn.

Tác giả cũng xin gửi lời trân trọng cảm ơn đến quý Thầy (Cô) của Viện Đảm

bảo chất lượng giáo dục và các giảng viên tham gia giảng dạy khóa học đã nhiệt

tình truyền đạt kiến thức về chuyên ngành Đo lường - Đánh giá trong giáo dục cũng

như cung cấp cách thức tiến hành một nghiên cứu khoa học cho các học viên.

Cuối cùng xin gửi lời cảm ơn thành tới đồng nghiệp, bạn bè thân thiết, gia

đình và đặc biệt là người bạn đời của tôi đã luôn động viên, khích lệ tôi trong suốt

quá trình học tập chương trình Cao học Đo lường và Đánh giá trong giáo dục.

Xin trân trọng cảm ơn ./.

Hà Nội, ngày 2 tháng 1 năm 2013

Tác giả

Đặng Thái Sơn

1

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC..................................................................................................................1

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.......................................................................4

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, BẢNG BIỂU ..........................................................5

PHẦN MỞ ĐẦU........................................................................................................7

1. Lý do chọn đề tài luận văn ..................................................................................7

2. Mục đích nghiên cứu của luận văn......................................................................8

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.....................................................................9

4. Câu hỏi và giả thuyết nghiên cứu ........................................................................9

5. Nội dung nghiên cứu .........................................................................................10

6. Phạm vi nghiên cứu ...........................................................................................10

7. Phương pháp nghiên cứu...................................................................................10

8. Kết cấu của luận văn..........................................................................................11

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN............................................................................12

1.1.Lịch sử nghiên cứu vấn đề...............................................................................12

1.1.1. Các nghiên cứu về biến độc lập – Ngôn ngữ...........................................12

1.1.2. Các nghiên cứu về biến phụ thuộc – Kết quả học tập ............................13

1.2. Các khái niệm cơ bản .....................................................................................17

1.2.1. Khái niệm ngôn ngữ ................................................................................17

1.2.2. Khái niệm về song ngữ ............................................................................19

1.2.3. Khái niệm tiếng mẹ đẻ.............................................................................20

1.3 Phân loại ngôn ngữ..........................................................................................22

1.3.1 Ngôn ngữ bên ngoài..................................................................................22

1.3.2 Ngôn ngữ bên trong ..................................................................................23

1.4. Mối quan hệ giữa dân tộc và ngôn ngữ dân tộc .............................................23

1.4.1. Tiếng phổ thông.......................................................................................23

1.4.2 Mối quan hệ giữa dân tộc và ngôn ngữ dân tộc........................................25

2

1.5. Năng lực ngôn ngữ .........................................................................................26

1.5.1. Khái niệm năng lực..................................................................................26

1.5.2. Năng lực ngôn ngữ ..................................................................................27

1.6. Hoạt động học tập và kết quả học tập ............................................................29

1.6.1. Khái niệm hoạt động học tập ...................................................................29

1.6.2. Khái niệm kết quả học tập .......................................................................30

1.7. Mối quan hệ giữa ngôn ngữ và kết quả học tập .............................................32

1.8 Khung lý thuyết của nghiên cứu......................................................................34

Tiểu kết chương 1..................................................................................................34

CHƢƠNG 2: QUY TRÌNH TỔ CHỨC THỰC HIỆN VÀ PHƢƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU.........................................................................................................35

2.1. Địa bàn và khách thể nghiên cứu................................................................35

2.2. Mẫu nghiên cứu ..........................................................................................36

2.3. Quy trình nghiên cứu ..................................................................................38

2.4. Phương pháp nghiên cứu................................................................................39

2.4.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu .............................................................39

2.4.2. Phương pháp điều tra bằng phiếu khảo sát..............................................39

2.4.3. Phương pháp thống kê toán học ..............................................................46

2.4.4 Phương pháp thống kê mô tả ....................................................................50

CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM ..............................51

3.1. Thực trạng năng lực ngôn ngữ của sinh viên dân tộc ít người tại trường

CĐSP Điện Biên....................................................................................................51

3.1.1. Năng lực ngôn ngữ biểu hiện qua kĩ năng nghe – nói.............................51

3.1.2. Năng lực ngôn ngữ biểu hiện qua kĩ năng đọc viết .................................57

3.3. Ảnh hưởng của ngôn ngữ tới kết quả học tập của sinh viên dân tộc ít người

trường CĐSP Điện Biên ........................................................................................65

3.3.1. Xây dựng mô hình hồi quy tuyến tính bội...............................................65

3.3.2. Kiểm định các giả thuyết nghiên cứu ......................................................69

3.3.2.1. Kiểm định giả thuyết H1: ..................................................................69

3

3.3.2.2. Kiểm định giả thuyết H2: ..................................................................70

3.3.2.3. Kiểm định giả thuyết H3: ..................................................................71

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.........................................................................74

1. Kết luận .............................................................................................................74

2. Khuyến nghị ......................................................................................................76

2.1. Đối với nhà trường......................................................................................76

2.2. Đối với cán bộ quản lý, giáo viên...............................................................77

2.3. Đối với sinh viên.........................................................................................78

3. Những vấn đề cần trao đổi và hướng nghiên cứu tiếp theo...............................78

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................79

PHỤ LỤC.................................................................................................................82

4

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ

Bộ GD-ĐT Bộ Giáo dục- Đào tạo

CĐSP Cao đẳng sư phạm

ĐHQGHN Đại học Quốc gia Hà Nội

KQHT Kết quả học tập

GV Giảng viên

HS, SV Học sinh, sinh viên

5

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, BẢNG BIỂU

Hình 1: Sơ đồ biểu diễn mô hình nghiên cứu

Bảng 2.2.1: Bảng thống kê mô tả đặc điểm của mẫu khảo sát

Hình 2.3.1: Sơ đồ quy trình nghiên cứu

Bảng 2.4.3.1.: Kiểm định KMO và Bartlett’s cho biến độc lập

Bảng 2.4.3.2: Bảng Eigenvalues và phương sai trích cho biến độc lập

Bảng 2.4.3.3: Ma trận nhân tố với phép xoay Principal Varimax cho biến độc lập

Bảng 2.4.3.4: Mô tả các nhân tố sau khi phân tích EFA

Bảng 2.4.3.5: Tổng hợp độ tin cậy của các nhân tố

Hình 3.1.1.1: Biểu đồ môi trường sử dụng ngôn ngữ của sinh viên

Bảng 3.1.1.1: Thống kê sinh viên tự đánh giá về khả năng nói tiếng phổ thông

Hình 3.1.1.2: Biểu đồ sinh viên tự đánh giá khả năng viết

Bảng 3.1.1.2: Mô tả chỉ số kĩ năng nghe nói của sv

Bảng 3.1.1.3: Các mức độ thành thạo trong Kĩ năng nghe – nói tiếng phổ thông của sv

Bảng 3.1.1.4: Trung bình nhân tố kĩ năng nghe – nói trong năng lực ngôn ngữ của sv dân

tộc

Bảng 3.1.1.5: Trung bình nhân tố kĩ năng nghe – nói của sv theo giới tính

Bảng 3.1.1.6: Phân tích ANOVA giữa nhân tố kĩ năng nghe – nói với dân tộc

Bảng 3.1.1.7: Trung bình nhân tố kĩ năng nghe – nói của sv theo khóa học

Bảng 3.1.1.8: Phân tích ANOVA nhân tố kĩ năng nghe – nói với dân tộc với khóa học

Bảng 3.1.1.9: Kết quả thống kê mô tả các biến quan sát trong nhân tố Kĩ năng nghe – nói

Bảng 3.1.2.1: Thống kê sinh viên tự đánh giá về khả năng viết

Bảng 3.1.2.2: Mô tả chỉ số kĩ năng đọc – viết của sv

Bảng 3.1.2.3: Các mức độ thành thạo trong Kĩ năng đọc – viết của sv

Bảng 3.1.2.4: Trung bình nhân tố kĩ năng đọc – viết của sinh viên sv theo dân tộc

Bảng 3.1.2.5: Trung bình nhân tố kĩ năng đọc – viết của sv theo giới tính

Bảng 3.1.2.7: Trung bình nhân tố kĩ năng đọc – viết của sv theo khóa học

Bảng 3.1.1.8: Phân tích ANOVA nhân tố kĩ năng đọc – viết với dân tộc với khóa học

Bảng 3.1.1.9: Kết quả thống kê mô tả các biến quan sát trong nhân tố Kĩ năng đọc – viết

Bảng 3.2.1: Kết quả học tập của 214 sv được khảo sát

Bảng 3.2.2: Nhóm học phần gây khó khăn nhất cho sv dân tộc

Bảng 3.2.3: Trung bình kết quả học tập của sinh viên theo dân tộc

Bảng 3.1.1. Trung bình kết quả học tập của sv theo khóa học

Bảng 3.3.1.1: Hệ số tương quan giữa các biến trong phương trình hồi quy

6

Bảng 3.3.1.2: Đánh giá sự phù hợp của mô hình

Bảng 3.3.1.3: Phân tích ANOVA

Bảng 3.3.1.4: Ước lượng các hệ số hồi quy cho mô hình

Bảng 3.3.2.2.1 Trung bình kết quả học tập của sv theo giới tính

Bảng 3.1.1. Phân tích ANOVA giữa KQHT của sinh viên với giới tính

Bảng 3.3.2.3.1: Đánh giá sự phù hợp của mô hình

Bảng 3.3.2.3.2: Phân tích ANOVA

Bảng 3.3.2.3.3: Ước lượng các hệ số hồi quy cho mô hình