Nghiên cứu ảnh hưởng của bức xạ tia γ (Co 60 ) trên chè và đặc điểm nông sinh học của một số dòng chè đột biến mới được tuyển chọn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

PHAN CHÍ NGHĨA

NGHIÊN CỨU ẢNH HƢỞNG CỦA BỨC XẠ

TIA γ (Co60) TRÊN CHÈ VÀ ĐẶC ĐIỂM NÔNG SINH

HỌC CỦA MỘT SỐ DÒNG CHÈ ĐỘT BIẾN MỚI

ĐƢỢC TUYỂN CHỌN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP

THÁI NGUYÊN - 2011

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

PHAN CHÍ NGHĨA

NGHIÊN CỨU ẢNH HƢỞNG CỦA BỨC XẠ

TIA γ (Co60) TRÊN CHÈ VÀ ĐẶC ĐIỂM NÔNG SINH

HỌC CỦA MỘT SỐ DÒNG CHÈ ĐỘT BIẾN MỚI

ĐƢỢC TUYỂN CHỌN

Chuyên ngành: TRỒNG TRỌT

Mã số: 60.62.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN VĂN TOÀN

THÁI NGUYÊN - 2011

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là

hoàn toàn trung thực và chưa được sử dụng cho bảo vệ một học vị nào, mọi sự giúp

đỡ cho việc hoàn thành luận văn này đều đã được cảm ơn, các thông tin trích dẫn

trong luận văn đều đã được ghi rõ nguồn gốc./.

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2011

Tác giả luận văn

Phan Chí Nghĩa

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt 2 năm học tập, với nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận được sự giúp

đỡ, hướng dẫn tận tình của nhiều cá nhân và tập thể, đến nay luận văn của tôi đã

được hoàn thành.

Tôi xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn tới:

Ban Giám hiệu, Khoa Sau Đại học, Khoa Nông học cùng toàn thể cán bộ,

giảng viên trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên đã giúp đỡ, chỉ bảo tôi trong suốt

quá trình học tập và nghiên cứu tại trường.

Với lòng biết ơn chân thành, tôi gửi lời cảm ơn sâu sắc tới: TS. Nguyễn

Văn Toàn, Phó viện trưởng Viện KHKT NLN Miền núi phía Bắc, người đã tận

tình chỉ bảo động viên và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình làm luận văn và viết

báo cáo.

Ban giám hiệu Trường Đại học Hùng Vương, Khoa Nông - Lâm -Ngư, cùng

các đồng nghiệp đã tạo điều kiện và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện đề

tài và viết luận văn.

Tôi vô cùng biết ơn sự động viên, giúp đỡ của gia đình và bạn bè trong suốt

thời gian học tập và thực hiện luận văn.

Xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2011

Tác giả luận văn

Phan Chí Nghĩa

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

Trang

PHẦN 1: MỞ ĐẦU 1

1.1. Tính cấp thiết của đề tài 1

1.2. Mục tiêu của đề tài 2

1.3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 2

PHẦN 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU 3

2.1. Đặc điểm sinh vật học của cây chè 3

2.1.1. Rễ chè 3

2.1.2. Thân, cành chè 3

2.1.3. Mầm chè 6

2.1.4. Búp chè 7

2.1.5. Lá chè 12

2.1.6. Hoa, quả và hạt chè 15

2.2. Tình hình nghiên cứu chọn giống chè trên thế giới và ở Việt Nam 16

2.2.1. Tình hình nghiên cứu chọn giống chè trên thế giới 16

2.2.2. Tình hình nghiên cứu chọn giống chè ở Việt Nam 17

2.3. Phương pháp đột biến và các khái niệm 19

2.3.1. Một số khái niệm 19

2.3.2. Nghiên cứu sử dụng phương pháp đột biến trong chọn tạo giống cây

trồng

20

PHẦN 3: ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN

CỨU

24

3.1. Đối tượng nghiên cứu 24

3.2. Phạm vi nghiên cứu 24

3.3. Nội dung nghiên cứu 25

3.4. Phương pháp nghiên cứu 25

PHẦN 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 31

4.1. Ảnh hưởng của tác nhân đột biến bức xạ γ (Co60) trên chè 31

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

iv

4.1.1. Ảnh hưởng của liều lượng xử lý tia γ (Co60) đến quá trình mọc của

chè

31

4.1.2. Ảnh hưởng của liều lượng xử lý tia γ (Co60) đến sự biến dị một số đặc

trưng hình thái của chè

38

4.1.3. Ảnh hưởng của liều lượng xử lý tia γ (Co60) đến chiều cao của chè 45

4.1.4. Ảnh hưởng của liều lượng xử lý tia γ (Co60) đến kích thước và hình

thái lá chè

47

4.2. Đặc điểm nông sinh học của một số dòng chè đột biến mới được tuyển

chọn

50

4.2.1. Đặc điểm hình thái lá của các dòng chè đột biến mới được tuyển chọn 50

4.2.2. Đặc điểm sinh trưởng búp của các dòng chè đột biến mới được tuyển

chọn

51

4.2.3. Đặc điểm năng suất và các yếu tố cấu thành năng suất của các dòng

chè đột biến mới được tuyển chọn

54

4.2.4. Đánh giá chất lượng của các dòng chè đột biến mới được tuyển chọn 55

4.2.5. Đánh giá tính chống chịu sâu bệnh hại của các dòng chè đột biến mới

được tuyển chọn

59

4.2.6. Đánh giá tính đa hình di truyền của các dòng chè đột biến mới được

tuyển chọn

62

PHẦN 4. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 68

TÀI LIỆU THAM KHẢO 70

PHỤ LỤC 73

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

v

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Tia γ (Co60) : Tia gamma (nguồn đồng vị Coban 60)

CT : Công thức

Kr : Kilo rơngen

KT : Kim Tuyên

PVT : Phúc Vân Tiên

SCT : Shan Chất Tiền

TD : Trung Du

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

vi

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 4.1: Quá trình mọc của các công thức thí nghiệm giống Kim Tuyên

Bảng 4.2: Quá trình mọc của các công thức thí nghiệm giống Phúc Vân Tiên

Bảng 4.3: Quá trình mọc của các công thức thí nghiệm giống Shan Chất Tiền

Bảng 4.4: Quá trình mọc của các công thức thí nghiệm giống Trung Du

Bảng 4.5: Một số biến dị điển hình của giống chè Kim Tuyên khi sử dụng tác nhân

tia γ (Co60)

Bảng 4.6: Một số biến dị điển hình của giống chè Phúc Vân Tiên khi sử dụng tác

nhân tia γ (Co60)

Bảng 4.7: Một số biến dị điển hình của giống chè Shan Chất Tiền khi sử dụng tác

nhân tia γ (Co60)

Bảng 4.8: Một số biến dị điển hình của giống chè Trung Du khi sử dụng tác nhân

tia γ (Co60)

Bảng 4.9: Biến động chiều cao của các giống chè sau khi sử dụng tác nhân đột biến

γ (Co60)

Bảng 4.10: Biến động kích thước và hình thái lá của các giống chè khi sử dụng tác

nhân đột biến γ (Co60)

Bảng 4.11: Đặc điểm hình thái lá của các dòng chè thí nghiệm

Bảng 4.12: Thời gian hoàn thành đợt búp đầu tiên (vụ xuân/2011)

Bảng 4.13: Tốc độ sinh trưởng búp chè vụ xuân các dòng đột biến

Bảng 4.14: Năng suất và các yếu tố cấu thành năng suất của các dòng đột biến

Bảng 4.15: Thành phần sinh hoá chủ yếu của các dòng chè đột biến trong búp chè 1

tôm 2 lá non

Bảng 4.16: Kết quả thử nếm cảm quan các dòng đột biến

Bảng 4.17: Diễn biến mật độ bọ cánh tơ của các dòng đột biến

Bảng 4.18: Diễn biến mật độ nhện đỏ của các dòng đột biến

Bảng 4.19: Diễn biến mật độ rầy xanh của các dòng đột biến

Bảng 4.20: Hệ số tương đồng di truyền của các dòng đột biến

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

vii

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 4.1: Tỷ lệ mọc của các công thức thí nghiệm sau 5 tháng theo dõi

Hình 4.2: Phương trình tương quan giữa liều lượng xử lý tia γ (Co60) và tỷ lệ mọc

của các giống chè

Hình 4.3: Phương trình tương quan giữa liều lượng xử lý tia γ (Co60) và tần số đột

biến của các giống chè

Hình 4.4: Chiều cao trung bình của các giống chè sau khi sử dụng tác nhân đột

biến γ (Co60)

Hình 4.5: Biểu đồ tốc độ tăng trưởng búp chè trong vụ xuân

Hình 4.6: Sơ đồ hình cây về mối quan hệ di truyền giữa các dòng chè