Nghi lễ tang ma của cộng đồng người Việt ở tỉnh Sakon Nakhon, Thái Lan

Nghi le„ tang ma

cu˚a Co‰ng Òo‡ng ngˆÙ¯i Vie‰t

Ù˚ tÊnh Sako‚n Nakhon, Tha˘i Lan

NGUYEÃN HO¿NG QUANG*

T

ang ma la¯ mo‰t nghi thˆ˘c quan

troÔng trong ÒÙ¯i so·ng vaÍn ho˘a ta‚m

linh va¯ xaı ho‰i cu˚a con ngˆÙ¯i. No˘ bieÂu hie‰n

tÌn ngˆÙıng ta‚m linh va¯ nie‡m tin to‚n gia˘o

cu˚a mo‰t co‰ng Òo‡ng ngˆÙ¯i, la¯ phˆ˘c hÙÔp ca˘c

mo·i quan he‰ va¯ nhˆıng quy taÈc ˆ˘ng xˆ˚ giˆıa

con ngˆÙ¯i vÙ˘i con ngˆÙ¯i, giˆıa ca˘ nha‚n vÙ˘i

co‰ng Òo‡ng(1). Tang ma co¯n no˘i le‚n bieÂu

hie‰n vaÍn ho˘a truye‡n tho·ng cu˚a mo„i co‰ng

Òo‡ng to‰c ngˆÙ¯i. —ie‡u na¯y ÒˆÙÔc pha˚n a˘nh

roı ne˘t qua trˆÙ¯ng hÙÔp ngˆÙ¯i Vie‰t Ù˚ Sako‚n,

maÎc du¯ trong ÒÙ¯i so·ng ha¯ng nga¯y ngˆÙ¯i

Vie‰t Òaı chÚu a˚nh hˆÙ˚ng ra·t nhie‡u tˆ¯ vaÍn

ho˘a Tha˘i qua ca˘c maÎt nhˆ ngo‚n ngˆı,

phong tuÔc cˆÙ˘i ho˚i, nhˆng trong nghi le„

tang ma Vie‰t kie‡u Sako‚n va„n co¯n ba˚o lˆu

mo‰t ca˘ch tˆÙng Òo·i Òa‡y Òu˚ theo truye‡n

tho·ng cu˚a ngˆÙ¯i Vie‰t.

Va¯i ne˘t ve‡ co‰ng Òo‡ng ngˆÙ¯i Vie‰t Ù˚

tÊnh Sako‚n Nakhon

Ve‡ vÚ trÌ ÒÚa ly˘, tÊnh Sako‚n Nakhon naËm

ca˘ch thu˚ Òo‚ BaÍng Co·c khoa˚ng 611km, ca˘ch

tÊnh Nakhon Phano‚m (gia˘p bie‚n vÙ˘i La¯o)

khoa˚ng 90 km, co˘ die‰n tÌch la¯ 9.605 km2(2)

.

Pha‡n nhie‡u ngˆÙ¯i Vie‰t Ù˚ Sako‚n hie‰n nay co˘

que‚ qua˘n tˆ¯ Qua˚ng BÏnh trÙ˚ ra ca˘c tÊnh

phÌa BaÈc, mo‰t so· ngˆÙ¯i trˆÙ˘c Òa‚y Òaı sinh

so·ng Ù˚ Tha¯ KheÔc, Vie‚ng ChaÍn cu˚a La¯o, ro‡i

ta˚n cˆ sang Sako‚n va¯o naÍm 1945-1946.

Hie‰n nay Sako‚n co˘ khoa˚ng ga‡n 800 gia

ÒÏnh vÙ˘i khoa˚ng tre‚n 5000 Vie‰t kie‡u Òang

sinh so·ng(3). Trong lÛnh vˆÔc kinh te·, Vie‰t

kie‡u kinh doanh ca˘c nga¯nh nghe‡ ra·t Òa

daÔng nhˆ: che· bie·n gio¯ cha˚, nem, nha¯

ha¯ng, may maÎc thÙ¯i trang, nghe‡ a˚nh, chu˚

tha‡u xa‚y dˆÔng, va‰t lie‰u xa‚y dˆÔng, xe ma˘yÖ

VÏ chÚu kho˘ la¯m aÍn ne‚n ha‡u he·t ngˆÙ¯i Vie‰t

Sako‚n co˘ ÒÙ¯i so·ng tˆÙng Òo·i kha˘ gia˚.

Trong aÂm thˆÔc thÏ mo‰t so· mo˘n aÍn chÌnh

co¯n tˆÙng Òo·i thua‡n Vie‰t hie‰n Òang ÒˆÙÔc

pho bie·n ro‰ng raıi Ù˚ Sako‚n va¯ —o‚ng BaÈc

nhˆ: Gio¯ (Mu˚ gio), Nem luÔi (Ne˚m nˆÙng),

Nem cuo·n (Po¯ pÛa so‰t), Nem ra˘n (Ne˚m

tho˘t), Cha˚ to‚m (Kung paÍn oi), Ruo·c (mu˚

dong), Ba˘nh chˆng (KhaÔ noÂm maÈt Duo‚n),

PhÙ˚ (Khua·y tieÂu), Ba˘nh cuo·n (Khao kie‰p

paÔc mo), Ba˘nh xe¯o (KhaÔ noÂm bˆÙng

Duo‚n)ÖMo˘n aÍn cu˚a ngˆÙ¯i Vie‰t cuıng ÒˆÙÔc

ngˆÙ¯i Tha˘i ra·t ˆa thÌch, co˘ the no˘i ngˆÙ¯i

Tha˘i ha‡u he·t bie·t Òe·n mo˘n Ne˚m nˆÙng

(Nem nˆÙ˘ng hay co¯n goÔi Nem luÔi).

Ve‡ trang phuÔc, ngˆÙ¯i Vie‰t va„n co˘ nhˆıng

trang phuÔc truye‡n tho·ng trong nhˆıng dÚp

le„ ho‰i vaÍn hoa˘ ÒaÎc bie‰t cu˚a ngˆÙ¯i Vie‰t hay

* Ths. Nguye„n Ho‡ng Quang, Vie‰n Nghie‚n cˆ˘u —o‚ng Nam AŸ