Ngân hàng Trung ương cho Chính phủ vay để giải quyết những khó khăn về ngân sách : Kinh nghiệm quốc tế và bài học chính sách

I ^ ^ NHONG VAN OE KINH TE vl MO J0_

1 . Thong le tren th^ gidi trong viec

Chinh phu vay Ngan hang Trung

Udng khi gap kho khan ve ngan sach

Tren the gidi, vif c Ngan hang

Trung uong (NHTW) cho Chfnh

phu vay de giai quyet nhOng khd

khan v l tai khda dUOc quy dinh

theo cac dieu khoan phap ly khcic

nhau. Khao sat toan cau cua Quy

Tiln tf qudc t ^ (IMF) tai 152 nJdc

theo cac trinh dd phat triln, vi

tri dja ly va ch ^ dd ty gia khac

nhau cho thay ket qua nhU sau:

cd tdi 51/152 nadc duoc khao sat

cam NHTW cho Chfnh phiJ vay;

41/152 (27%) nudc duoc phep

cho Chinh phu vay va 57/152

(37,5%) cho Chinh phu dngtrUdc,

noi each khac, c6 98 nUdc hay

gan 2/3 so' nUdc duoc khao s^t

duoc phep cho Chfnh phu vay dai

han va dng trade (vay ngan han);

cdn l^i chi cd 3 quo'c gia la khdng

cd dil u khoan phap iy quy djnh

v l van de nay.

Dudi day chi til t hoa cac quy

dinh cu the.

a) Ngan cam boan toan. T$i

nhilu qudc gia, NHTW bj Ccim

khong daoc cl'p vdn cho chi tieu

cua Chfnh phCi tai thi trddng so

Ccip, hoac khdng dUOc cung c^p

cac khoan vay khdng an toan.

Tham chi, nhieu NHTW cdn bi

cl^m mua trai phil^u chfnh phi) tai

cac thi trUdng thd ca'p, vi hanh

dOng do cung dUOc coi la Ceip

vdn gi^n ti^p. Viec cam doan nay

duoc thUc hifn theo mdt sdc^ch,

vi du nha dat ra mdc tran cho s6'

laong taong ddi cac trai phif'u

chfnh phd ma NHTW duoc phfp

gid trong bang cSn ddi cua minh.

Cac qudc gia cho phep NHTW

* PhD Vien Itudng Vien Kinh te Vi^t Nam

Q 'TAPCHiNGANHANG I so 18 1 THANG9/2011

NI»N HANG TRUNG llliNG CHO CHJNH PHU VAY

D^ eiAl OUY^ NHJlNG KHI) KHJiN VE NGA N GACH:

NNH NGHIEM OUUC Tf VA BAI HUC CHINH SACH

^rS . l e XuSn Sang *

Ccip vdn cho Chinh phij trong

nhu'ng tradng hdp dac bift cung

daoc daa vao trong nhom nay.

b) TiSp can ng^n han ho$c cac

khoan iing tnidc tifn^on vdn cua

NHTW. cac dil u khoan taong

ddi ft chat chf hon cho phfp

Chinh phu doi khi daoc cap vo'n

td NHTW. Ve cd ban, sd'tien nay

bao gdm nhflng kho^n dng trade

hoac thi'u chi trong tai kho^n cija

Chfnh phu tai NHTW, nham muc

dich bCi dap cho nhiftig tham hut

theo mCia vu cCia nguon thu Chfnh

phu. Thdng thudng, cd quy djnh

dUa ra mdc trin cho cac khoan

vay va ddi hdi Chinh phu phai

tra lai ngay trong nam tai khda

dd. Mdc tran co th i la mot gia trj

til n chinh xac nao dd, hoac t'y' If

ph4n tram nao do cua ci c khoan

thu/chi Chfnh phu trong nhifng

nam tai khda trade, hoac mot bO

ph0n trfn tdng sd no cCia NHTW.

Lai suit cd th i dUdc ap dung,

hoac eung ed th i khong duoc d l

cap rd rang theo luat (chi tift xem

dudi day).

c) Tin dung hoSc cap von dai

hain t^i thf trU&ng sd cap. Nhdm

nay bao g6m cac dieu luat eho

phfp NHTW daoc cung ca'p til n

trUc tiep cho Chinh phu vdi ky han

dai hdn mot nam, hoac mua trai

phieu chfnh phiJ tren thj trUdng

sd cap, bit ke NHTW ed dUdc

trao quyln dng trade hay khdng.

Luat cung c6 th i (hoSc khdng) bao

gdm ck nhieu dieu kien tai chinh

eho eac khoan vay hoac nhdng

han ch l v l sd laong til n eho vay.

Nhffng qudc gia co dieu luat cho

phf p NHTW thay mat hoac cung

el^p vdn eho Chfnh phu tr^ no

nUdc ngoai, hoSe cac dil u luat

ddi hoi NHTW phai cung cap til n

cho Chfnh phCi - vf du nha cung

Ccip da trd ngoai te - cung ddOe

dUa vao nhom nay.

d) Khdng co diiu khoan quy

dinh nao vi viic NHTW cho

chfnh phu vay. Tai mdt sd (3)

qudc gia khong ed dieu luSt nao

e^m NHTW cho Chfnh phu vay.

e) Mgt so hinh thde khac cua

viic cap von NHTW. Nhdm cudi

cung la cac qude gia vdi nhQng

dil u luit cho phfp NHTW e^p

vdn cho Chinh phu dadi nhOng

hinh thde cu thi , vf du nhiing

khoin vay cho cac hoat dOng

kinh t l vdi sa tham gia cOa nha

nadc, hoac cap vdn cho eac djnh

e h l bao hiem til n gufi thupc sd

hiJu nha nUdc hoac Chinh phu

d l do'i pho vdi cac khung hoing

tai chfnh. Cac dil u luat cho phep

NHTW chuyin ci c khoan lai chUa

thac hifn (unrealized profits) cho

Chfnh phu - cung vdi nhOng dil u

chTnh ve t^ gia hdi doai giaa cac

ddng tien trong gii3 dU trO ngogi tf

- eung daoc gop vao trong nhdm

nay.