NÊU VÀ PHÂN TÍCH ẢNH HƯỞNG CỦA SỰ PHÁT TRIỂN DÂN SỐ ĐẾN SỰ PHÁT KINH TẾ XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

Nªu vµ ph©n tÝch ¶nh hëng cña sù ph¸t triÓn d©n sè

®Õn sù ph¸t kinh tÕ x· héi ë viÖt nam

________________

Lêi më ®Çu.

Cho ®Õn nay, ViÖt Nam vÉn lµ mét níc n«ng nghiÖp chËm ph¸t triÓn quy

m« d©n sè lín, tèc ®é t¨ng d©n sè cao. Thêi kú Hïng V¬ng dùng níc, d©n sè

ViÖt Nam míi kho¶ng mét triÖu ngêi. Nhng trong thÕ kû 20, d©n sè níc ta t¨ng

rÊt nhanh. N¨m 1945 míi cã 23 triÖu ngêi; 1960: 30 triÖu ngêi; 1979: g©n 53

triÖu; 1989: trªn 64 triÖu; 1999: trªn 76 triÖu vµ ®Õn nay ®· trªn 80 triÖu. “Sù gia

t¨ng d©n sè qu¸ nhanh lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng c¶n trë tèc

®é ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi, g©y khã kh¨n cho viÖc c¶i thiÖn ®êi sèng, h¹n

chÕ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn vÒ mÆt trÝ tuÖ, v¨n ho¸ vµ thÓ lùc cña gièng nßi. NÕu xu

thÕ nµy cø tiÕp tôc diÔn ra th× t¬ng lai kh«ng xa ®Êt níc ta sÏ ®øng tríc nh÷ng

khã kh¨n rÊt lín, thËm chÝ g©y ra nh÷ng nguy c¬ vÒ nhiÒu mÆt”. C¸c quan ®iÓm

trªn thÕ giíi hÇu hÕt ®Òu cho r»ng gi÷a d©n sè vµ kinh tÕ lu«n cã mèi quan hÖ t-

¬ng t¸c theo c¶ hai chiÒu. Trong hoµn c¶nh nµy th× d©n sè t¨ng sÏ cã lîi vÒ kinh

tÕ nh÷ng trong hoµn c¶nh kh¸c th× ngîc l¹i v× ph¸t triÓn kinh tÕ kh«ng chØ ®¬n

thuÇn dùa vµo nguån nh©n lùc.

D©n sè võa lµ lùc lîng s¶n xuÊt, võa lµ lùc lîng tiªu dïng. Bëi vËy, quy

m«, c¬ cÊu d©n sè cã ¶nh hëng lín ®Õn quy m«, c¬ cÊu s¶n xuÊt tiªu dïng vµ

tÝch luü cña x· héi.

1

PhÇn I : Thùc tr¹ng d©n sè ViÖt Nam

Ngµy d©n sè thÕ giëi n¨m nay ®Õn víi níc ta trong niÒm tù hµo vµ phÊn

khëi bëi nh÷ng thµnh tùu cña sù nghiÖp ®æi míi. §óng vµo lóc d©n sè thÕ giíi

®¹t tíi con sè 3 tû ngêi vµ d©n sè ViÖt Nam võa vît qua con sè 30 triÖu ngêi th×

ChÝnh phñ ViÖt Nam ban hµnh quyÕt ®Þnh sè 216/CP ngµy 26/12/1961 vÒ viÖc

sinh ®Î cã híng dÊn víi môc ®Ých: “V× søc khoÎ cña bµ mÑ, v× h¹nh phóc vµ hoµ

thuËn trong gia ®×nh vµ ®Ó nu«i d¹y con c¸i ®îc chu ®¸o, viÖc sinh ®Î cña nh©n

d©n cÇn ®îc híng dÉn chu ®¸o”. Ngµy 26/12/1961 trë thµnh mét mèc lÞch sö

quan träng cña ch¬ng tr×nh d©n sè ViÖt Nam, ngµy ViÖt Nam chÝnh thøc tuyªn

bè tham gia ch¬ng tr×nh d©n sè toµn cÇu, ®¸nh dÊu sù khëi ®Çu vÒ nhËn thøc ®îc

ý nghÜa cña mèi quan hÖ gi÷a d©n sè vµ ph¸t triÓn trong tiÕng chu«ng b¸o ®éng

vÒ t×nh h×nh gia t¨ng d©n sè qu¸ nhanh trªn thÕ giíi.

Sau nhiÒu n¨m ph¸n ®Êu kiªn tr× vµ gian khæ, c«ng t¸c d©n sè kÕ ho¹ch ho¸

gia ®×nh ( DS - KHHG§) ë níc ta ®· cã chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ vµ ®¹t kÕt qu¶

®¸ng khÝch lÖ. NhiÒu môc tiªu nªu ra trong chiÕn lîc DS – KHHG ®Õn n¨m

2000 vÒ mÆt gi¶m møc sinh, vÒ quy m« d©n sè vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ gia

®×nh ®· ®îc thùc hiÖn vît møc. Sè con trung b×nh cña mét phô n÷ ViÖt Nam ë

tuæi sinh ®Î (tõ 15 ®Õn 49) ngµy cµng gi¶m. LÊy n¨m 1960 lµm mèc, lóc ®ã sè

con trung b×nh cña hä vµ 6,39 con (t¬ng ®¬ng víi møc sinh tiÒm n¨ng) ®Õn n¨m

1975, tøc sau 14 n¨m thùc hiÖn sinh ®Î cã kÕ ho¹ch lµ 5,25 con; n¨m 1985 lµ

3,95 con; n¨m 1994 lµ 3,1 con, n¨m 1999 lµ 2,3 con vµ n¨m 2002 lµ 2,28 con.

Tû lÖ sinh con còng ngµy cµng gi¶m. N¨m 1960, tû lÖ sinh ë miÒn B¾c lµ

43,9%, ®Õn n¨m 1975 gi¶m xuèng cßn 33,2%. Sau khi thùc hiÖn NghÞ quyÕt

Trung ¬ng 4, tû lÖ sinh gi¶m rÊt nhanh, n¨m 1994 gi¶m cßn 2,53%; n¨m 2000

cßn 1,90%. Tû lÖ sinh con thø 3 còng gi¶m dÇn nhng cha æn ®Þnh.

Nh vËy, thùc hiÖn cuéc vËn ®éng kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh, chóng ta ®· gi¶m

®îc møc sinh ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn, quy m« d©n sè cña níc ta v©n lín vµ cã chiÒu

híng ngµy cµng lín. N¨m 1921 d©n sè ViÖt Nam míi cã 15,58 triÖu ngêi, sau

40 n¨m lµ 30,17 triÖu vµ hiÖn nay kho¶ng 80,5 triÖu ngêi. D©n sè t¨ng nhanh,

2