Nâng Cao Hiệu Quả Sản Xuất Chè Quy Mô Hộ Gia Đình Tại Công Ty Cổ Phần Chè Thái Bình Lạng Sơn

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

LĂNG QUỐC HIỆP

NÂNG CAO HIỆU QUẢ SẢN XUẤT CH QUY M H GI

ĐÌNH TẠI C NG TY CỔ PHẦN CH THÁI BÌNH LẠNG SƠN

Chuyên ngành: Kinh tế nông nghiệp

Mã số: 60.62.01.15

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Hải Ninh

Hà Nội, 2017

i

LỜI C M ĐO N

Tôi cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết

quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ

công trình nghiên cứu nào.

Nếu nội dung nghiên cứu của tôi trùng lặp với bất kỳ công trình nghiên cứu

nào đã công bố, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm và tuân thủ kết luận đánh giá

luận văn của Hội đồng khoa học.

Hà Nội, ngày tháng 11 năm 2017

Ngƣời cam đoan

Lăng Quốc Hiệp

ii

LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn đối với TS. Nguyễn Thị Hải Ninh,

ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn này.

Để có thể hoàn thành đề tài luận văn thạc sĩ một cách hoàn chỉnh, bên cạnh sự

nỗ lực cố gắng của bản thân còn có sự hƣớng dẫn nhiệt tình của quý Thầy Cô, cũng

nhờ sự động viên ủng hộ của gia đình và bạn bè trong suốt thời gian học tập nghiên

cứu và thực hiện luận văn thạc sĩ. Luận văn đƣợc hoàn thành là kết quả của quá

trình học tập và nghiên cứu lý luận, tích luỹ kinh nghiệm thực tế của tác giả.

Tác giả xin chân thành cảm ơn các đồng chí lãnh đạo cùng các đồng nghiệp

Cục thống kê tỉnh Lạng Sơn và Ban giám hiệu, Ban chủ nhiệm khoa Kinh tế &

Quản trị kinh doanh, Phòng Sau đại học trƣờng Đại học Lâm nghiệp đã giúp đỡ tác

giả trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn.

Khi Tác giả đƣợc kết quả này, tôi không thể không nói đến công lao và sự

giúp đỡ của Uỷ ban Nhân dân các huyện, xã trong địa bàn tỉnh Lạng Sơn, các phòng

ban chức năng và bà con nông dân các xã Lâm Ca, xã Thái Bình, và thị trấn Vùng

Thái Bình những ngƣời đã cung cấp số liệu thực tế, tƣ liệu chính xác để giúp đỡ tôi

đƣa ra những phân tích đúng và chính xác nhất.

Tác giả xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là

trung thực và chƣa đƣợc sử dụng bảo vệ một học vị nào.

Hà Nội, Ngày tháng 11 năm 2017

Tác giả

Lăng Quốc Hiệp

iii

MỤC LỤC

Trang

TRANG PHỤ BÌA

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................. vi

DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................. vii

ĐẶT VẤN ĐỀ................................................................................................... 1

Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ HIỆU QUẢ SẢN

XUẤT TRONG N NG SẢN XUẤT N NG NGHIỆP ...............................4

1.1.Cơ sở lý luận ........................................................................................... 4

1.1.1.Một số khái niệm cơ bản liên quan đến vấn đề nghiên cứu............. 4

1.1.2. Nội dung hiệu quả kinh tế ............................................................... 9

1.1.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả kinh tế trong sản xuất nông

nghiệp...................................................................................................... 19

1.1.4. Tổng quan về cây chè.................................................................... 22

1.2. Cơ sở thực tiễn ......................................................................................26

1.2.1. Kinh nghiệm về hiệu quả sản xuất chè búp trên thế giới.............. 26

1.2.2. Kinh nghiệm về hiệu quả sản xuất chè búp của Việt Nam............ 27

1.2.3. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan ..................... 32

Chƣơng 2 ĐẶC ĐIỂM ĐỊ BÀN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 33

2.1. Đặc điểm cơ bản của công ty cổ phần chè Thái Bình Lạng Sơn..........33

2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển công ty ....................................... 33

2.1.2. Ngành nghề kinh doanh của công ty............................................. 34

2.1.3. Tình hình sử dụng đất đai của công ty.......................................... 36

2.1.4. Bộ máy tổ chức quản lý của công ty ............................................. 37

2.1.5. Đặc điểm về lao động của công ty................................................ 40

2.1.6. Đặc điểm về cơ sở vật chất kỹ thuật của công ty.......................... 43

iv

2.1.7. Đặc điểm về vốn sản xuất kinh doanh của công ty....................... 44

2.1.8. Tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty cổ phần chè

Thái Bình Lạng Sơn ................................................................................ 45

2.1.9. Thuận lợi, khó khăn và phương hướng phát triển của công ty..... 46

2.1.10. Đặc điểm cơ bản vùng chè nguyên liệu của công ty................... 50

2.1.11. Mối quan hệ giữa công ty cổ phần chè Thái Bình Lạng Sơn với

hộ gia đình trồng chè (nguyên liệu) của công ty .................................... 51

2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu.......................................................................52

2.2.1. Phương pháp chọn điểm, chọn mẫu khảo sát nghiên cứu............ 52

2.2.2. Phương pháp thu thập tài liệu, số liệu........................................ 52

2.2.3. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu........................................ 53

2.2.3.1. Phương pháp xử lý số liệu ......................................................... 53

2.2.3.2. Phương pháp phân tích số liệu .................................................. 53

2.2.4. Hệ thống các chỉ tiêu sử dụng trong nghiên cứu đề tài................ 53

Chƣơng 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ......................... 55

ầ ái B Lạ

Sơn................................................................................................................55

3.1.1. Diện t ch trồng chè........................................................................ 55

3.1.2. Diện tích, năng suất và sản lượng chè của công ty ...................... 56

3.1.3. Cơ cấu giống chè của công ty....................................................... 58

3.1.4. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty.................... 58

3.2. Thực trạng sản xuất chè quy mô hộ gia đình tại công ty cổ phần chè

Thái Bình Lạng Sơn .....................................................................................62

3.2.1. Các thông tin cơ bản của HGĐ điều tra....................................... 62

3.2.2. Hiệu quả kinh tế trong sản xuất chè của hộ điều tra.................... 66

3.2.2.1. Chi phí sản xuất chè của các hộ ................................................ 66

3.2.2.2. Hiệu quả kinh tế cây chè của các hộ gia đình ........................... 70

v

3.2.4. Phân t ch SWOT về sản xuất chè quy mô hộ gia đình tại Cty cổ

phần chè Thái Bình Lạng Sơn..................................................................75

3.3. Phân tích SWOT về sản xuất chè quy mô hộ gia đình tại Cty chè Thái

Bình Lạng Sơn……………………...……………………………………..75

3.4. Những thành công, tồn tại trong sản xuất chè tại các HGĐ tại công ty

cổ phần chè Thái Bình Lạng Sơn.................................................................79

3.4.1. Những thành công......................................................................... 79

3.4.2. Những tồn tại ................................................................................ 80

3.4.3. Nguyên nhân của tồn tại ............................................................... 80

3.5. Giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất chè của các hộ gia đình tại công

ty cổ phần chè Thái Bình Lạng Sơn.............................................................81

3.5.1. Phương hướng SXKD của công ty cổ phần chè Thái Bình Lạng Sơn….81

3.5.2. Một số giải phápnâng cao hiệu quả sản xuất chè quy mô hộ gia

đình tại công ty cổ phần Chè Thái Bình Lạng Sơn................................. 82

KẾT LUẬN.................................................................................................... 87

TÀI LIỆU TH M KHẢO ............................................................................ 90

PHỤ LỤC

vi

D NH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

TT Chữ viết tắt Viết đầy đủ

1 CBCNVC Cán bộ công nhân viên chức

2 DT Doanh thu

3 ĐVT Đơn vị tính

5 HGĐ Hộ gia đình

7 HQKT Hiệu quả kinh tế

8 KD Kinh doanh

9 KHKT Khoa học kĩ thuật

10 LN Lợi nhuận

11 SXKD sản xuất kinh doanh

12 TNHH Trách nhiệm hữu hạn

13 TS Tài sản

14 TSCĐ Tài sản cố định

15 UBND Ủy ban nhân dân

19 VCSH Vốn chủ sở hữu

vii

D NH MỤC CÁC BẢNG

STT Tên bảng Trang

2.1 Một số chỉ tiêu của ngành Chế biến 35

2.2

Tình hình sử dụng đất của Công ty cổ phần chè Thái Bình Lạng Sơn năm

2016

37

2.3 Tình hình lao động của Công ty cổ phần chè Thái Bình Lạng Sơn 42

2.4 Cơ cấu tài sản cố định của công ty ( tính đến 31/12/2016) 43

2.5 Đặc điểm về vốn sản xuất kinh doanh của Công ty 44

3.1 Diện tích vƣờn chè của Công ty năm 2016 55

3.2 Diện tích, năng suất và sản lƣợng chè của Công ty 56

3.3 Bảng thu mua chè búp tƣơi của công ty 57

3.4 Cơ cấu giống chè của Công ty cổ phần chè Thái Bình Lạng Sơn 58

3.5 Kết quả sản xuất kinh doanh của công ty cổ phần chè Thái Bình Lạng Sơn 60

3.6 Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh 61

3.7 Thông tin cơ bản của hộ điều tra 62

3.8 Công cụ, dụng cụ sản xuất chè của hộ 63

3.9 Tình hình sử dụng đất của hộ điều tra 64

3.10 Vốn bình quân của hộ điều tra 65

3.11 Chi phí đầu tƣ trung bình tính cho 1 ha chè ở thời kỳ KTCB 67

3.12 Chi phí sản xuất bình quân cho 1 ha chè kinh doanh của các hộ điều tra 69

3.13 Hiệu quả kinh tế sản xuất chè của các hộ điều tra năm 2016 tính cho 1 ha 71

3.14 So sánh HQKT cây chè và các loại cây trồng khác tại địa phƣơng 73

1

ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Tính cấp thiết của đề tài

Việt Nam là một trong những nƣớc có điều kiện tự nhiên thích hợp cho cây chè

phát triển. Lịch sử trồng chè của nƣớc ta đã có từ lâu, cây chè cho năng suất sản lƣợng

tƣơng đối ổn định và có giá trị kinh tế, tạo việc làm cũng nhƣ thu nhập hàng năm cho

ngƣời lao động, đặc biệt là các tỉnh trung du và miền núi. Với ƣu thế là một cây công

nghiệp dễ khai thác, nguồn sản phẩm đang có nhu cầu lớn về xuất khẩu và tiêu dùng

trong nƣớc, cây chè đang đƣợc coi là một cây trồng mũi nhọn, một thế mạnh của khu

vực trung du miền núi.

Công ty cổ phần chè Thái Bình Lạng Sơn, tiền thân là một doanh nghiệp nhà

nƣớc, đƣợc thành lập từ năm 1962. Trải qua hơn 40 năm xây dựng và phát triển,

Công ty đã đạt đƣợc nhiều thành tích trong sản xuất và phát triển kinh tế. Sản phẩm

của công ty đƣợc trồng trên vùng núi cao Đông Bắc Việt Nam, có điều kiện tự

nhiên lý tƣởng, thuận lợi về nhiều mặt nhƣ địa hình, đất đai và khí hậu phù hợp để

phát triển cây chè. Với diện tích 2900 ha, năng suất đạt 10 tấn/ha, sản xuất 500 tấn

chè khô các loại/năm cho thu nhập bình quân 100 triệu đồng/ha. Các sản phẩm của

công ty đƣợc nhiều khách hàng trong và ngoài nƣớc ƣa chuộng. Việc sản xuất, kinh

doanh chè đã tạo công ăn, việc làm cho 60 công nhân trong công ty và 700 hộ gia

đình dân cƣ địa phƣơng. Trong những năm qua, nhờ đƣợc hỗ trợ giống và kỹ thuật

để sản xuất chè, đời sống của các hộ gia đình trên địa bàn huyện đã có nhiều chuyển

biến rõ rệt, cây chè đƣợc coi là cây kinh tế mũi nhọn của ngƣời dân địa phƣơng, góp

phần làm tăng thu nhập, tạo việc làm, cải thiện đời sống cho bà con nơi đây.

Tuy nhiên, so với tiềm năng của địa phƣơng, thì việc sản xuất, chế biến kinh

doanh chè còn bộc lộ nhiều tồn tại, yếu kém. Mặt khác phƣơng thức sản xuất của

ngƣời dân còn mang tính nhỏ lẻ thủ công, dựa vào kinh nghiệm là chính. Việc sử

dụng phân bón chƣa hiệu quả, cơ cấu giống còn nghèo nàn chủ yếu là giống chè

trồng bằng hạt năng suất, chất lƣợng còn thấp, nhiều vùng trong huyện chè ngày

một xuống cấp đang rất cần có sự quan tâm của các cấp chính quyền có liên quan.

2

Vì vậy, để nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh thì ngƣời trồng chè cần

chú trọng những vấn đề gì trong tất cả các khâu trồng, chăm sóc đến tiêu thụ sản

phẩm vẫn là vấn đề mang tính cấp thiết để nâng cao giá trị sản xuất cây chè, tƣơng

xứng với tiềm năng của vùng, đặc biệt là quy mô hộ gia đình . Chính vì vậy, tác giả

lựa chọn nghiên cứu đề tài: "Nâng cao i u quả sản u t c qu m gi n

tại C ng t cổ p ần c T ái B n Lạng Sơn" là cần thiết và có ý nghĩa thực tiễn

sâu sắc.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu tổng quát

Đánh giá thực trạng hiệu quả sản xuất chè của các hộ gia đình tại Công ty cổ

phần chè Thái Bình Lạng Sơn, từ đó đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm góp

phần nâng cao hiệu quả sản xuất chè quy mô hộ gia đình tại công ty cổ phần chè

Thái Bình Lạng Sơn.

2.2. Mục tiêu cụ t ể

- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về hiệu quả sản xuất nông nghiệp nói chung và

hiệu quả sản xuất chè nói riêng.

- Đánh giá thực trạng hiệu quả sản xuất chè quy mô hộ gia đình tại Công ty

cổ phần chè Thái Bình Lạng Sơn.

- Phân tích những nhân tố chủ yếu ảnh hƣởng đến hiệu quả kinh tế sản xuất

chè quy mô hộ gia đình tại Công ty cổ phần chè Thái Bình Lạng Sơn.

- Đề xuất một số giải pháp chủ yếu góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất chè

quy mô hộ gia đình tại Công ty cổ phần chè Thái Bình Lạng Sơn.

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài là hiệu quả sản xuất chè quy mô hộ gia đình

tại Công ty cổ phần chè Thái Bình Lạng Sơn, tỉnh Lạng Sơn.

3.2. Phạm vi nghiên cứu

+ Phạm vi về nội dung: