Mtsbin 2 2 62

Khoa QTDN Th­¬ng m¹i Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp

1 Ph¹m Thµnh H¶i K33 - A6

LỜI NÓI ĐẦU

Qua 10 năm đổi mới, nền kinh tế nước ta đã có những chuyển biến và

đạt được những thành tựu quan trọng. Tuy nhiên, đến nay nước ta vẫn là một

nước nông nghiệp lạc hậu, công nghiệp còn nhỏ bé. Muốn đạt được mục tiêu

dân giầu, nước mạnh, xã hội công bằng văn minh tất yếu phải đẩy tới bước

mới CNH - HĐH. Công nghiệp hoá là thực chất xây dựng cơ sở vật chất kỹ

thuật của XHCN. Đó không chỉ là tăng nhanh tốc độ và tỷ trọng của sản xuất

công nghiệp trong GDP mà còn là quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế gắn

với đổi mới cơ bản về kỹ thuật và công nghệ, hiện đại hoá các ngành kinh tế

quốc dân , tạo cơ sở cho sự tăng trưởng nhanh , đạt hiệu quả cao và lâu dài

của toàn bộ nền kinh tế quốc dân .

Chúng ta đều biết rằng, hoạt động xuất khẩu có vai trò hết sức quan trọng đối

với sự phát triển kinh tế của mỗi quốc gia. Đối với Việt Nam, xuất khẩu hàng

hoá đang trở thành một vấn đề hết sức cấp thiết cho sự nghiệp công nghiệp

hoá - hiện đại hoá đất nước, cũng như góp phần nâng cao đời sống nhân dân.

Thông qua hoạt động xuất khẩu, Việt Nam có thể tận dụng được các tiềm

năng sẵn có để sản xuất ra các loại hàng hoá phục vụ cho việc trao đổi, buôn

bán với các quốc gia khác để thu ngoại tệ. Với ngoại tệ thu được từ hoạt động

xuất khẩu, chúng ta có thể mua sắm các loại hàng hoá cần thiết từ các nước

trên thế giới nhằm phục vụ cho quá trình Công nghiệp hoá- hiện đại hoá cũng

như thỏa mãn các nhu cầu sinh hoạt của dân cư. Chính vì vậy, Đại hội Đảng

lần thứ VI đã đưa việc sản xuất hàng xuất khẩu là một trong ba chương trình

kinh tế quan trọng trong thời kỳ đổi mới của nước ta (ba chương trình đó là:

sản xuất lương thực, sản xuất hàng tiêu dùng và sản xuất hàng xuất khẩu ). Từ

đó đến nay, vấn đề sản xuất hàng xuất khẩu cũng như các hoạt động liên quan

đến xuất khẩu hàng hoá ở Việt Nam đang trở thành một vấn đề được nhiều

người quan tâm với mục đích tìm ra các biện pháp hữu hiệu nhất để đưa hoạt

động xuất khẩu của Việt Nam ngày càng có hiệu quả.

Bởi vì, thực tiễn hoạt động xuất khẩu ở Việt Nam cho thấy, bên cạnh một số

thành tựu đã đạt được, chúng ta cũng đang gặp không ít những khó khăn trong

hoạt động này.

Qua thời gian học tập tại trường, với sự hiểu biết của mình cùng với sự

giúp đỡ của thầy cô giáo, em đã nghiên cứu đề tài  Một số Biện pháp

Khoa QTDN Th­¬ng m¹i Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp

2 Ph¹m Thµnh H¶i K33 - A6

thúc đẩy hoạt động xuất khẩu ở Công ty xuất nhập khẩu Hà

Tây".

Nội dung đề tài gồm 3 chương:

Chương I: Cơ sở lý luận về hoạt động Xuất khẩu trong nền kinh tế thị

trường

Chương II: Thực trạng hoạt động Xuất khẩu ở Công ty Xuất Nhập

khẩu Hà Tây

Chương III : Một số biện pháp thúc đẩy hoạt động Xuất khẩu ở Công

ty XNK Hà Tây.

Vì trình độ và thời gian có hạn nên bài viết không tránh khỏi những

thiếu sót và hạn chế nhất định. Em mong nhận được sự góp ý của các thầy cô

giáo và các bạn.

Với cơ sở số liệu minh họa được lấy tại Công ty xuất nhập khẩu Hà

Tây, phương pháp nghiên cứu là dựa trên cơ sở lý luận kết hợp với thực tế, từ

đó rút ra những ý kiến nhận xét và đề xuất các giải pháp.

Cuối cùng, em chân thành cảm ơn Thầy giáo - TS NGUYỄN CẢNH LỊCH

trường ĐHTM đã giúp đỡ em hoàn thành đề tài trên.

Hà nội ngày 10 tháng 5 năm 2001.

Sinh viên.

PHẠM THÀNH HẢI

Khoa QTDN Th­¬ng m¹i Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp

3 Ph¹m Thµnh H¶i K33 - A6

CHƯƠNG I

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU TRONG NỀN

KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

I. XUẤT KHẨU HÀNG HOÁ VÀ VAI TRÒ CỦA HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU

TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG.

1. Khái niệm và đặc điểm của xuất khẩu hàng hoá

1.1. Khái niệm:

Từ sự ra đời của hoạt động thương mại quốc tế có thể nói: Thương mại

quốc tế là quá trình trao đổi hàng hoá giữa các quốc gia khác nhau trên thế

giới thông qua các quan hệ mua bán quốc tế. Hoạt động thương mại quốc tế là

biểu hiện của một hình thức quan hệ xã hội ở phạm vi quốc tế và phản ánh sự

phụ thuộc lẫn nhau về kinh tế giữa những người sản xuất hàng hoá riêng biệt.

Hoạt động xuất khẩu là m ột mặt quan trọng trong hoạt động thương

mại quốc tế của một quốc gia với phần còn lại của thế giới. Nó là quá trình

bán những hàng hoá của quốc gia đó cho một hay nhiều quốc gia khác trên

thế giới nhằm thu ngoại tệ.

Như vậy, về bản chất hoạt động xuất khẩu và hoạt động buôn bán trong

nước đều là một quá trình trao đổi hàng hoá (bán hàng), đó là quá trình thực

hiện giá trị hàng hoá của người sản xuất hoặc người bán. Tuy nhiên, về hình

thức và phạm vi thì hoạt động xuất khẩu có nhiều điểm khác biệt mà các nhà

xuất khẩu cần nhận thấy để có sự vận dụng hợp lý.

1.2. Đặc điểm:

Thứ nhất, khách hàng trong hoạt động xuất khẩu là người nước ngoài.

Do đó, khi muốn phục vụ họ, nhà xuất khẩu không thể áp dụng các biện pháp

giống hoàn toàn như khi chinh phục khách hàng trong nước. Bởi vì, giữa hai

loại khách hàng này có nhiều điểm khác biệt về ngôn ngữ, lối sống, mức

Khoa QTDN Th­¬ng m¹i Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp

4 Ph¹m Thµnh H¶i K33 - A6

sống, phong tục tập quán. . . Điều này sẽ dẫn đến những khác biệt trong nhu

cầu và cách thức thoả mãn nhu cầu. Vì vậy, nhà xuất khẩu cần phải có sự

nghiên cứu sâu hơn để tìm hiểu nhu cầu của khách hàng nước ngoài để đưa ra

những hàng hoá phù hợp.

Thứ hai, thị trường trong kinh doanh xuất khẩu thường phức tạp và khó

tiếp cận hơn thị trường kinh doanh trong nước. Bởi vì thị trường xuất khẩu

vượt ra ngoài phạm vi biên giới quốc gia nên về mặt địa lý thì nó ở cách xa

hơn, phức tạp hơn và có nhiều nhân tố ràng buộc hơn.

Thứ ba, hình thức mua bán trong hoạt động xuất khẩu thường là mua

bán qua hợp đồng xuất khẩu với khối lượng mua lớn mới có hiệu quả.

Thứ tư, các nghiệp vụ liên quan đến hoạt động xuất khẩu như thanh

toán, vận chuyển, ký kết hợp đồng. . . đều phức tạp và chứa đựng nhiều rủi ro.

Nói tóm lại, hoạt động xuất khẩu là sự mở rộng quan hệ buôn bán trong

nước ra nước ngoài, điều này thể hiện sự phức tạp của nó. Hoạt động xuất

khẩu có thể đem lại kết quả cao hơn hoạt động kinh doanh trong nước nhưng

cũng chứa đựng nhiều rủi ro hơn.

2. Vai trò của hoạt động xuất khẩu trong nền kinh tế thị trường

Hoạt động xuất khẩu hàng hoá của một quốc gia được thực hiện bởi các

đơn vị kinh tế của các quốc gia đó mà phần lớn là thông qua các doanh nghiệp

ngoại thương. Do vậy, thực chất của hoạt động xuất khẩu hàng hoá của quốc

gia là hoạt động xuất khẩu hàng hoá của các doanh nghiệp.

Hoạt động xuất khẩu không chỉ có vai trò quan trọng đối với nền kinh

tế quốc dân mà còn đối với bản thân các doanh nghiệp tham gia.

2. 1. Đối với nền kinh tế quốc dân

Là một nội dung chính của hoạt động ngoại thương và là hoạt động

đầu tiên trong hoạt động thương mại quốc tế, xuất khẩu có vai trò đặc biệt

quan trong trong quá trình phát triển kinh tế của từng quốc gia cũng như

Khoa QTDN Th­¬ng m¹i Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp

5 Ph¹m Thµnh H¶i K33 - A6

trên toàn thế giới. Nó là một trong những nhân tố cơ bản để thúc đẩy sự tăng

trưởng và phát triển kinh tế quốc gia:

Thứ nhất, xuất khẩu tạo nguồn vốn chủ yếu cho nhập khẩu, phục vụ

công nghiệp hoá- hiện đại hoá đất nước.

Ở các nước kém phát triển, một trong những vật cản chính đối với sự

tăng trưởng kinh tế là thiếu tiềm lực về vốn. Vì vậy, nguồn vốn huy động từ

nước ngoài được coi là nguồn chủ yếu cuả họ cho quá trình phát triển. Nhưng

mọi cơ hội đầu tư hoặc vay nợ từ nước ngoài và các quốc tế chỉ tăng lên khi

các chủ đầu tư và người cho vay thấy được khả năng xuất khẩu của nước đó,

vì đây là nguồn chính để đảm bảo nước này có thể trả được nợ.

Thứ hai, thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy sản

xuất phát triển. Dưới tác động của xuất khẩu, cơ cấu sản xuất và tiêu dùng

của thế giới đã, đang và sẽ thay đổi mạnh mẽ hoạt động xuất khẩu làm chuyển

dịch cơ cấu kinh tế của các quốc gia từ nông nghiệp sang công nghiệp và dịch

vụ.

Có hai cách nhìn nhận về tác động của xuất khẩu đối với sản xuất và

sự dịch chuyển cơ cấu kinh tế:

- Coi thị trường là mục tiêu để tổ chức sản xuất và xuất khẩu. Quan

điểm này tác động tích cực đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy sản xuất

phát triển. Cụ thể là:

+ Xuất khẩu tạo điều kiện cho các ngành cùng có cơ hội phát triển.

+ Xuất khẩu tạo điều kiện mở rộng thị trường sản phẩm, góp phần ổn

định sản xuất, tạo ra lợi thế nhờ qui mô.

+ Xuất khẩu tạo điều kiện mở rộng khả năng cung cấp đầu vào cho sản

xuất, mở rộng khả năng tiêu dùng của một quốc gia. Hoạt động ngoại thương

cho phép một nước có thể tiêu dùng tất cả các mặt hàng với số lượng lớn hơn

nhiều lần so với khả năng sản xuất của quốc gia đó.

Khoa QTDN Th­¬ng m¹i Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp

6 Ph¹m Thµnh H¶i K33 - A6

+ Xuất khẩu là phương tiện quan trọng để tạo vốn và thu hút kỹ thuật

công nghệ từ các nước phát triển nhằm hiện đại hoá nền kinh tế nội địa, tạo

năng lực cho sản xuất mới.

+ Xuất khẩu còn có vai trò thúc đẩy chuyên môn hoá, tăng cường hiệu

quả sản xuất của từng quốc gia. Khoa học công nghệ ngày càng phát triển thì

phân công lao động ngày càng sâu sắc. Ngày nay đã có những sản phẩm mà

việc chế tạo từng bộ phận được thực hiện ở các quốc gia khác nhau. Để hoàn

thiện được những sản phẩm này, người ta phải tiến hành xuất khẩu linh kiện

từ nước này sang nước khác để lắp ráp sản phẩm hoàn chỉnh. Do đó, từng

nước không nhất thiết phải sản xuất ra tất cả các loại hàng hoá mà mình cần,

mà thông qua xuất khẩu họ có thể tập trung vào sản xuất một vài loại mà họ

có lợi thế, sau đó tiến hành trao đổi lấy những hàng hoá mà mình cần.

- Một cách nhìn nhận khác lại cho rằng, chỉ xuất khẩu những sản phẩm

hàng hoá thừa trong tiêu dùng nội địa. Trong trường hợp nền kinh tế còn lạc

hậu và chậm phát triển, sản xuất về cơ bản chưa đủ tiêu dùng. Nếu chỉ thụ

động chờ sự thừa ra của sản xuất thì xuất khẩu chỉ bó hẹp trong một phạm vi

hẹp và tăng trưởng chậm, do đó các ngành sản xuất không có cơ hội phát

triển.

Thứ ba, xuất khẩu có tác động tích cực đối với việc giải quyết công ăn

việc làm, cải thiện đời sống nhân dân.

Đối với việc giải quyết công ăn việc làm: Xuất khẩu thu hút hàng ttriệu

lao động thông qua sản xuất hàng xuất khẩu, tạo thu nhập ổn định cho người

lao động.

Mặt khác, xuất khẩu tạo ra nguồn ngoại tệ để nhập khẩu hàng hoá, đáp

ứng nhu cầu ngày càng phong phú và đa dạng của nhân dân.

Thứ tư, xuất khẩu là cơ sở để mở rộng và thúc đẩy các mối quan hệ

kinh tế đối ngoại. Xuất khẩu và các mối quan hệ kinh tế đối ngoại có sự tác