Một số vấn đề về tín ngưỡng tôn giáo ở campuchia thời kì angkor (802 -1434)

64 Nghien cuu Ton giao. Sd 11 - 2009

TON GIAO a NlTOrC NGOAI

M O T SO VAN DE VE TIN NGlTONG TON GIAO 0

CAMPUCHIA THdl KI ANGKOR (802- 1434)

;J ' i

D an tdc Khmer la dan tgc rat sung

dad va vdn minh Khmer la nen

van minh ten giad. Cac di tich, di sin cdn

lai tren mat da't, bay ddgc phat hien qua cac

nghien cdu khlc cd hgc cung nha cac ta lieu

thanb vdn, cac huyen thoai. truyen thuyet.

v.v... chd tha'y rd dieu dd. Cac nha nghien

cdu da tim tha'y vd so' nhdng taring thin,

tagng Phat cd gia tri vdn hda cac da dagc

tim tha'y tren khdp mgi mien cda da't nadc.

Cdng vdi nhdng tan da cda tin ngadng

nguyen thuy sdng bai thin ta nhien cd le la

van dagc bio tdn td thdi dai Phd Nam, trai

qua thdi gian xa hgi Chan Lap cd bai tdn

giad ldn cung ten tai dd lai dad Phat va dad

Balamdn (Brahmana) va ea nhdng yeu te

cua Hindu giad, Gida bai tdn giad nay it khi

xay ra tranh chap hoac xung ddt nhau ma

chdng thddng hda hrip, bd sung cho nhau

tao thanh mgt truyen thd'ng khoan dung tdn

giao, Truyen thd'ng tdn giao dd da chi phd'i

ta taring, tinh dm , cac elm thdc va sinh

heat vdn hda cda ngadi Khmer cung nha

ddi sd'ng chinh tri, xa hgi cda dan tgc nay,

I. TIN NGI/ON G TON GIAO TRUYEN

THONG CUA NGUOI KHMER

Cdi ngudn cda vdn hda, vdn minh cda

ngddi Khmer ddgc xay diing td nhdng ca

dan sd'ng tren vdng ha lau sdng Mekong

DirONG VAN HUY *'

da thoat khdi trang thai da man cua che

do thi tgc thdi nguyen thuy de bade sang

thdi dai vdn minh cda xa hgi cd giai d p

va cd nha nadc. Trong dd, ve mat sinh

boat tinh thi n cda cd dan Khmer ri day,

thi hg cd tuc thd cdng thi n linh va td tien,

tuc xay ddng mie'u den tren nhdng diem

cac: ndi, doi, hay gd. Hg thd cdng mdt

each phd bien thi n Da't, than Nadc. Bieu

taring cda nhdng sdc manh thien nhien,

nhdng sdc manh cd anh hifdng tdi cugc

sdng cda ngadi dan tren manh da't nay￾nrii dat va nadc quyet dinh sa no ddi, giau

ngheo- la mgt con ran chin diu ggi la

"Naga". "Naga" xua't hien ngay td kbi lap

nadc Campuchia va se sd'ng vdi nadc nay

trii qua mgi thdi dai lich sd nha met vi

than bao bg da't nadc. "Naga" dong thdi

cdng la bieu taring cda tinh lien tuc lich

sd cda xd sd nay va cda nhan dan sd'ng

tren minh da't dd. Trong vd tru, hg quan

niem cd mgt sii xung khac, mdt sii dd'i lap

gida trdi va da't, gida ndi va bien, gida

nadc va Ida, gida leai chim sd'ng tren trdi

va Idai ca sd'ng dadi nadc, v,v,..

Cdng nha cac qud'c gia trong khu vac

thdi dai bay gid, Campuchi a sdm chiu

*. ThS., Vien Nghien ci'ru Ddng Nam .V Vidn Khoa

hoc Xa hdi Vidt Nam.