Một số kiến nghị nhằm thúc đẩy hoạt động xuất khẩu của các DN FDI tại Việt nam trong thời gian tới.

Lêi nãi ®Çu

NÒn kinh tÕ th¬ng m¹i ViÖt Nam ®ang ë trong thêi kú ph¸t triÓn theo xu h￾íng khu vùc ho¸, toµn cÇu ho¸, diÔn ra víi tèc ®é nhanh chãng vµ møc ®é s©u

réng. ViÖt Nam víi chÝnh s¸ch ®a ph¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ quan hÖ quèc tÕ ®· tõng

bíc héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ - Th¬ng m¹i khu vùc vµ toµn cÇu. ViÖt Nam ®· lµ

thµnh viªn cña ASEAN, OPEC, ASEM... ®· ký hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i víi Mü vµ

®ang trong qu¸ tr×nh xin gia nhËp tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). C¸c níc ®·

®¸nh gi¸ rÊt cao vai trß vµ vÞ trÝ cña ViÖt nam trong khu vùc vµ trªn

thÕ giíi, ®ång thêi còng ®¸nh gi¸ cao tiÒm n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam.

ChiÕn lîc më cöa ®Ó ®a dÇn nÒn kinh tÕ níc ta héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ

thÕ giíi ®· ®îc §¶ng vµ Nhµ níc ta chñ tr¬ng thùc hiÖn c¸ch ®©y h¬n 13

n¨m.ChÝnh s¸ch thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµ ®Æc biÖt quan träng lµ thu

hót ®Çu t trùc tiÕp vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu cã vai trß then chèt trong

chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt nam.

Cã thÓ nãi, c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (DN FDI) ë

ViÖt Nam lµ nh©n tè quan träng trong chñ tr¬ng, chiÕn lîc xuÊt khÈu nãi riªng vµ

chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung cña §¶ng vµ Nhµ níc ta. ViÖc nghiªn cøu

ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ ®a ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña

c¸c DN FDI lµ mét vÊn ®Ò mang tÝnh cÊp thiÕt ®Ó tõng bíc ®a nÒn kinh tÕ níc ta

ph¸t triÓn héi nhËp vµo xu thÕ chung cña thÕ giíi.

NhËn thøc ®îc tÇm quan träng ®ã, trong thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ t¹i Vô

§Çu T - Bé Th¬ng M¹i ®îc sù gióp ®ì, chØ b¶o nhiÖt t×nh cña TS. Lª ThÞ Anh V©n

cïng c¸c c« chó c«ng t¸c trong Vô §Çu T em ®· lùa chän ®Ò tµi nghiªn cøu: “Mét

sè gi¶i ph¸p nh»m ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu trong c¸c DN

FDI t¹i ViÖt nam”.

Néi dung nghiªn cøu bao gåm:

Ch¬ng I: Nh÷ng vÇn ®Ò lý luËn chung.

Ch¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña c¸c DN FDI t¹i ViÖt

Nam trong thêi gian võa qua.

Ch¬ng III: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña

c¸c DN FDI t¹i ViÖt nam trong thêi gian tíi.

Do thêi gian vµ tr×nh ®é cßn h¹n chÕ còng nh kinh nghiÖm cßn Ýt nªn trong

qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong ®îc sù

Teêng KTQD - Khoa: Khoa Häc Qu¶n Lý 1

chØ b¶o h¬n n÷a cña thÇy c« gi¸o cïng c¸c c¸n bé nh©n viªn Vô §Çu T Bé Th¬ng

M¹i ®Ó ®Ò tµi cña em ®îc hoµn thiÖn vµ s©u s¾c h¬n.

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!

Sinh viªn thùc hiÖn

NguyÔn ThÞ Thanh HiÒn

Teêng KTQD - Khoa: Khoa Häc Qu¶n Lý 2

Ch¬ng I

Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung.

I. Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ Th¬ng m¹i quèc tÕ vµ ho¹t ®éng

xuÊt khÈu.

1. Lý thuyÕt vÒ Th¬ng m¹i quèc tÕ.

C¸c lý thuyÕt vÒ th¬ng m¹i quèc tÕ nh»m gi¶i thÝch t¹i sao cã th¬ng m¹i

gi÷a c¸c quèc gia vµ t¹i sao xuÊt hiÖn c¸c h×nh thøc th¬ng m¹i. Th¬ng m¹i chÝnh

lµ sù trao ®æi tù nguyÖn gi÷a c¸c quèc gia, d©n téc hay nãi chÝnh x¸c h¬n c¸c quèc

gia sÏ tù nguyÖn tham gia vµo th¬ng m¹i khi hä thu ®îc nh÷ng lîi Ých tõ th¬ng

m¹i.

Adam Smith lµ nhµ kinh tÕ häc ®· ®a ra lý thuyÕt khoa häc vÒ th¬ng m¹i.

Theo «ng, th¬ng m¹i gi÷a c¸c quèc gia dùa trªn lîi thÕ tuyÖt ®èi. Khi mét níc cã

hiÖu qu¶ h¬n (cã lîi thÕ tuyÖt ®èi) vÒ s¶n xuÊt mét mÆt hµng nµo ®ã vµ kÐm hiÖu

qu¶ h¬n( cã nhîc ®iÓm tuyÖt ®èi) vÒ s¶n xuÊt mét mÆt hµng kh¸c trong so s¸nh víi

mét níc thø hai th× c¶ hai sÏ cã lîi h¬n khi chuyªn m«n ho¸ vµo s¶n xuÊt mÆt hµng

thuéc vÒ lîi thÕ tuyÖt ®èi cña m×nh vµ dïng mét phÇn s¶n phÈm ®ã trao ®æi víi n￾íc kia ®Ó nhËn ®îc s¶n phÈm mµ s¶n xuÊt ra nã lµ nhîc ®iÓm tuyÖt ®èi cña m×nh.

B»ng c¸c nµy nguån lùc cña mçi níc sÏ ®îc sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n vµ s¶n phÈm

cña hai mÆt hµng sÏ t¨ng lªn.

David Ricard ®· ®a ra mét lý thuyÕt tæng qu¸t h¬n vÒ th¬ng m¹i. Theo «ng,

th¬ng m¹i c¶ ®«i bªn cïng cã thÓ x¶y ra ngµy c¶ khi mét trong hai níc cã lîi thÕ

tuyÖt ®èi trong s¶n xuÊt c¶ hai mÆt hµng so víi níc kia, trõ phi lîi thÕ tuyÖt ®èi lµ

®ång ®Òu cho tÊt c¶ c¸c mÆt hµng. David Ricardo gi¶i thÝch ®ã lµ lîi thÕ t¬ng ®èi

mang l¹i.

Lîi thÕ t¬ng ®èi lµ mét kh¸i niÖm hÕt søc quan träng cña kinh tÕ häc. Theo

quy luËt lîi thÕ so s¸nh, nÕu mét quèc gia cã hiÖu qu¶ thÊp h¬n so víi c¸c quèc

gia kh¸c trong s¶n xuÊt hÇu hÕt c¸c lo¹i s¶n phÈm th× quèc gia ®ã vÉn cã thÓ tham

gia vµo th¬ng m¹i quèc tÕ t¹o ra lîi Ých cho m×nh nghÜa lµ quèc gia cã hiÖu qu¶

thÊp trong s¶n xuÊt tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸ sÏ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt vµ trao

®æi c¸c lo¹i hµng ho¸ mµ viÖc s¶n xuÊt chóng Ýt bÊt lîi nhÊt ( nh÷ng hµng ho¸

kh«ng cã lîi thÕ t¬ng ®èi). Tuy nhiªn, lý thuyÕt cña David Ricardo lµ phiÕn diÖn v×

nã dùa trªn nh÷ng gi¶ thuyÕt thiÕu thùc tÕ.

Teêng KTQD - Khoa: Khoa Häc Qu¶n Lý 3

V× vËy, lý thuyÕt cña Ricardo chØ mang tÝnh lý thuyÕt nhng chÝnh nã lµ c¬

së cho Heckscher vµ Ohlin ph©n tÝch ¶nh hëng cña c¸c yÕu tè tiÒm tµng ®Õn th¬ng

m¹i vµ chØ ra r»ng mét níc sÏ chuyªn m«n ho¸ vµo s¶n xuÊt ®ßi hái sö dông nhiÒu

yÕu tè s¶n xuÊt mµ níc ®ã t¬ng ®èi d thõa vµ rÎ, ®æi lÊy nh÷ng mÆt hµng mµ viÖc

s¶n xuÊt chóng ®ßi hái sö dông nhiÒu yÕu tè s¶n xuÊt mµ níc ®ã t¬ng ®èi khan

hiÕm vµ ®¾t. Nãi mét c¸ch kh¸c, mét níc t¬ng ®èi giµu lao ®éng sÏ s¶n xuÊt hµng

ho¸ sö dông nhiÒu lao ®éng ®æi l¹i hµng ho¸ sö dông nhiÒu vèn. KÕt qu¶ cña d¹ng

thøc th¬ng m¹i nµy lµ lîi nhuËn t¬ng ®èi còng nh lîi nhuËn tuyÖt ®èi cña cïng

mét lo¹i yÕu tè s¶n xuÊt trë lªn ®ång ®Òu nhau gi÷a c¸c níc, gi¶m sù kh¸c biÖt vÒ

l¬ng vµ l·i suÊt ë c¸c níc. Nh vËy, th¬ng m¹i quèc tÕ sÏ lµ sù thay thÕ cho sù n¨ng

®éng quèc tÕ cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt.

Kinh tÕ theo qui m« lµ hiÖn tîng khi lîi nhuËn cña s¶n xuÊt t¨ng theo qui

m« s¶n xuÊt. Kinh tÕ theo qui m« rÊt phæ biÕn trong s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i mÆt hµng.

ThËm chÝ trong trêng hîp hai níc gièng hÖt nhau vÒ mäi ph¬ng diÖn th× vÉn cã c¬

së cho sù trao ®æi th¬ng m¹i, bëi khi mét níc chuyªn m«n ho¸ vµo s¶n xuÊt mét

mÆt hµng vµ dïng mét phÇn s¶n phÈm cña m×nh trao ®æi lÊy s¶n phÈm cña mÆt

hµng mµ níc thø hai chuyªn m«n hãa, th× tæng s¶n phÈm cña hai mÆt hµng sÏ lín

h¬n khi kh«ng cã chuyªn m«n hãa nÕu viÖc s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng cã tÝnh kinh tÕ

theo qui m«. Th¬ng m¹i quèc tÕ lµ lÜnh vùc quan träng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c quèc

gia ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña m×nh.

Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, xÐt trªn ph¹m vi quèc tÕ, nÒn kinh tÕ ®îc quèc tÕ

ho¸ th× kh«ng chØ cã níc giµu mµ cßn c¶ níc nghÌo còng kh«ng thÓ ph¸t triÓn nÕu

tù t¸ch m×nh hoÆc tù c« lËp khái thÞ trêng quèc tÕ, s¶n xuÊt hµng ho¸ ra ®êi vµ ph¸t

triÓn kÐo theo sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña trao ®æi vµ lu th«ng hµng ho¸ còng

nh sù ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng vµ chuyªn m«n ho¸ quèc tÕ. Th¬ng m¹i

quèc tÕ ngµy nay kh«ng chØ mang ý nghÜa ®¬n thuÇn lµ bu«n b¸n mµ lµ sù phô

thuéc tÊt yÕu gi÷a c¸c quèc gia vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. V× vËy, ph¶i coi

träng th¬ng m¹i quèc tÕ nh lµ mét tiÒn ®Ò, mét nh©n tè ph¸t triÓn trong níc trªn c¬

së lùa chän mét c¸ch tèi u sù ph©n c«ng lao ®éng vµ chuyªn m«n ho¸ quèc tÕ.

2. Sù cÇn thiÕt cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu:

2.1. Kh¸i niÖm xuÊt khÈu:

Ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ lµ viÖc b¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô cho mét

quèc gia kh¸c trªn c¬ së tiÒn tÖ thanh to¸n. TiÒn tÖ trong tr¬ng hîp nµy cã thÓ lµ

ngo¹i tÖ ®èi víi mét hoÆc hai quèc gia. Môc ®Ých cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ khai

th¸c ®îc lîi thÕ so s¸nh cña tõng quèc gia trong ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ.

Teêng KTQD - Khoa: Khoa Häc Qu¶n Lý 4

Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng kinh doanh bu«n b¸n ë ph¹m vi quèc tÕ

cã ®iÒu kiÖn kh«ng gian vµ thêi gian. Nã kh«ng ph¶i lµ hµnh vi mua b¸n riªng lÎ

mµ cã mét hÖ thèng c¸c quan hÖ mua b¸n trong mét nÒn th¬ng m¹i cã tæ chøc c¶

bªn trong vµ bªn ngoµi. Song ho¹t ®éng mua b¸n ë ®©y cã nh÷ng sù kh¸c biÖt

phøc t¹p h¬n mua b¸n trong níc, c¸c chñ thÓ thùc hiÖn hµnh vi mua b¸n cã c¸c

quèc tÞch kh¸c nhau vµ hµng ho¸ ®Ó mua b¸n ®îc ®a tíi mét quèc gia kh¸c. Ho¹t

®éng xuÊt khÈu diÔn ra trªn mäi lÜnh vùc, trong mäi ®iÒu kiÖn kinh tÕ tõ xuÊt khÈu

hµng ho¸ tiªu dïng cho ®Õn t liÖu s¶n xuÊt, m¸y mãc thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ kü

thuËt cao. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã thÓ diÔn ra trong thêi gian rÊt ng¾n song còng

cã thÓ kÐo dµi hµng n¨m, cã thÓ tiÕn hµnh trªn ph¹m vi mét quèc gia hoÆc nhiÒu

quèc gia.

2.2. Sù cÇn thiÕt cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu:

Kinh doanh ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ mét kh©u cña qu¸ tr×nh kinh doanh xuÊt

nhËp khÈu. XÐt trªn b×nh diÖn mét quèc gia th× kinh doanh xuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng

c¬ b¶n nhÊt, lµ nguån thu chñ yÕu ®èi víi ho¹t ®éng thu ngo¹i tÖ cña mét quèc

gia , tøc lµ c¸c doanh nghiÖp ®· tham gia vµo mét trong hai kh©u cña qu¸ tr×nh t¸i

s¶n xuÊt më réng: ph©n phèi vµ lu th«ng hµng ho¸ vµ dÞch vô. Ho¹t ®éng xuÊt

khÈu lµ chiÕc cÇu nèi s¶n xuÊt vµ tiªu dïng trong níc víi s¶n xuÊt vµ tiªu dïng

trªn thÞ trêng níc ngoµi. Ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu kh«ng chØ mang l¹i

nguån lîi lín cho doanh nghiÖp mµ cßn gãp phÇn ®Èy m¹nh s¶n xuÊt trong níc

nhê tÝch luü vèn tõ kho¶n ngo¹i tÖ thu vÒ, ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña

c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ th«ng qua c¹nh tranh quèc tÕ. Kinh doanh xuÊt khÈu cßn lµ ph-

¬ng tiÖn ®Ó khai th¸c triÖt ®Ó c¸c lîi thÕ vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn, vÞ trÝ ®Þa lý,

nguån nh©n lùc... vµ thóc ®Èy quan hÖ hîp t¸c gi÷a c¸c níc, ®Èy nhanh tiÕn tr×nh

hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ toµn cÇu.

3. Vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu:

3.1. §èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n:

Teêng KTQD - Khoa: Khoa Häc Qu¶n Lý 5

XuÊt khÈu cã vai trß ®Æc biÖt quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ

cña tõng quèc gia. C¸c lý thuyÕt vÒ t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn ®Òu chØ ra r»ng, ®Ó

t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, mçi quèc gia cÇn cã 4 ®iÒu kiÖn: nguån nh©n lùc,

tµi nguyªn, vèn vµ khoa häc c«ng nghÖ. Song kh«ng ph¶i quèc gia nµo còng cã

®Çy ®ñ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã. HiÖn nay,c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®ang thiÕu vèn vµ kü

thuËt c«ng nghÖ nhng lao ®éng vµ nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn l¹i rÊt dåi dµo.

C¸c níc ph¸t triÓn l¹i dåi dµo vÒ vèn vµ khoa häc c«ng nghÖ nhng l¹i thiÕu lao

®éng vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn. §Ó gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng nµy, hä buéc ph¶i nhËp tõ

bªn ngoµi nh÷ng yÕu tè s¶n xuÊt cha cã hoÆc gÆp khã kh¨n trong s¶n xuÊt, cã

nghÜa lµ ph¶i cÇn mét nguån ngo¹i tÖ chÝnh lµ kho¶n ngo¹i tÖ thu vÒ tõ xuÊt khÈu.

XuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng chÝnh t¹o ra tiÒn ®Ò cho nhËp khÈu, t¹o ®iÒu kiÖn cho quy

m« vµ tèc ®é t¨ng trëng cña nhËp khÈu.

Vai trß cña xuÊt khÈu ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n thÓ hiÖn qua mét sè khÝa

c¹nh sau:

+ XuÊt khÈu b¶o ®¶m cho kh¶ n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ.

Trong nh÷ng níc ®ang ph¸t triÓn, mét trong nh÷ng vËt c¶n chÝnh cña qu¸

tr×nh t¨ng trëng kinh tÕ lµ sù thiÕu vèn. Nguån vèn huy ®éng tõ níc ngoµi ®îc coi

lµ chñ yÕu nhng mäi c¬ héi tiÕp nhËn ®Çu t hay vay nî níc ngoµi chØ t¨ng lªn khi

chñ ®Çu t hay ngêi cho vay nî nhËn thÊy kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña níc ®ã v× ®©y lµ

nguån chÝnh ®¶m b¶o kh¶ n¨ng tr¶ nî.

+ XuÊt khÈu thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, thóc ®Èy s¶n

xuÊt ph¸t triÓn.

Thùc tÕ cho thÊy r»ng xuÊt khÈu gãp phÇn lµm chuyÓn dÞch nÒn kinh tÕ cña

c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn tõ n«ng nghiÖp sang c«ng nghiÖp vµ dÞch vô.

T¸c ®éng cña xuÊt khÈu ®èi víi s¶n xuÊt vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ®îc

nh×n nhËn díi 2 khÝa c¹nh sau:

ChØ xuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm thõa so víi nhu cÇu tiªu dïng néi ®Þa. §iÒu

nµy cã nghÜa lµ trong trêng hîp nÒn kinh tÕ qui m« nhá vµ l¹c hËu, s¶n xuÊt cßn

cha ®ñ tiªu dïng th× xuÊt khÈu chØ bã hÑp trong mét ph¹m vi nhá vµ t¨ng trëng

chËm nÕu kh«ng muèn nãi lµ kh«ng thÓ t¨ng trëng. Do ®ã, c¸c ngµnh s¶n xuÊt

kh«ng cã c¬ héi ®Ó ph¸t triÓn vµ më réng.

Coi thÞ trêng thÕ giíi lµ môc tiªu ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu. Quan

®iÓm nµy t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt.

Cô thÓ lµ :

Teêng KTQD - Khoa: Khoa Häc Qu¶n Lý 6

XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ngµnh cïng cã ®iÒu kiÖn vµ c¬ héi ph¸t

triÓn.VÝ dô: khi ngµnh dÖt may xuÊt khÈu ph¸t triÓn, c¸c ngµnh liªn quan nh b«ng,

sîi, nhuém, tÈy, hÊp... sÏ cã c¬ héi ph¸t triÓn.

XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn më réng thÞ trêng s¶n phÈm, t¹o lîi thÕ nhê quy m«

XuÊt khÈu lµ ph¬ng tiÖn t¹o vèn vµ thu hót kü thuËt c«ng nghÖ míi tõ c¸c n￾íc ph¸t triÓn nh»m hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ néi ®Þa, t¹o n¨ng lùc s¶n xuÊt míi.

XuÊt khÈu thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyªn m«n ho¸, t¨ng cêng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt

cña c¸c quèc gia bëi khi khoa häc c«ng nghÖ ngµy cµng ph¸t triÓn th× ph©n c«ng

lao ®éng ngµy cµng s©u s¾c. Cã nh÷ng s¶n phÈm mµ viÖc s¶n xuÊt tõng bé phËn ®-

îc thùc hiÖn ë nh÷ng níc kh¸c nhau v× vËy ®Ó cã nh÷ng s¶n phÈm hoµn chØnh,

ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ cÇn thiÕt. MÆt kh¸c, th«ng qua xuÊt khÈu mét níc cã thÓ

tËp trung vµo s¶n xuÊt mÆt hµng m×nh cã lîi thÕ ®Ó trao ®æi lÊy thø m×nh cÈn mét

c¸ch cã hiÖu qu¶ h¬n.

+ XuÊt khÈu t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn viÖc gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, c¶i

thiÖn ®êi sèng nh©n d©n.

Ho¹t ®éng xuÊt khÈu thu hót hµng triÖu lao ®éng vµ t¹o thu nhËp æn ®Þnh

cho ngêi lao ®éng. MÆt kh¸c, xuÊt khÈu t¹o ra nguån ngo¹i tÖ ®Ó nhËp khÈu hµng

tiªu dïng ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng ®a d¹ng vµ phong phó cña nh©n d©n.

+ XuÊt khÈu lµ c¬ së ®Ó më réng vµ thóc ®Èy ph¸t triÓn c¸c mèi quan hÖ

kinh tÕ ®èi ngo¹i.

XuÊt khÈu vµ c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i kh¸c cã sù t¸c ®éng qua l¹i,

phô thuéc lÉn nhau. XuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng chñ yÕu, thÓ hiÖn mèi liªn kÕt trªn

toµn thÕ giíi, tõ ®ã thóc ®Èy c¸c mèi quan hÖ kh¸c nh du lÞch quèc tÕ, tÝn dông

quèc tÕ,...ph¸t triÓn theo. Ngîc l¹i sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh nµy t¹o ®iÒu kiÖn

cho ngµnh xuÊt khÈu cµng ph¸t triÓn h¬n.

+ Ng©n s¸ch Nhµ níc còng cã thªm mét kho¶n thu nhê thuÕ xuÊt khÈu.

3.2. §èi víi doanh nghiÖp :

+ Th«ng qua xuÊt khÈu, c¸c doanh nghiÖp trong níc cã c¬ héi tham gia vµo

c¹nh tranh trªn thÞ trêng thÕ giíi vÒ gi¸ c¶ chÊt lîng. Nh÷ng yÕu tè ®ã ®ßi hái

doanh nghiÖp ph¶i h×nh thµnh mét c¬ cÊu s¶n xuÊt phï hîp víi thÞ trêng. Trªn c¬

së ®ã, doanh nghiÖp ph¸t triÓn tíi mét møc ®é cao h¬n.

+ XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó doanh nghiÖp më réng thÞ trêng, më réng

quan hÖ kinh doanh víi c¸c b¹n hµng c¶ trong vµ ngoµi níc trªn c¬ së hai bªn

cïng cã lîi, t¨ng doanh sè vµ lîi nhuËn, ®ång thêi chia sÎ rñi ro, mÊt m¸t trong

ho¹t ®éng kinh doanh, t¨ng uy tÝn cña doanh nghiÖp.

Teêng KTQD - Khoa: Khoa Häc Qu¶n Lý 7

+ XuÊt khÈu khuyÕn khÝch c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp nh

ho¹t ®éng ®Çu t, nghiªn cøu ph¸t triÓn, maketing...

4. C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu chñ yÕu:

4.1. XuÊt khÈu trùc tiÕp:

§©y lµ h×nh thøc xuÊt khÈu c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô do chÝnh doanh nghiÖp

s¶n xuÊt ra hoÆc thu mua tõ c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt trong níc sau ®ã xuÊt khÈu ra níc

ngoµi víi danh nghÜa lµ hµng cña m×nh. Víi h×nh thøc nµy, doanh nghiÖp ®øng ë

hµng thÕ chñ ®éng trong ho¹t ®éng kinh doanh, mäi lîi nhuËn doanh nghiÖp ®îc

hëng hÕt. Nhng doanh nghiÖp l¹i cÇn cã nghiÖp vô ngo¹i th¬ng cao vµ kinh

nghiÖm xuÊt khÈu.

4.2. XuÊt khÈu uû th¸c:

Díi h×nh thøc nµy, c¸c ®¬n vÞ ngo¹i th¬ng ®ãng vai trß lµ ngêi trung gian

thay cho ®¬n vÞ s¶n xuÊt tiÕn hµnh ký kÕt hîp ®éng mua b¸n ngo¹i th¬ng, tiÕn

hµnh nh÷ng thñ tôc cÇn thiÕt ®Ó xuÊt khÈu hµng ho¸ cho nhµ s¶n xuÊt vµ qua ®ã

thu ®îc mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh. H×nh thøc nµy kh«ng æn ®Þnh trong thêi gian dµi.

4.3. Bu«n b¸n ®èi lu:

§©y lµ h×nh thøc giao dÞch trong ®ã ho¹t ®éng xuÊt khÈu kÕt hîp chÆt chÏ

víi ho¹t ®éng nhËp khÈu , ngêi b¸n ®ång thêi lµ ngêi mua, lîng hµng trao ®æi cã

gi¸ trÞ t¬ng ®¬ng. Môc ®Ých cña bu«n b¸n ®èi lu lµ tr¸nh nh÷ng rñi ro do sù biÕn

®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i trªn thÞ trêng ngo¹i hèi.

4.4. XuÊt khÈu theo nghÞ ®Þnh th:

§©y lµ h×nh thøc xuÊt khÈu ®îc thùc hiÖn theo nghÞ ®Þnh th ®îc ký kÕt gi÷a

hai chÝnh phñ ( thêng víi môc ®Ých tr¶ nî). MÆc dï h×nh thøc nµy cã nhiÒu b¶o

®¶m ch¾c ch¾n nh kh¶ n¨ng thanh to¸n cao (do Nhµ níc chi tr¶), gi¸ c¶ t¬ng ®èi

cao nhng h×nh thøc nµy ngµy nµy Ýt ®îc ¸p dông.

4.5. XuÊt khÈu t¹i chç:

§©y lµ h×nh thøc ®ang phæ biÕn. Díi h×nh thøc nµy, hµng ho¸ kh«ng nhÊt

thiÕt ph¶i vît qua biªn giíi quèc gia. Do vËy, gi¶m ®îc nh÷ng rñi ro còng nh

nh÷ng chi phÝ trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn vµ b¶o qu¶n hµng ho¸. C¸c thñ tôc còng

®¬n gi¶n h¬n rÊt nhiÒu, do ®ã t¹o ®iÒu kiÖn thuÇn lîi cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu.

4.6. Gia c«ng quèc tÕ:

Teêng KTQD - Khoa: Khoa Häc Qu¶n Lý 8

H×nh thøc kinh doanh trong ®ã bªn nhËn gia c«ng nhËp khÈu nguyªn liÖu

hoÆc b¸n thµnh phÈm vµ giao l¹i cho bªn ®ã, nhËn phÝ gia c«ng. §©y lµ h×nh thøc

xuÊt khÈu phæ biÕn ë nh÷ng níc ®ang ph¸t triÓn cã nguån nh©n c«ng dåi dµo ®Ó

t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm, tiÕp nhËn c«ng nghÖ mµ kh«ng ph¶i bá nhiÒu vèn vµ

kh«ng ph¶i lµ thÞ trêng tiªu thô.

4.7. T¹m nhËp, t¸i xuÊt:

H×nh thøc xuÊt khÈu nh÷ng hµng ho¸ tríc ®©y ®· nhËp khÈu nhng cha

qua chÕ biÕn. Hµng ho¸ cã thÓ ®i tõ níc xuÊt khÈu sang níc nhËp khÈu. TiÒn sÏ ®-

îc níc t¸i xuÊt khÈu thu tõ níc nhËp khÈu vµ tr¶ cho níc xuÊt khÈu.

4.8. ChuyÓn khÈu:

Lµ h×nh thøc mét níc b¸n hµng ho¸ cho mét níc kh¸c mµ kh«ng cÇn lµm

thñ tôc xuÊt nhËp khÈu.

5. C¸c bíc cÇn thiÕt ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng xuÊt khÈu:

Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ mét quy tr×nh kinh doanh bao gåm nhiÒu c«ng ®o¹n

kh¸c nhau, mçi c«ng ®o¹n l¹i mang nh÷ng ®Æc trng riªng. V× vËy, ho¹t ®éng xuÊt

khÈu phøc t¹p h¬n nhiÒu so víi ho¹t ®éng th¬ng m¹i trong níc. §Ó tiÕn hµnh ho¹t

®éng xuÊt khÈu cÇn tiÕn hµnh c¸c bíc sau:

5.1. Nghiªn cøu thÞ trêng xuÊt khÈu:

ThÞ trêng lµ yÕu tè sèng cßn vµ lµ yÕu tè vËn ®éng kh«ng ngõng, v× vËy bÊt

kú mét doanh nghiÖp nµo còng ph¶i nç lùc t×m hiÓu, nghiªn cøu ®Ó chØ ra ph¬ng

thøc ho¹t ®éng cña nã nh thÕ nµo cho phï hîp ®Ó tõ ®ã doanh nghiÖp cã ®èi s¸ch

thÝch hîp trong qu¸ tr×nh xuÊt khÈu sang tõng lo¹i thÞ trêng. Ho¹t ®éng nghiªn cøu

thÞ trêng bao gåm:

5.1.1. Nghiªn cøu m«i trêng.

§iÒu nµy thÓ hiÖn viÖc nghiªn cøu m«i trêng kinh tÕ, m«i trêng v¨n ho¸ - x·

héi, m«i trêng chÝnh trÞ- luËt ph¸p, m«i trêng c«ng nghÖ.

5.1.2. Nghiªn cøu gi¸ c¶ hµng ho¸.

Xu híng biÕn ®éng cña gi¸ c¶ trªn thÞ trêng quèc tÕ rÊt phøc t¹p vµ chÞu sù

chi phèi cña nh÷ng nh©n tè lµm ph¸t, chu kú , c¹nh tranh lòng ®o¹n gi¸ c¶.

5.1.3. Nghiªn cøu vÒ c¹nh tranh.

+ Ai cã thÓ lµ ®èi thñ c¹nh tranh?

Teêng KTQD - Khoa: Khoa Häc Qu¶n Lý 9

+ C¹nh tranh nh thÕ nµo (c¹nh tranh vÒ ®é tin cËy, ®æi míi c«ng nghÖ hay

khuÕch tr¬ng qu¶ng c¸o).

5.1.4. Nghiªn cøu vÒ nhu cÇu.

Nhu cÇu lµ mét yÕu tè chÞu ¶nh hëng s©u s¾c bëi nh÷ng nh©n tè kh¸c nh

v¨n ho¸, së thÝch, kinh tÕ, chÝnh trÞ...

5.2. T¹o nguån hµng xuÊt khÈu:

Nguån hµng xuÊt khÈu lµ toµn bé hµng ho¸, dÞch vô cña mét c«ng ty hoÆc

mét ®Þa ph¬ng hoÆc mét vïng, hoÆc toµn bé ®Êt níc cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu ®îc.

§Ó t¹o nguån hµng xuÊt khÈu c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ®Çu t trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp

cho s¶n xuÊt, thu gom hoÆc ký kÕt hîp ®ång thu mua víi nh÷ng ®¬n vÞ s¶n xuÊt.

5.3. LËp ph¬ng ¸n giao dÞch, ®µm ph¸n, ký kÕt vµ tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång

xuÊt khÈu.

5.3.1. ChuÈn bÞ giao dÞch.

Do ho¹t ®éng kinh doanh ®èi ngo¹i phøc t¹p h¬n c¸c ho¹t ®éng ®èi néi v×

nhiÒu lÏ: b¹n hµng ë c¸ch xa nhau, ho¹t ®éng kinh doanh chÞu sù ®iÒu tiÕt cña

nhiÒu hÖ thèng luËt ph¸p, hÖ thèng tiÒn tÖ tµi chÝnh kh¸c nhau... nªn tríc khi tiÕn

hµnh hîp t¸c lµm ¨n, doanh nghiÖp cÈn ph¶i chuÈn bÞ chu ®¸o. KÕt qu¶ cña viÖc

giao dÞch phô thuéc phÇn lín vµo sù chuÈn bÞ ®ã.

5.3.2. Giao dÞch ®µm ph¸n tríc khi ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu.

§©y lµ giai ®o¹n quan träng bëi nã quyÕt ®Þnh ®Õn lîi Ých mµ doanh nghiÖp

sÏ thu ®îc trong qu¸ tr×nh lµm ¨n víi ®èi t¸c níc ngoµi.

5.3.3. Ký kÕt hîp ®ång.

5.3.4. Thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu.

Sau khi hîp ®ång ®îc ký kÕt, doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu víi t c¸ch

lµ mét bªn cña hîp ®ång ph¶i tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång ®ã. Nã ®ßi hái ph¶i tu©n

thñ luËt quèc gia vµ quèc tÕ, ®ång thêi ®¶m b¶o ®îc quyÒn lîi quèc gia vµ uy tÝn

kinh doanh cña doanh nghiÖp.

II. XuÊt khÈu trong c¸c doanh nghiÖp FDI:

1. Doanh nghiÖp FDI :

1.1. Kh¸i niÖm doanh nghiÖp FDI:

Doanh nghiÖp lµ chñ thÓ kinh tÕ ®éc lËp, cã t c¸ch ph¸p nh©n, thùc hiÖn c¸c

ho¹t ®éng kinh doanh trªn thÞ trêng nh»m môc ®Ých lµm t¨ng gi¸ trÞ tµi s¶n cña

chñ së h÷u.

Teêng KTQD - Khoa: Khoa Häc Qu¶n Lý 10