Một số điều chỉnh cơ cấu hệ thống giáo dục nghề nghiệp nước ta trong quá trình hội nhập quốc tế

M O T S O DI€ U CHINH C O CRU H€ THON G GIR O DUC

NGH € NGHI€ P Nl/O C TR TRON G QU A TRIN H HO I NHR P QUO C K

• • •

• PGS.TS. NGUYEN BlTC TRI

Trung tarn Nghien cuu Giao due Dai hoc va Nghe nghiep

1. Oat van de

He thong giao due nghe nghiep (GDNN) co

vai tro rat quan trong trong viec cung cap Idc

lugng lao dong kT thuat (LDKT) d trinh do sd cap

va trung cap (thddng chiem tdi hdn 80% so lao

dong da qua dao tao) dap dng nhu cau phat then

kinh te - xa hoi (KT-XH) cua dat nddc. Khong

phai ngau nhien ma trong bao cao phat then con

ngddi cua UNDP td 1995 den nay, phan Idn cac

nddc cd chi so phat then con ngddi (HDI) cao la

nhdng nddc cd he thdng GDNN vao loai tot nhat

the gidi nhd Australia, Canada, CHLB Ode, Thuy

Dien, Ha Lan, Nhat Ban, Han Qudc,

Singapore,... Nguon nhan Idc (NNL) trong thdi ki

"dan so vang" cua nddc ta vdi dac trdng la NNL

tre (15-29 tudi) chiem tdi 47,5% dan so trong do

tudi lao dpng (nam 2007) dang la Idi the de phat

then. Ldi the dd cd trd thanh sdc manh "npi Idc"

cho phat then KT-XH cua dat nddc hay khong

phu thupc rat nhieu vao he thdng GD, trong dd

cd he thdng GDNN.

Chien Idpc phat then GD giai doan 2001-

2010 da de ra nhiem vu: "Hinh thanh he thdng

dao tao kT thuat thdc hanh, chu trong phat then

dao tao nghe ngan han va dao tao cdng nhan kT

thuat (CNKT), kT thuat vien (KTV), nhan vien

nghiep vu cd trinh dp cao dda tren nen hpc van

trung hpc phd thong (THPT) hoac trung hpc

chuyen nghiep (THCN)". [1] He thdng dao tao

nay chu trong va tang cddng tinh thdc hanh -

nghe nghiep. Nghi quyet sd 14/2005/ NQ-CP

cua Chinh phu ngay 02 thang 11 nam 2005 da

de ra viec dieu chinh cd cau trinh dp va phat

then cac chddng trinh GD dai hpc theo dinh

hddng nghien cdu va dinh hddng nghe nghiep￾dng dung, bao dam sd lien thdng gida cac

chddng trinh trong toan he thdng; du tien md

rdng quy md cac chddng trinh d|nh hddng nghe

nghiep-dng dung... [2]

Thdc te cho thay he thdng GDNN nddc ta

trong mot vai thap ki qua khong cd sd ke thda,

lien thdng gida cac bp phan cua nd; khong phat

huy het ddpc nang Idc vdn cd cua toan he thdng

cung nhd cua tdng bp phan trong he thdng

GDNN. Gan day, nhdng van de ve muc tieu, ndi

dung dao tao, he thdng van blng chdng chi, viec

chuyen ddi, lien thong dao tao, trong thang bac

Iddng ddi vdi ngddi tot nghiep... cua cac trinh dp

trung cap nghe, trung cap chuyen nghiep, cao

ding nghe va cao dang (chuyen nghiep)... dang

la ban khoan cua nhieu nha giao, nha quan li

GD, nha nghien cdu cd tarn huyet, cua ngddi

hpc va ca nhdng nha tuyen dung lao dpng. [4],

[5]. Ben canh dd, theo so lieu thdng ke GD hang

nam, viec phan luong hpc sinh (HS) sau trung

hpc cd sd (THCS) va HS sau THPT da va dang

rat mat can ddi, nhat la gida luong vao GDNN va

vao GD dai hpc, din den bat cap trong viec dap

dng nhu cau ve cd cau trinh dp cua Idc Idpng lao

dpng trong thdc te... [6] Nhdng van de tren phan

nhieu la thupc ve he thdng GD, dac biet la he

thdng GDNN, trong dd trddc het va tren het la

van de cd cau he thdng GDNN.

Trong bdi canh toan cau hda va hpi nhap

kinh te qudc te, de gdp phan d§c Idc phat trien

NNL vdi Ipi the cua thdi ki "dan so vang" dap dng

nhu cau phat trien dat nddc, GD ndi chung,

GDNN ndi rieng d nddc ta can phai ddpc ddi mdi

manh me. Cung vdi viec nhanh chdng ddi mdi

he thdng GD qudc dan, viec ddi mdi, dieu chinh

cd cau he thdng GDNN ngay cang trd nen cap

thiet can dddc giai quyet dda tren nhdng luan cd

khoa hpc vdng chac.

2. Mot sd quan niem

• Quan niem ve GDNN

Cho den nay vln con nhieu tranh luan ve

khai niem "Giao due nghe nghiep". vdi it nhat la

ba quan niem rpng, hep khac nhau.

- Theo quan niem rpng, mot so tac gia cho

ring GDNN bao gdm tat ca cac cap trinh do dao

KHGD so 56, thang 5 - 2010 15