Một số biện pháp rèn luyện kĩ năng đọc diễn cảm cho trẻ 4-5 tuổi thông qua hoạt động dạy thơ.

1

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA GIÁO DỤC TIỂU HỌC – MẦM NON

----------

LÊ THỊ HƯƠNG

Một số biện pháp rèn luyện kĩ năng đọc

diễn cảm cho trẻ 4-5 tuổi thông qua hoạt

động dạy thơ

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

2

MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

Đọc diễn cảm - một loại hình nghệ thuật đã có từ lâu đời. Đọc diễn cảm

không chỉ trở thành một phương pháp cơ bản mà nó còn là nhiệm vụ, mục tiêu

cần đạt tới ở trẻ trong hoạt động làm quen với tác phẩm văn học. Ở trường mầm

non, tổ chức hoạt động làm quen với tác phẩm văn học, giáo viên phải đọc và kể

diễn cảm các tác phẩm văn học cho trẻ nghe và dạy trẻ đọc và kể tác phẩm diễn

cảm. Việc đọc diễn cảm của trẻ dưới sự hướng dẫn của cô giáo giúp trẻ nắm

những giá trị nội dung trong tác phẩm; giúp cho việc làm giàu những phẩm chất

trí tuệ ở trẻ; cuốn hút trẻ tập trung nghe và phát triển ở trẻ chú ý có chủ định, sức

khỏe, kĩ năng nghe và đọc tác phẩm. Đọc diễn cảm còn phát triển ngôn ngữ của

trẻ và hình thành ở trẻ sự cảm thụ văn học, kĩ năng hoạt động văn học nghệ

thuật. Vì vậy, rèn luyện kĩ năng đọc diễn cảm đã trở thành vấn đề rất quan trọng

đối với giáo dục mầm non, chuẩn bị cho trẻ bước vào trường phổ thông.

Trong chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non, hoạt động làm

quen với tác phẩm văn học nói chung và hoạt động dạy thơ nói riêng là hoạt

động rất gần gũi với trẻ. Nó đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc cung cấp

kiến thức ban đầu, hình thành phẩm chất năng lực hoạt động cho trẻ. Không

những thế, nó còn là cơ sở cho sự cảm thụ văn học của trẻ ở những bậc học tiếp

theo, là công cụ hữu ích để rèn luyện các kĩ năng cho trẻ. Trong hoạt động dạy

thơ, việc rèn luyện cho trẻ đọc thơ diễn cảm trẻ sẽ làm cho ngôn ngữ của trẻ

thêm sinh động, uyển chuyển, biểu cảm giúp cho trẻ thể hiện được tình cảm, suy

nghĩ của tác giả. Qúa trình đọc diễn cảm sẽ phát triển ở trẻ những xúc cảm, tình

cảm thẩm mỹ, trí tưởng tượng, khả năng cảm thụ văn học cùng với đó là năng

lực hoạt động văn học nghệ thuật; kĩ năng đọc thơ diễn cảm trước tập thể, tính

tích cực cá nhân, tính độc lập sáng tạo, sự tự tin cũng được rèn luyện.

3

Mặt khác, trẻ em mẫu giáo nói chung trẻ 4-5 tuổi nói riêng rất thích đọc

thơ. Ngoài ra, trẻ còn dễ tiếp thu, dễ xúc cảm, hồn nhiên và dễ tin, trí tưởng

tượng phong phú, tư duy trực quan chiếm ưu thế đây là điều kiện thuận lợi đưa

trẻ vào hoạt động nghệ thuật. Tuy nhiên, trẻ còn chưa biết đọc, biết viết, khả

năng tiếp nhận, thể hiện các tác phẩm thơ phụ thuộc hoàn toàn vào cô giáo.

Chính vì vậy, trong hoạt động dạy thơ, cô giáo đóng vai trò quan trọng trong

việc phát triển ở trẻ khả năng thể hiện tác phẩm văn học trong việc đọc phù hợp

với sự hiểu biết của mình; giáo dục cho trẻ những những phẩm chất cần thiết của

người đọc, những kiến thức, kĩ năng nhất định trong lĩnh vực nghệ thuật đọc

diễn cảm.

Trong những năm gần đây, tại các trường mầm non, việc rèn kĩ năng đọc

diễn cảm cho trẻ đã được chú ý và quan tâm nhưng do chưa hiểu đầy đủ về cơ sở

lý luận và chương trình mầm non còn chưa hướng dẫn cụ thể nên việc rèn luyện

cho trẻ đọc diễn cảm còn chưa hiệu quả, chưa đáp ứng được yêu cầu và mục

đích giáo dục.

Vì vậy, đề tài: “Một số biện pháp rèn luyện kĩ năng đọc diễn cảm cho trẻ

4-5 tuổi thông qua hoạt động dạy thơ” nhằm mục đích đi sâu tìm hiểu các biện

pháp rèn kĩ năng đọc diễn cảm cho trẻ, đặc biệt là trẻ 4-5 tuổi thông qua hoạt

động dạy thơ.

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề

Đọc diễn cảm đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển các năng lực

văn học của trẻ, phát triển cho các em khả năng thể hiện tác phẩm văn học trong

việc đọc phù hợp với sự hiểu biết của mình. Đọc diễn cảm đã trở thành một nội

dung cần đạt tới tại các trường mầm non. Bước đầu nghiên cứu về việc "Rèn

luyện kĩ năng đọc diễn cảm cho trẻ 4-5 tuổi" chúng tôi đã nhận thấy có rất nhiều

tài liệu và giáo trình nghiên cứu về đọc diễn cảm, nhưng đi sâu nghiên cứu việc

rèn luyện kĩ năng đọc diễn cảm cho trẻ mẫu giáo thì lại rất ít .

4

Đầu tiên, là công trình của hai tác giả người Nga MK. Bogoliupxkaia và

V.V.Septsenko "Đọc và kể chuyện văn học ở vườn trẻ" của do Lê Đức Mẫn

dịch, xuất bản năm 1978. Nội dung chính của công trình là đề cập tới nghệ thuật

đọc diễn cảm văn bản, vai trò của ngôn ngữ nghê thuật trong việc giáo dục trẻ.

Ngoài ra, tác giả còn đề cập tới những thủ thuật cơ bản khi đọc và kể chuyện văn

học ở trường mầm non. Đây là tài liệu bồi dưỡng giáo viên giúp cho giáo viên

có những có sở lý luận trong việc đọc các thể loại tác phẩm văn học cho trẻ.

Ở Việt Nam, trong những năm gần đây, việc rèn luyện kĩ năng đọc diễn

cảm cho trẻ cũng được nhiều nhà khoa học, nhà giáo dục quan tâm. Điều đó,

được thể hiện ở sự ra đời nhiều công trình. Tiêu biểu là công trình‘‘Giáo trình

phương pháp cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học’’. Trong công trình, hai tác

giả Lã Thị Bắc Lý và Lê Thị Ánh Tuyết đã đề cập khá tỉ mỉ nghệ thuật đọc và kể

chuyện diễn cảm, các thủ thuật cơ bản của việc đọc diễn cảm tác phẩm văn học.

Kế đến, công trình ‘‘Phương pháp cho trẻ làm quen với tác phẩm văn

học’’ của Nguyễn Thị Tuyết Nhung và Phạm Thị Việt hai tác giả cũng đã đề cập

tới phương pháp đọc, kể diễn cảm các tác phẩm văn học, các yêu cầu và thủ

thuật cơ bàn khi đọc và kể chuyện văn học.

Không dừng lại ở đó, công trình ‘‘ Phương pháp đọc diễn cảm’’ của Hà

Nguyễn Kim Giang - NXB Đại học sư phạm nội dung xuyên suốt của công trình

là đề cập tới những quan điểm và cơ sở lý luận của việc đọc diễn cảm, một số

phương pháp và biện pháp đọc diễn cảm, cách đọc một số tác phẩm theo thể loại

khác nhau. Tác giả đã nhấn mạnh vại trò của đọc kể diễn cảm đối với việc hình

thành nhân cách cho trẻ. Tác giả coi việc đọc kể diễn cảm là hoạt động quan

trọng ở các trường mầm non.

Và gần đây, PGS.TS.Hà Thị Kim Giang lại cho ra đời công trình tiếp theo

‘‘Phương pháp tổ chức hoạt động làm quen với tác phẩm văn học’’ lưu chuyển

tháng 4-2011, công trình cũng đã đề cập khá chi tiết vai trò của việc dạy trẻ đọc

5

diễn cảm, việc tổ chức hoạt động dạy trẻ đọc thuộc thơ diễn cảm và một số vấn

đề lưu ý của giáo viên khi dạy trẻ đọc thơ diễn cảm.

Nhìn chung, ở các công trình trên, các nhà nghiên cứu đã đề cập đến vấn

đề đọc diễn cảm nhưng vẫn ở đôi nét khái quát, chưa đi sâu vào việc rèn luyện

kĩ năng đọc diễn cảm cho trẻ 4-5 tuổi qua hoạt động dạy thơ. Bởi vậy, ở khóa

luận này, chúng tôi dựa trên ý kiến của những người đi trước cùng những gợi ý

tham khảo để ngõ hầu, nhìn nhận rõ hơn về việc đọc diễn cảm cho trẻ mầm non.

Từ đó, chúng tôi đề ra một số biện pháp rèn luyện kĩ năng đọc diễn cảm cho trẻ

4-5 tuổi thông qua hoạt động dạy thơ làm đề tài của mình.

3. Mục đích nghiên cứu

Nghiên cứu thực trạng của việc rèn luyện kĩ năng đọc diễn cảm cho trẻ 4-

5 tuổi trong hoạt động dạy thơ ở một số trường mầm non trên địa bàn thành phố

Đà Nẵng. Trên cơ sở đó, đề xuất và thực nghiệm một số biện pháp nhằm rèn

luyện kĩ năng đọc diễn cảm cho trẻ thông qua hoạt động dạy thơ.

4. Phạm vi nghiên cứu

Nghiên cứu kĩ năng đọc diễn cảm của trẻ 4-5 tuổi thông qua hoạt động

dạy thơ ở một số trường mầm non trên địa bàn thành phố Đà Nẵng.

5. Đối tượng và khách thể nghiên cứu

5.1. Đối tượng nghiên cứu

Một số biện pháp rèn luyện kĩ năng đọc diễn cảm cho trẻ 4-5 tuổi qua hoạt

động dạy thơ

5.2. Khách thể nghiên cứu

Hoạt động dạy thơ của giáo viên cho trẻ 4-5 tuổi

6. Giả thuyết khoa học

Nếu tổ chức hoạt động dạy thơ kết hợp với việc ứng dụng các biện pháp

như lựa cho tác phẩm phù hợp, tổ chức hội thi đọc diễn cảm, sử dụng phương

tiện trực quan, tổ chức cho trẻ nhận xét, đánh giá kĩ năng đọc diễn cảm của bạn

thì sẽ góp phần rèn luyện kĩ năng đọc diễn cảm cho trẻ tốt hơn.

6

7. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Nghiên cứu một số lý luận liên quan đến đề tài

- Tìm hiểu kĩ năng đọc diễn cảm của trẻ 4-5 tuổi và thực trạng việc tổ

chức hoạt động dạy thơ cho trẻ 4-5 tuổi ở một số trường tại Đà Nẵng

- Đề xuất và thực nghiệm biện pháp rèn luyện kĩ năng đọc diễn cảm cho

trẻ 4-5 tuổi trong hoạt động dạy thơ.

8. Phương pháp nghiên cứu

 Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận

Thu nhập, nghiên cứu, phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát hóa

những tài liệu có liên quan tới đề tài, cụ thể hóa lý thuyết nhằm xây dựng cơ sở

lý luận cho đề tài.

 Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn

- Phương pháp quan sát

Dự giờ quan sát cách tổ chức hoạt động dạy thơ của giáo viên cho trẻ 4-5

tuổi nhằm đánh giá thực trạng kĩ năng đọc diễn cảm của trẻ.

- Phương pháp điều tra bằng anket

Sử dụng phiếu thăm dò ý kiến của giáo viên dạy lớp 4-5 tuổi ở một số

trường mầm non trên địa bàn thành phố đà nẵng về kĩ năng đọc diễn cảm của trẻ

4-5 tuổi.

- Phương pháp đàm thoại

Trao đổi với giáo viên tìm hiểu những thuận lợi và khó khăn trong việc tổ

chức hoạt động dạy thơ

- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm

Dự giờ trao đổi trực tiếp với giáo viên ở các trường mầm non trên địa bàn

thành phố Đà Nẵng.

- Phương pháp thực nghiệm sư phạm

Thực hiện nhằm kiểm nghiệm độ hiệu quả của các biện pháp rèn luyện kĩ

năng đọc diễn cảm cho trẻ 4-5 tuổi.