Một số biện pháp phát triển kỹ năng thỏa thuận cho trẻ mẫu giáo 4- 5 tuổi trong hoạt động góc.

Khóa luận tốt nghiệp Trần Thị Hồng Vân

1

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA MẦM NON

----------

TRẦN THỊ HỒNG VÂN

Một số biện pháp phát triển kỹ năng thỏa thuận

cho trẻ mẫu giáo 4- 5 tuổi trong hoạt động góc

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

SƯ PHẠM MẦM NON

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài:

Khóa luận tốt nghiệp Trần Thị Hồng Vân

2

Khi nói đến hệ thống tri thức của một xã hội là nói đến sự nghiệp giáo dục

của xã hội. Trong xã hội Việt Nam, sự nghiệp giáo dục luôn được Đảng và

nhà nước quan tâm và được coi là nhiệm vụ hàng đầu của xã hội. Trong hệ

thống giáo dục quốc dân của nước ta thì giáo dục bậc học mầm non là một

nhiệm vụ hết sức quan trọng. Công tác giáo dục mầm non nhằm giáo dục trẻ

bằng cách vui chơi mà giáo dục các cháu những đức tính tốt, chăm sóc sức

khỏe, tập cho các cháu “chơi mà học, học mà chơi” chuẩn bị cho các cháu vào

trường phổ thông. Giáo dục mầm non tốt, mở đầu cho một nền giáo dục tốt.

Đến nay, vị trí của bậc giáo dục mầm non ngày càng được coi trọng và xác

định rõ ràng. Nó là bậc giáo dục mở đầu trong hệ thống giáo dục quốc dân

Việt nam, khâu đầu tiên của quá trình giáo dục thường xuyên cho mọi người.

Tuổi mầm non là giai đoạn diễn ra sự phát triển và mạnh trên các mặt

trọng lượng, số lượng, số đo, cơ bắp cũng như các mặt tâm lý – xã hội của

đứa trẻ. Để đáp ứng và thúc đẩy tốc độ phát triển đó, giáo viên mầm non đã tổ

chức cho trẻ tham gia vào các hoạt động chăm sóc và giáo dục phù hợp với

lứa tuổi. Mỗi giai đoạn phát triển của trẻ gắn liền với một dạng hoạt động mà

các nội dung giáo dục đều được thực hiện thông qua hoạt động đó và nó tác

động đến sự phát triển tất cả các mặt thể chất, tâm lý – xã hội của đứa trẻ khi

giáo viên mầm non nắm vững nội dung, có phương pháp tổ chức các hoạt

động giáo dục phù hợp với lứa tuổi sẽ phát huy được vai trò giáo dục và điều

kiện cho trẻ phát triển tốt nhất.

Đối với trẻ mẫu giáo, vui chơi là hoạt động chủ đạo. Qua chơi, trẻ được

hình thành và phát triển nhân cách. Khi chơi cũng là dịp tốt để trẻ khám phá

môi trường xung quanh, kích thích sự tò mò, khả năng quan sát, năng lực

phán đoán, trí tưởng tượng… của trẻ. Chính vì lẽ đó mà nhiều nhà giáo dục đã

nói: “vui chơi là trường học của cuộc sống”.

Khóa luận tốt nghiệp Trần Thị Hồng Vân

3

Vui chơi là một hoạt động luôn đi cùng và gắn bó với cuộc sống của

con người ngay từ thời thơ ấu cho đến khi trưởng thành. Tuy nhiên, nội dung

và hình thức chơi ở mỗi giai đoạn, mỗi lứa tuổi có khác nhau, song nó cùng

chung một mục đích là thỏa mãn nhu cầu hoạt động của con người trong cuộc

sống.

Như vậy, trường mầm non là môi trường thuận lợi nhất để trẻ phát

triển. Muốn trẻ phát triển tốt thì cô giáo phải là người thể hiện tốt nhiệm vụ

của mình, luôn linh động sáng tạo, phù hợp đặc điểm tâm sinh lý của trẻ “học

mà chơi, chơi mà học”, bằng cách thông qua “hoạt động góc”. Trong quá

trình giáo dục trẻ nói chung, tổ chức cho trẻ chơi nói riêng. Cô giáo cần phải

biết dạy cho trẻ chơi cái gì? Chơi như thế nào để đem lại kiến thức phục vụ

cho hoạt động học có chủ đích, phục vụ cho sự phát triển tư duy của trẻ.

Vì vậy, góc chơi càng phong phú bao nhiêu thì càng kích thích trẻ chơi

bấy nhiêu và tạo sự ham muốn được khám phá, mở mang kiến thức về thế

giới xung quanh cho trẻ bấy nhiêu. Việc cho trẻ hoạt động vui chơi ở góc

không những thỏa mãn nhu cầu chơi cho trẻ mà còn giúp trẻ phát triển toàn

diện trong các lĩnh vực ngôn ngữ, thẩm mỹ, thể chất, nhận thức và tình cảm

xã hội, hay nói một cách khác đây là mắc xích hỗ trợ lẫn nhau.

Trong khi đó, ở các trường mầm non việc tổ chức cho trẻ vui chơi ở các

góc chưa thực sự được quan tâm. Vậy vấn đề cấp thiết hiện nay là phải tăng

cường tổ chức cho trẻ chơi hoạt động góc, phải có sự hướng dẫn tỉ mỉ, cụ thể

để tạo cho trẻ cảm giác thoải mái, hứng thú, có như vậy chúng ta mới thực sự

tạo cho trẻ niềm vui, niềm hạnh phúc…Ở các góc hoạt động trẻ có thể tự vui

chơi, học tập một mình hoặc trong nhóm nhỏ với những bạn cùng sở thích,

khuyến khích trẻ tự quyết định chọn góc chơi, đồ chơi mà trẻ ưa thích, trẻ học

cách chia sẻ, cộng tác hoặc cùng chơi với bạn. Mặc khác góc hoạt động làm

Khóa luận tốt nghiệp Trần Thị Hồng Vân

4

bớt cảm giác căng thẳng vì trẻ có thể chơi ở góc này hay góc khác theo ý

thích, giúp trẻ mở rộng vốn hiểu biết của mình.

Việc phát triển kỹ năng thỏa thuận cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi trong hoạt

động góc có tác dụng phát triển khả năng hợp tác, khả năng định hướng trò

chơi, rèn cho trẻ tính tổ chức, tính kỷ luật trong các vai chơi.Trong trường

mầm non hiện nay, nhiệm vụ phát triển kỹ năng thỏa thuận cho trẻ mẫu giáo

4–5 tuổi cũng là một trong những nhiệm vụ được quy định chặt chẽ trong

chương trình: “chăm sóc giáo dục trẻ mầm non”. Trong khi đó việc tổ chức

hoạt động vui chơi ở các góc cho trẻ ở nhiều trường mầm non chưa được đầu

tư đúng mức, chưa đúng phương pháp nên mức độ biểu hiện kỹ năng thỏa

thuận của trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi còn hạn chế.

Từ lý luận và thực tiễn với khả năng và niềm say mê hứng thú của

mình tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp phát triển kỹ năng thỏa thuận

cho trẻ mẫu giáo 4- 5 tuổi trong hoạt động góc” để làm luận văn tốt nghiệp.

2. Mục đích nghiên cứu

Nghiên cứu xây dựng biện pháp phát triển kỹ năng thỏa thuận cho trẻ

MG 4-5 tuổi qua hoạt động góc nhằm giúp trẻ biết cách giải quyết các mâu

thuẫn với bạn và hòa thuận trong nhóm chơi, từ đó góp phần tăng hiệu quả

trong hoạt động vui chơi.

3. Khách thể nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu

3.1 Khách thể nghiên cứu:

Quá trình tổ chức hoạt động vui chơi ở các góc của trẻ MG 4- 5 tuổi ở

trường MN.

3.2 Đối tượng nghiên cứu:

Biện pháp phát triển kỹ năng thỏa thuận cho trẻ MG 4- 5 tuổi qua hoạt

động góc.

Khóa luận tốt nghiệp Trần Thị Hồng Vân

5

4. Giả thuyết khoa học

Nếu trong hoạt động góc của trẻ, giáo viên biết cách sử dụng các biện

pháp dạy học như: khuyến khích trẻ chơi khám phá cùng nhau; tạo ra các

nhiệm vụ, tình huống để trẻ có cơ hội thỏa thuận; hướng dẫn trẻ cách thỏa

thuận, dạy trẻ cách giải quyết mâu thuẫn, cho trẻ nhiều thời gian để trẻ tự

giải quyết vấn đề trước khi cô giáo can thiệp, cô làm mẫu cách giải quyết

mâu thuẫn cho trẻ,… thì trẻ hiểu về giá trị của sự thỏa thuận trong nhóm và

bắt chước làm theo giúp cho trẻ phát triển kĩ năng sống nói riêng và phát

triển nhân cách toàn diện nói chung.

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

Đề tài nghiên cứu tập trung giải quyết những nhiệm vụ sau:

- Nghiên cứu cơ sở lý luận liên quan đến đề tài.

- Tìm hiểu thực trạng sử dụng biện pháp phát triển kỹ năng thỏa thuận

cho trẻ MG 4-5 tuổi và mức độ biểu hiện kỹ năng thỏa thuận của trẻ.

- Xây dựng biện pháp phát triển kỹ năng thỏa thuận cho trẻ MG 4-5 tuổi

qua hoạt động vui chơi trong hoạt động góc.

- Tổ chức thực nghiệm sư phạm các biện pháp đã xây dựng để đánh giá

tính khả thi của các biện pháp và kiểm chứng giả thuyết khoa học mà đề tài đã

đưa ra.

6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu

- Nghiên cứu kỹ năng thỏa thuận của trẻ MG 4-5 tuổi và những biểu hiện

của nó qua việc tổ chức hoạt động góc theo chủ đề.

- Nghiên cứu biện pháp phát triển kỹ năng thỏa thuận cho trẻ MG 4-5

tuổi trong hoạt động góc ở các trường MN trên địa bàn thành phố Đà Nẵng.

7. Phương pháp nghiên cứu

Đề tài được thực hiện với sự phối hợp các phương pháp nghiên cứu

sau:

7.1 Phương pháp nghiên cứu lý luận

Khóa luận tốt nghiệp Trần Thị Hồng Vân

6

Nghiên cứu thu thập phân tích, hệ thống hóa, khái quát hóa các vấn đề lý

luận liên quan đến đề tài nghiên cứu.

7.2 Phương pháp nghiên cứu thực tiễn

7.2.1 Phương pháp quan sát

Dự giờ các hoạt động góc của trẻ MG 4-5 tuổi ở trường MN trên địa bàn

Thành phố Đà Nẵng, quan sát và đánh giá các biện pháp phát triển kỹ năng thỏa

thuận cho trẻ MG 4-5 tuổi mà giáo viên đã sử dụng và mức độ biểu hiện kỹ năng

thỏa thuận ở trẻ.

7.2.2 Phương pháp điều tra bằng anket

- Tiến hành đánh giá nhận thức của giáo viên MN về vấn đề phát triển

kỹ năng thỏa thuận cho trẻ MG 4-5 tuổi qua hoạt động góc.

- Tiến hành điều tra thực trạng sử dụng biện pháp phát triển kỹ năng

thỏa thuận cho trẻ qua hoạt động góc của giáo viên trực tiếp giảng dạy lớp

MG 4-5 tuổi ở trường MN trên địa bàn Thành phố Đà Nẵng.

7.2.3 Phương pháp đàm thoại

- Trao đổi với giáo viên để thấy được nhận thức của giáo viên về việc sử

dụng các biện pháp phát triển kỹ năng thỏa thuận cho trẻ.

- Trò chuyện với trẻ MG 4-5 tuổi qua các hoạt động của trẻ hàng ngày

để tìm hiểu khả năng thỏa thuận ở trẻ, tìm hiểu nguyên nhân và từ đó đưa ra

các biện pháp phù hợp với trẻ.

7.2.4 Phương pháp thực nghiệm

7.2.5 Phương pháp thống kê toán học

Sử dụng một số công thức toán học để xử lý các số liệu thu được từ

khảo sát thực trạng và thực nghiệm.

Khóa luận tốt nghiệp Trần Thị Hồng Vân

7

8. Những đóng góp của đề tài nghiên cứu

- Góp phần hệ thống các vấn đề lý luận về biện pháp phát triển kỹ năng

thỏa thuận cho trẻ MG 4-5 tuổi qua hoạt động góc.

- Tìm hiểu được thực trạng sử dụng biện pháp phát triển kỹ năng thỏa

thuận cho trẻ MG 4-5 tuổi qua hoạt động góc và mức độ biểu hiện kỹ năng

thỏa thuận ở trẻ.

- Xây dựng biện pháp phát triển kỹ năng thỏa thuận cho trẻ MG 4-5 tuổi

qua hoạt động góc.

9. Cấu trúc của đề tài

Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung chính luận văn được chia

làm 3 chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài nghiên cứu

Chương 2: Xây dựng biện pháp phát triển kỹ năng thỏa thuận cho trẻ

MG 4-5 tuổi qua hoạt động góc

Chương 3: Thực nghiệm sư phạm.

Khóa luận tốt nghiệp Trần Thị Hồng Vân

8

Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU

1.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN

1.1.1 Lịch sử nghiên cứu vấn đề

1.1.1.1 ở nước ngoài

Thỏa thuận là một kỹ năng sống quan trọng. Nó giúp con người giải

quyết các vấn đề, các mâu thuẫn xảy ra trong cuộc sống một cách uyển

chuyển và linh hoạt, làm cho cuộc sống và những mối quan hệ của chúng ta

trở nên dễ dàng hơn. Kỹ năng này cần được nắm bắt ngay từ tuổi nhỏ để giúp

con người phát triển một cách toàn diện. Chính vì thế kỹ năng này đã được

nhiều nhà giáo dục quan tâm và phát triển.

Năm 1976, William Zartman đã đưa ra câu nói nổi tiếng: “Thời đại của

chúng ta là một thời đại của sự thỏa thuận. Những gì chúng ta có được từ rất

lâu trong quá khứ sẽ dẫn đường cho những quy tắc mới, những vai trò mới và

những mối quan hệ mới… Sự thỏa thuận là con đường đi của chúng ta trong

cuộc sống” [60, tr2-3].

Năm 1979, Neil Rackham, trong một nghiên cứu của mình đã cho rằng

trong một nhóm học cần có sự thỏa thuận, phân chia công việc giữa các thành

viên trong nhóm với nhau, mỗi thành viên có quyền lựa chọn và thỏa thuận

với bạn để thực hiện các công việc mà mình yêu thích, có như thế mới tạo nên

sự hiểu biết lẫn nhau giữa các thành viên, hình thành kỹ năng thỏa thuận để

giúp nhau hoàn thành công việc chung một cách tốt nhất. Sự thỏa thuận cần

phải đảm bảo hai vấn đề là: sự tuân thủ và sự thống nhất giữa đôi bên [58,

tr74-75]

Louise Nieuwmeijer cũng đã đưa ra hình thức huấn luyện theo dõi trực

quan. Với hình thức này, họ đã chia người học ra thành từng nhóm hoạt động.

Thông qua các nhóm hoạt động này, các học sinh được giáo viên tạo điều

Khóa luận tốt nghiệp Trần Thị Hồng Vân

9

kiện trò chuyện, đàm thoại, thỏa thuận, chia sẻ, giúp đỡ nhau cùng thực hiện

một tác vụ, thông qua sự trao đổi đó nhằm hình thành kỹ năng thỏa thuận và

nâng cao hiệu quả dạy học [58, tr29]

Năm 2002, Michael L.Spangle và Myra Warren Isenhart trong nghiên

cứu của mình đã nhấn mạnh: học sinh cần được tạo điều kiện trong việc chọn

bạn lập nhóm để cùng nhau thỏa thuận thực hiện nhiệm vụ của giáo viên đề

ra. Sự thỏa thuận phân chia nhiệm vụ phải hợp lý với sở trường của từng

thành viên, có như thế sẽ phát huy thế mạnh của mỗi người. Các học viên

được quyền lựa chọn những phần việc phù hợp với khả năng của mình và như

thế kết quả thành công sẽ được phát huy đến mức cao nhất. Việc thỏa thuận

giữa các thành viên trong nhóm với nhau tạo nên một hiệu quả đặc biệt trong

việc hình thành tính độc lập, không ỷ lại vào các thành viên khác trong nhóm

[57, tr14].

Ira G.Asherman và Sandra Vance Asherman, trong nghiên cứu của

mình, đã chia học sinh theo nhiều nhóm khác nhau, trong mỗi nhóm, mỗi

người lại có những kỹ năng khác nhau. Qua đó, khi ông giao một nhiệm vụ,

các nhóm có sự thỏa thuận tốt để mỗi người làm phần việc phù hợp với khả

năng của mình thì thời gian hoàn thành nhiệm vụ được giao lại nhanh hơn các

nhóm không có sự thỏa thuận. [55, tr167]

Ralph A.Johnson cho rằng, sự điều chỉnh và sự hòa giải là hai điều cần

thiết giúp cho việc thỏa thuận được diễn ra một cách liên tục, và bằng việc

nêu lên vấn đề cần giải quyết, mỗi trẻ tham gia sẽ nhận ra trách nhiệm cụ thể

của mình trong quá trình thỏa thuận. Tuy nhiên, giáo viên cũng đóng vai trò

quan trọng trong quá trình thỏa thuận, nếu có xung đột xảy ra, giáo viên phải

biết hòa giải và đôi khi giáo viên phải quyết định thay cho trẻ. Giáo viên phải

lắng nghe và biết cách phân xử hợp lý, để các trẻ chấp nhận và làm theo

những điều đã thỏa thuận. Sự thỏa thuận cần dựa trên một số các yếu tố cần

thiết sau đây: [53]