Một cách đọc hiểu đoạn trích

M O T CAC H DO C HIE U DOA N TRIC H "CH I KH I AH H HUNG "

("TRUYEN Kl£U" NGUYi N DU , NGUVA N 10 )

O TS. TRUONG XUAN TIEU*

Co the torn chia dogn trich «Chikhianh hung"

thdnh hai dogn: dogn mot (2 cau tha dau) -

khat vgng len duang cua nguai anh hung

Tu Hdi; dogn hai (16 cau tha) - khi phdch cua

nguai anh hung Tu Hdi trong budi len duang.

Rieng dogn hai nen dugc chia thdnh ba dogn

nhd: tu the cua Tu Hdi trong budi len duang

(2 cau tha); lai ddn dd cua Tu Hdi ddi vdi Thuy

Kieu (12 cau tha); hdnh ddng cua Tu trong budi

len dudng (2 cau tha).

Tu trung dgi den hien dgi, vdn hgc dd tdi dien

biet bao canh biet li, khdng it Idn vdn hgc viet ve

tinh hudng ngudi chdng sdp phdi Idm trdn, de

Igi ngudi vg tre sdng trong canh cd dan chia lia

ddi lua. De thdy, neu ndi ve de tdi thi dogn trich

ndy khdng cd gi ddc biet, khdng mdi. Nhung,

vdi nghe thudt su dyng ngdn ngu tdi tinh cua

Nguyen Du, dogn trich trd nen hdp ddn ngudi

dgc bdi ve dep sdng ngdi cua chi khi ngudi anh

hung Tu Hdi. «Chi khi anh hung" ggi nhd den

canh ngd biet li trong «Chinh phy ngam khuc"

(Ddng Trdn Cdn - Doan Thj Diem). O dd, ngudi

chinh phu tre tudi «Xep but nghien theo viec cung

dao" ra di hdm hd vd day tin tudng, mang theo

mdt khat vgng ngdy tha vd cd phdn sach vd:

«Thdnh lien mong tien be rdng/Thudc guam dd

quyet chdng dung gidc trdi", «Chi Idm trai dam

nghin da ngya/Gieo Thdi San nhe tua hdng

mao". Hinh tuqng ngudi anh hung xud't thdn «vdn

ddng hdo kiet" vdi todn bd cdc chi tiet ve ngogi

hinh, niem tin tudng vd y chi quyet tdm hien ra

qua ngdn ngu mieu td sinh dong cua tdc gia.

Trdi Iqi, de ndi len phd'm chdt anh hung cua Tu

Hdi, Nguyen Du chi su dyng rdt it ngdn ngu mieu

td gian tiep, thay vdo dd tdc gid de nhdn vdt ty

bde Id tinh each chu yeu thdng qua ngon ngu ddi

thoai true tiep.

Hai cdu tha md ddu doan trich cd sy ket hqp

su dyng tu thudn Ndm vdi tu Hdn Viet (truong

phu) yd mdt sd dien cd vdn hoc Trung Qudc (huang

lua, Idng bdn phuong) (1; tr. 178, tr. 347). Thu

phdp dd'i lap cdc tu chi dd ddi thdi gian (nua

ndm >< thoat) vd each ket hqp ty sy - tru tinh

trong mdt cap lyc bdt dd phdn dnh tinh te sy

chuyen bien mqnh me trong suy nghi cua Tu Hdi

ve qua khu, hien tqi, tuang lai cua cudc ddi chdng.

Khodng thdi gian tu luc cuu Thuy Kieu ra khdi Idu

xanh den thdi diem hien tqi hai ngudi dang chung

song d Vd Tich dd that sy dem Iqi cho chdng

hanh phuc ndng dm cua tinh yeu, tinh tri ki. Song,

vdi y chi cua mdt bqc truong phu - hien ngang,

cd chi Idn (2; tr. 389) - Tu Hdi khdng the bdng

Idng vdi cudc sdng hien tqi, vdi hanh phuc ddi

thudng dang cd. Khat vong anh hung, chi tung

hodnh cua ddng nam nhi «dqc ngang trdi ddt

tren ddu cd ai" thuc day Tu Hdi tu gid hanh phuc

binh dj de len dudng tim mdt hanh phuc phi

thudng, muu cdu mot sy nghiep ve vang. O" doan

tha thu nhdt, cdu bdt (Truong phu thoat dd ddng

Idng bdn phuong) cd vai trd rdt quan trqng, the

hien rd y nghi, hodi bdo, khat vong Idn lao cua

ngudi anh hung hq Tu, tqo tien de cdm hung de

nhd tha khdc hoa hinh dnh hdo hung cua nhdn

vdt trong budi tu biet Thuy Kieu ra di theo tieng

goi cua chi Idn.

Doan 2, Nguyen Du phdi hqp ty sy, mieu td

trong nhung Idi dd'i thoai giua cdc nhdn vdt de

Idm ndi bdt khi phdch anh hung cua Tu. Hai cdu

tha md ddu (Trdng vdi trdi be menh mang/Thanh

guom yen ngua len dudng thdng rong), bdng

nghe thudt udc le vd each su dyng bien phdp tu

tu hodn dy (lay hinh dnh td trang bi, vu khi de

ddc td hinh dnh ngudi anh hung, trdng sT) Nguyen

Du Idm ndi bdt tu the hien ngang, hung dung cua

nhdn vdt Tu Hdi trong budi len dudng, ddng thdi

cho thdy, mdc du ru biet Thuy Kieu, tam xa hanh

phuc ddi thudng vua mdi xdy dap vd khdng hen

ngdy trd Iqi ngudi anh hung vdn khdng qua bjn

* Khoa Ngur van - Trifling Sai hoc Vinh

Tap chi Giao due so 23 1 tw 1 - */%•!•)