Môi trường đầu tư và vấn đề thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài tại đồng nai

1

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP. HOÀ CHÍ MINH

LYÙ XUAÂN HÖNG

MOÂI TRÖÔØNG ÑAÀU TÖ VAØ VAÁN ÑEÀ THU HUÙT

ÑAÀU TÖ TRÖÏC TIEÁP NÖÔÙC NGOAØI TAÏI ÑOÀNG NAI

LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ

TP. HOÀ CHÍ MINH – NAÊM 2006

2

Muïc luïc

Danh muïc caùc baûng

Danh muïc caùc bieåu ñoà

Danh muïc caùc töø vieát taét

Lôøi môû ñaàu

Chöông I.Cô sôû lyù luaän veà ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ...............................Trang

1.1 Toång quan veà ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ..............................................Trang

1.1.1 Moät soá vaán ñeà veà ñaàu tö quoác teá ............................................................Trang

1.1.1.1 Khaùi nieäm ....................................................................................Trang

1.1.1.2 Nhöõng nguyeân nhaân hình thaønh ñaàu tö quoác teá ..........................Trang

1.1.1.3 Vai troø cuûa ñaàu tö quoác teá ...........................................................Trang

1.1.1.4 Caùc hình thöùc ñaàu tö quoác teá chuû yeáu .........................................Trang

1.1.2 Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ....................................................................Trang

1.1.2.1 Khaùi nieäm ....................................................................................Trang

1.1.2.2 Ñaëc ñieåm cuûa ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ..................................Trang

1.1.2.3 Vai troø cuûa ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ......................................Trang

1.1.2.4 Caùc hình thöùc ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ..................................Trang

1.2 Moät soá vaán ñeà veà moâi tröôøng ñaàu tö ......................................................Trang

1.2.1 Khaùi nieäm .............................................................................................Trang

1.2.1.1 Moâi tröôøng chính trò - xaõ hoäi .......................................................Trang

1.2.1.2 Moâi tröôøng vaên hoaù .....................................................................Trang

1.2.1.3 Moâi tröôøng phaùp lyù vaø haønh chính ..............................................Trang

1.2.1.4 Moâi tröôøng kinh teá vaø taøi nguyeân ...............................................Trang

1.2.1.5 Moâi tröôøng taøi chính ....................................................................Trang

1.2.16 Moâi tröôøng cô sôû haï taàng .............................................................Trang

1.2.1.7 Moâi tröôøng lao ñoäng ....................................................................Trang

1.2.1.8 Moâi tröôøng quan heä quoác teá ........................................................Trang

3

1.2.2 YÙ nghóa cuûa nghieân cöùu moâi tröôøng ñaàu tö ñoái vôùi hoaït ñoäng ñaàu tö tröïc

tieáp nöôùc ngoaøi ........................................................................................Trang

1.2.2.1 Ñoái vôùi chính quyeàn cuûa nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö .........................Trang

1.2.2.2 Ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö ................................................................Trang

1.3 Ñoâi neùt veà Luaät ñaàu tö vaø vaên baûn döôùi luaät thi haønh Luaät ñaàu tö ........ Trang

1.4 Vaán ñeà thueâ ñaát ñoái vôùi doanh nghieäp coù voán FDI ôû Vieät Nam ............Trang

1.5 Kinh nghieäm cuûa moät soá nöôùc veà thu huùt FDI ........................................Trang

1.5.1 Kinh nghieäm cuûa Trung Quoác .................................................................Trang

1.5.2 Kinh nghieäm Nhaät Baûn ...........................................................................Trang

1.6 Taùc ñoäng cuûa quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá ñoái vôùi hoaït ñoäng ñaàu tö

tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ................................................................................Trang

Keát luaän chöông 1

Chöông 2. THÖÏC TRAÏNG VEÀ MOÂI TRÖÔØNG ÑAÀU TÖ VAØ VAÁN ÑEÀ THU

HUÙT VOÁN ÑAÀU TÖ TRÖÏC TIEÁP NÖÔÙC NGOAØI ÔÛ ÑOÀNG NAI

2.1 Ñoâi neùt veà Tænh Ñoàng Nai ......................................................................Trang

2.2 Moâi tröôøng ñaàu tö taïi Ñoàng Nai ..............................................................Trang

2.2.1 Moâi tröôøng chính trò - xaõ hoäi ...................................................................Trang

2.2.2 Moâi tröôøng vaên hoaù .................................................................................Trang

2.2.3 Moâi tröôøng kinh teá Ñoàng Nai ..................................................................Trang

2.2.3.1 Moät soá chæ tieâu ñaùnh giaù hieäu quaû kinh teá xaõ hoäi .......................Trang

2.2.3.2 Nguoàn taøi nguyeân ........................................................................Trang

2.2.4 Moâi tröôøng taøi chính ................................................................................Trang

2.2.4.1 Chính saùch thueá ...........................................................................Trang

2.2.4.2 Chính saùch tyû giaù ........................................................................Trang

2.2.4.3 Chính saùch Laõi suaát.................................................................... Trang

2.2.4.4 Hoaït ñoäng cuûa heä thoáng ngaân haøng ..........................................Trang

2.2.4.5 Moät soá vaán ñeà khaùc ....................................................................Trang

2.2.5 Moâi tröôøng phaùp lyù vaø haønh chính ..........................................................Trang

4

2.2.5.1 Heä thoáng phaùp luaät Vieät Nam .....................................................Trang

2.2.5.2 Thuû tuïc haønh chính ......................................................................Trang

2.2.5.2.1 Thaåm quyeàn caáp pheùp ...................................................Trang

2.2.5.2.2 Caûi caùch thuû tuïc haønh chính ...........................................Trang

2.2.6 Moâi tröôøng lao ñoäng ............................................................................... Trang

2.2.6.1 Nguoàn nhaân löïc ...........................................................................Trang

2.2.6.2 Vaán ñeà veà ñình coâng ...................................................................Trang

2.2.6.3 Chi phí thueâ nhaân coâng ...............................................................Trang

2.2.7 Moâi tröôøng cô sôû haï taàng ........................................................................Trang

2.2.7.1 Heä thoáng giao thoâng ....................................................................Trang

2.2.7.2 Heä thoáng beán caûng ......................................................................Trang

2.2.7.3 Heä thoáng cung caáp ñieän ..............................................................Trang

2.2.7.4 Heä thoáng caáp nöôùc ......................................................................Trang

2.2.7.5 Heä thoáng thoâng tin lieân laïc .........................................................Trang

2.2.7.6 Chi phí dòch vuï haï taàng ...............................................................Trang

2.2.8 Moâi tröôøng quan heä quoác teá ....................................................................Trang

2.2.8.1 Ñoái vôùi toå chöùc ASEAN ..............................................................Trang

2.2.8.2 APEC vaø caùc vaán ñeà lieân quan ñeán hoaït ñoäng ñaàu tö taïi VN .....Trang

2.2.8.3 Toå chöùc thöông maïi theá giôùi (WTO) ...........................................Trang

2.3 Xu höôùng di chuyeån nguoàn voán FDI treân theá giôùi ..................................Trang

2.3.1 Xu höôùng di chuyeån nguoàn voán FDI treân theá giôùi ..................................Trang

2.3.2 Tình hình thu huùt FDI cuûa Vieät Nam ......................................................Trang

2.4 Moät soá keát quaû veà thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ôû Tænh Ñoàng Nai ......Trang

2.5 Xeáp haïng naêng löïc caïnh tranh neàn kinh teá..............................................Trang

2.5.1 Ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh cuûa Vieät Nam qua caùc naêm .....................Trang

2.5.2 Ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh cuûa Ñoàng Nai qua caùc naêm .....................Trang

2.6 Nhöõng toàn taïi trong thu huùt nguoàn voán FDI taïi Ñoàng Nai.......................Trang

5

Keát Luaän Chöông 2

Chöông 3. Moâi tröôøng ñaàu tö vaø vaán ñeà thu huùt nguoàn voán FDI taïi Ñoàng

Nai

3.1 Döï baùo xu höôùng doøng voán FDI vaøo Ñoàng Nai trong thôøi gian tôùi .........Trang

3.2 Thoâng tin vaø minh baïch hoaù thoâng tin ñeå phaùt trieån ...............................Trang

3.3 Caûi caùch taøi chính ñeå töøng böôùc tieán tôùi töï do hoaù taøi chính...................Trang

3.3.1 Phaùt trieån heä thoáng ngaân haøng theo chuaån möïc quoác teá .........................Trang

3.3.2 Phaùt trieån thò tröôøng chöùng khoaùn ...........................................................Trang

3.3.3 Sôùm trieån khai thò tröôøng coâng cuï phaùi sinh............................................Trang

3.3.4 Caûi caùch heä thoáng thueá ............................................................................Trang

3.4 Caûi caùch heä thoáng phaùp luaät vaø thuû tuïc thaønh laäp doanh nghieäp ............Trang

3.4.1 Caûi caùch heä thoáng phaùp luaät Vieät Nam ...................................................Trang

3.4.2 Caûi tieán thuû tuïc thaønh laäp doanh nghieäp .................................................Trang

3.5 Naâng cao chaát löôïng nguoàn nhaân löïc vaø haïn cheá ñình coâng...................Trang

3.5.1 Naâng cao chaát löôïng nguoàn nhaân löïc ......................................................Trang

3.5.2 Haïn cheá ñình coâng ...................................................................................Trang

3.6 Caûi thieän chi phí söû duïng dòch vuï haï taàng ...............................................Trang

3.6.1 Chi phí vaän taûi..........................................................................................Trang

3.6.2 Chi phí ñieän, nöôùc, ñieän thoaïi..................................................................Trang

3.6.3 Chi phí thueâ ñaát........................................................................................Trang

3.6.4 Chi phí beán caûng ......................................................................................Trang

3.7 Taêng cöôøng coâng taùc vaän ñoäng tieáp thò vaø xuùc tieán ñaàu tö ....................Trang

3.8 Giaûi phaùp khaùc.........................................................................................Trang

Keát Luaän Chöông 3

Keát Luaän

Phuï Luïc

Taøi lieäu tham khaûo

6

DANH MUÏC CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉT

BQL : Ban quaûn lyù

CTCP : Coâng ty coå phaàn

CPH : Coå phaàn hoaù

CCN : Cuïm coâng nghieäp

CSHT : Cô sôû haï taàng

DNNN : Doanh nghieäp nhaø nöôùc

GCN : Giaáy chöùng nhaän

QSDÑ : Quyeàn söû duïng ñaát

FDI : ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi

GTGT : Giaù trò gia taêng

KCN : Khu coâng nghieäp

KCNC : Khu coâng ngheä cao

KCX : Khu cheá xuaát

MTÑT : Moâi tröôøng ñaàu tö

NHNN : Ngaân haøng nhaø nöôùc

NHTM : Ngaân haøng thöông maïi

NHTMCP : Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn

NHTMQD : Ngaân haøng thöông maïi quoác doanh

NSNN :Ngaân saùch nhaø nöôùc

TCTD : Toå chöùc tín duïng

TNDN : Thu nhaäp doanh nghieäp

TNHH : Traùch nhieäm höõu haïn

CNH-HÑH : Coâng nghieäp hoaù - hieän ñaïi hoaù

7

DANH MUÏC CAÙC BIEÅ

U ÑO

À

Bieåu ñoà 2.1 Cô caáu kinh teá

Bieåu ñoà 2.2 Tình hình cho vay cuûa heä thoáng ngaân haøng Ñoàng Nai

Bieåu ñoà 2.3 Khoái löôïng haøng hoaù vaän chuyeån

Bieåu ñoà 2.4 Tình hình thu huùt FDI

Bieåu ñoà 2.5 Nguoàn voán FDI treân theá giôùi

Bieåu ñoà 2.6 Tyû leä voán ñaêng kyù FDI ôû caùc ñòa phöông ñeán heát 31/12/2005

Bieåu ñoà 2.7 Tyû leä voán FDI thöïc hieän cuûa caùc ñiaï phöông ñeán heát 31/12/2005

Bieåu ñoà 2.8 Kim ngaïch xuaát khaåu

Bieåu ñoà 2.9 Xeáp haïng naêng löïc caïnh tranh caáp tænh

8

DANH MUÏC CAÙC BAÛNG

Baûng 2.1 Cô caáu caùc ngaønh kinh teá

Baûng 2.2 Cho vay, dö nôï cuûa heä thoáng ngaân haøng Ñoàng Nai

Baûng 2.3 Löïc löôïng lao ñoäng trong caùc ngaønh kinh teá Tænh Ñoàng Nai

Baûng 2.4 Soá ngöôøi ñang thaát nghieäp vaø laøm noäi trôï

Baûng 2.5 Lao ñoäng ngaønh coâng nghieäp cheá bieán (khu vöïc coù voán ÑTNN)

Baûng 2.6 LÑ trong cô sôû quoác doanh, ngoaøi quoác doanh vaø cô quan nhaø nöôùc

Baûng 2.7 Khoái löôïng haøng hoaù vaän chuyeån

Baûng 2.8 Soá lieäu cuûa Ban quaûn lyù caùc KCN Ñoàng Nai veà caùc loaïi giaù, phí

Baûng 2.9 Tieàn thueâ ñaát vaø vò trí khoaûng caùch cuûa moät soá KCN cuûa hai Huyeän Thuaän An

vaø Dó An - Tænh Bình Döông

Baûng 2.10 Nguoàn voán FDI treân theá giôùi

Baûng 2.11 Keát quaû thu huùt FDI ôû caùc ñòa phöông naêm 2005

Baûng 2.12 Baûng thu huùt FDI cuûa caùc ñòa phöông ñeán cuoái naêm 2005

Baûng 2.13 Caùc khu coâng nghieäp Tænh Ñoàng Nai

Baûng 2.14 Giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp treân ñòa baøn

Baûng 2.15 Kim ngaïch Xuaát khaåu

Baûng 2.16 Kim ngaïch nhaäp khaåu

Baûng 2.17 Vò trí xeáp haïng naêng löïc caïnh tranh cuûa Vieät Nam

Baûng 2.18 So saùnh naêng löïc caïnh tranh cuûa Vieät Nam vôùi moät soá nöôùc

Baûng 2.19 Chæ soá naêng löïc caïnh tranh toång hôïp cuûa Vieät Nam

Baûng 2.20 Chæ soá naêng löïc caïnh tranh taêng tröôûng cuûa Vieät Nam qua caùc naêm

Baûng 2.21 Xeáp haïng naêng löïc caïnh tranh caáp tænh qua caùc naêm

Baûng 2.22 So saùnh chæ soá naêng löïc caïnh tranh moät soá tænh

Baûng 2.23 Tình hình thöïc hieän voán FDI ôû Ñoàng Nai

Baûng 2.24 Döõ lieäu haøm döï baùo

9

LÔØI MÔÛ ÑAÀU

1. Lyù do choïn ñeà taøi:

Hôn hai möôi naêm qua, keå töø Ñaïi hoäi Ñaûng laàn thöù VI naêm 1986 - Ñaïi hoäi

ñoåi môùi, ñaëc bieät laø ñoåi môùi veà tö duy kinh teá vaø thöïc hieän chuyeån ñoåi neàn kinh

teá taäp trung quan lieâu bao caáp sang neàn kinh teá thò tröôøng theo ñònh höôùng xaõ hoäi

chuû nghóa thì neàn kinh teá ñaát nöôùc ñaõ coù nhieàu chuyeån bieán vaø khôûi saéc.

Hoaø cuøng xu theá ñoù, Ñoàng Nai moät tænh thuoäc vuøng kinh teá troïng ñieåm

phía Nam ñaõ khoâng ngöøng taêng tröôûng, phaùt trieån nhö toác ñoä taêng tröôûng GDP

haøng naêm khaù cao vaø naêm sau luoân cao hôn naêm tröôùc; taïo nhieàu vieäc laøm, giaûm

daàn tyû leä thaát nghieäp; taêng thu nhaäp, caûi thieän ñôøi soáng ngöôøi daân; chuyeån dòch

cô caáu kinh teá theo höôùng hieän ñaïi… Ñaït ñöôïc thaønh töïu naøy do Ñoàng Nai phaùt

huy toát chính saùch phaùt trieån vaø ña daïng hoaù caùc thaønh phaàn kinh teá, trong ñoù coù

thaønh phaàn kinh teá coù voán FDI. Thaät vaäy cuøng vôùi xu theá hoäi nhaäp thì vai troø cuûa

thaønh phaàn kinh teá coù voán FDI khoâng ngöøng taêng leân, khaúng ñònh vò theá vaø taàm

quan troïng cuûa mình trong söï nghieäp CNH - HÑH. Do ñoù, vôùi muïc tieâu phaán ñaáu

ñöa Ñoàng Nai trôû thaønh tænh coâng nghieäp thì Ñoàng Nai phaûi khoâng ngöøng phaùt

trieån thaønh phaàn kinh teá naøy thoâng qua chính saùch thu huùt nguoàn voán FDI.

Tuy nhieân, thôøi gian qua toác ñoä thu huùt nguoàn voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi

Ñoàng Nai noùi rieâng vaø caû nöôùc noùi chung vaãn chöa töông xöùng vôùi tieàm naêng

phaùt trieån cuûa mình. Chính vì vaán ñeà naøy ñaõ ñöa em ñeán vôùi ñeà taøi: “Moâi tröôøng

ñaàu tö vaø vaán ñeà thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi taïi Ñoàng Nai.”

2. Muïc ñích cuûa ñeà taøi:

Nhaèm tìm hieåu lyù do taïi sao tình hình thu huùt FDI taïi Ñoàng Nai thôøi gian

qua chöa töông xöùng vôùi tieàm naêng cuûa tænh ñeå töø ñoù ñöa ra giaûi phaùp, kieán nghò

10

thaùo gôõ söï kìm haõm, gia taêng ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vaø goùp phaàn thöïc hieän

thaéng lôïi söï nghieäp CNH - HÑH.

3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu:

- Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñeà taøi:

+ Nghieân cöùu, ñaùnh giaù thöïc traïng moät soá vaán ñeà veà MTÑT Ñoàng Nai.

+ Nghieân cöùu tình hình thu huùt nguoàn voán FDI taïi Ñoàng Nai.

- Phaïm vi nghieân cöùu: treân ñòa baøn Tænh Ñoàng Nai, moät soá tænh trong vuøng

kinh teá troïng ñieåm phía Nam cuõng nhö nhöõng vaán ñeà chung cuûa caû nöôùc vaø tham

khaûo moät soá nöôùc trong khu vöïc.

4. Phöông phaùp nghieân cöùu:

Töø cô sôû lyù luaän, caùc soá lieäu thu thaäp töø nhieàu nguoàn khaùc nhau vaø söû

duïng caùc phöông phaùp so saùnh, toång hôïp, phaân tích ñeå ñaùnh giaù, nhaän xeùt vaø ñöa

ra nhöõng öu ñieåm cuõng nhö nhöõng toàn taïi vaø nguyeân nhaân töø ñoù ñeà ra caùc giaûi

phaùp caûi thieän MTÑT vaø taêng khaû naêng thu huùt nguoàn voán FDI taïi Ñoàng Nai.

5. YÙ nghóa thöïc tieãn cuûa ñeà taøi:

Ñeà taøi naøy phaân tích MTÑT vaø ñeà ra caùc giaûi phaùp caûi thieän tình hình thu

huùt nguoàn voán FDI taïi Ñoàng Nai cho neân hoã trôï caùc nhaø laõnh ñaïo cuûa Ñoàng Nai

coù caùi nhìn toång quaùt hôn veà thöïc traïng thu huùt ñaàu tö cuûa tænh mình töø ñoù phaùt

huy caùc maët maïnh vaø caûi thieän nhöõng maët coøn haïn cheá goùp phaàn gia taêng khaû

naêng thu huùt nguoàn voán FDI thuùc ñaåy söï nghieäp CNH - HÑH tænh nhaø.