Mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong quy trình lập pháp ở Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

MỐI QUAN HỆ GIỮA QUỐC HỘI VÀ CHÍNH PHỦ

TRONG QUY TRÌNH LẬP PHÁP Ở VIỆT NAM

Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính

Mã số: 8380102

Người hướng dẫn khoa học: TS. Đặng Tất Dũng

Học viên: Huỳnh Tư Duy

Lớp: Cao học Luật Hiến pháp và Luật Hành chính, Khóa 29

Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 8 năm 2022

LỜI CAM ĐOAN

Đề tài “Mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong quy trình lập pháp

ở Việt Nam” là công trình do tác giả tìm hiểu, nghiên cứu, phân tích, đánh giá dưới

sự hướng dẫn khoa học tận tâm của TS. Đặng Tất Dũng. Tác giả cam kết rằng nội

dung của công trình không sao chép bất kì tài liệu nào, tất cả các nội dung là kết quả

nghiên cứu của các công trình khác đều được tác giả giữ nguyên ý tưởng và trích dẫn

đầy đủ theo quy định.

Tác giả chịu trách nhiệm về tính trung thực của đề tài.

Tác giả

Huỳnh Tư Duy

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

UBTVQH : Ủy ban thường vụ Quốc hội

QPPL : Quy phạm pháp luật

VBQPPL : Văn bản quy phạm pháp luật

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU........................................................................................................1

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ MỐI QUAN HỆ GIỮA QUỐC HỘI VÀ

CHÍNH PHỦ TRONG QUY TRÌNH LẬP PHÁP.................................................7

1.1.Khái niệm, đặc điểm, mục đích và yêu cầu sự tham gia của Chính phủ vào

quy trình lập pháp.....................................................................................................7

1.1.1. Khái niệm quyền lập pháp......................................................................7

1.1.2. Khái niệm quy trình lập pháp.................................................................8

1.1.3. Đặc điểm của quy trình lập pháp.........................................................10

1.1.4. Mục đích và yêu cầu của quy trình lập pháp .......................................12

1.2. Nội dung mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ qua các giai đoạn

trong quy trình lập pháp ........................................................................................13

1.2.1. Mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong giai đoạn lập và thông

qua chương trình xây dựng luật................................................................................13

1.2.2. Mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong giai đoạn soạn thảo dự

án luật........................................................................................................................16

1.2.3. Mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong giai đoạn lấy ý kiến

nhân dân, đại biểu Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội về dự án luật ......................19

1.2.4. Mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong giai đoạn thẩm định dự

án luật........................................................................................................................20

1.2.5. Mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong giai đoạn thẩm tra dự

án luật........................................................................................................................20

1.2.6. Mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong giai đoạn UBTVQH

xem xét, cho ý kiến về dự án luật ..............................................................................22

1.2.7. Mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong giai đoạn thảo luận,

tiếp thu, chỉnh lý, thông qua dự án luật ....................................................................23

1.2.8. Mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong giai đoạn công bố

luật.............................................................................................................................25

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG MỐI QUAN HỆ GIỮA QUỐC HỘI VÀ CHÍNH

PHỦ TRONG QUY TRÌNH LẬP PHÁP Ở VIỆT NAM VÀ HƯỚNG ĐỔI MỚI

..........................................................................................................................29

2.1. Thực trạng mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong quy trình lập

pháp ở nước ta hiện nay .........................................................................................29

2.1.1. Thực trạng mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong giai đoạn

lập và thông qua chương trình xây dựng luật...........................................................29

2.1.2. Thực trạng mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong giai đoạn

soạn thảo dự án luật..................................................................................................31

2.1.3. Thực trạng mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong giai đoạn

lấy ý kiến nhân dân, đại biểu Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội về dự án luật......36

2.1.4. Thực trạng mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong giai đoạn

thẩm định dự án luật .................................................................................................37

2.1.5. Thực trạng mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong giai đoạn

thẩm tra dự án luật....................................................................................................38

2.1.6. Thực trạng mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong giai đoạn

UBTVQH xem xét, cho ý kiến về dự án luật..............................................................39

2.1.7. Thực trạng mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong giai đoạn

thảo luận, tiếp thu, chỉnh lý, thông qua dự án luật...................................................40

2.1.8. Thực trạng mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong giai đoạn

công bố luật...............................................................................................................41

2.2. Nguyên nhân của thực trạng mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ

trong quy trình lập pháp ở nước ta hiện nay .......................................................42

2.2.1. Sự phân công, phối hợp và kiểm soát giữa Quốc hội và Chính phủ trong

quy trình lập pháp là chưa thật sự rõ ràng và hợp lý ...............................................42

2.2.2. Chương trình xây dựng luật của Quốc hội khá cứng nhắc nên đã hạn

chế tính chủ động, linh hoạt của Chính phủ trong quy trình làm luật nói chung và

trong giai đoạn sáng kiến pháp luật nói riêng..........................................................44

2.2.3. Hoạt động phân tích chính sách, quyết định chính sách, lựa chọn giải

pháp lập pháp và đánh giá tác động chính sách là không hiệu quả, chưa đạt yêu cầu

...................................................................................................................................45

2.2.4. Cách tổ chức và hoạt động của các cơ quan tham gia vào quy trình lập

pháp thiếu tính chuyên nghiệp ..................................................................................46

2.3. Phương hướng đổi mới mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong

quy trình lập pháp ở nước ta hiện nay..................................................................47

2.4. Giải pháp cụ thể đổi mới mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong

quy trình lập pháp ở nước ta hiện nay..................................................................49

2.4.1. Giải pháp cụ thể đổi mới mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong

giai đoạn lập và thông qua chương trình xây dựng luật...........................................49

2.4.2. Giải pháp cụ thể đổi mới mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong

giai đoạn soạn thảo dự án luật .................................................................................50

2.4.3. Giải pháp cụ thể đổi mới mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong

giai đoạn lấy ý kiến nhân dân, đại biểu Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội về dự án

luật.............................................................................................................................52

2.4.4. Giải pháp cụ thể đổi mới mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong

giai đoạn thẩm định dự án luật.................................................................................52

2.4.5. Giải pháp cụ thể đổi mới mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong

giai đoạn thẩm tra dự án luật ...................................................................................52

2.4.6. Giải pháp cụ thể đổi mới mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong

giai đoạn UBTVQH xem xét, cho ý kiến về dự án luật .............................................53

2.4.7. Giải pháp cụ thể đổi mới mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong

giai đoạn thảo luận, tiếp thu, chỉnh lý, thông qua dự án luật...................................54

2.4.8. Giải pháp cụ thể đổi mới mối quan hệ giữa Quốc hội và Chính phủ trong

giai đoạn công bố luật...............................................................................................54

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2........................................................................................55

KẾT LUẬN CHUNG ..............................................................................................56

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................59