Mối quan hệ giữa hoạt động ngoài giờ lên lớp và kết quả thi PISA 2012 của học sinh Việt Nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

VIỆN ĐẢM BẢO CHẤT LƢỢNG GIÁO DỤC

Vũ Thị Hƣơng

MỐI QUAN HỆ GIỮA HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP

VÀ KẾT QUẢ THI PISA 2012 CỦA HỌC SINH VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SỸ

Hà Nội – 2016

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

VIỆN ĐẢM BẢO CHẤT LƢỢNG GIÁO DỤC

Vũ Thị Hƣơng

MỐI QUAN HỆ GIỮA HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP

VÀ KẾT QUẢ THI PISA 2012 CỦA HỌC SINH VIỆT NAM

Chuyên ngành: Đo lƣờng và Đánh giá trong giáo dục

(Mã số: 60140120)

LUẬN VĂN THẠC SỸ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Trần Thành Nam

Hà Nội - 2016

i

LỜI CẢM ƠN

Vớ

i tất cảsƣ̣kính troṇ g của mình, cho phép tôi đƣơc̣ bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc

tớ

i TS . Trần Thành Nam, ngƣờ

i đãtâṇ tình hƣớng dâñ tôi hoàn thành luâṇ văn tốt

nghiêp̣ này.

Đồng thời, tôi cũng vô cùng cảm ơn quý thầy, cô giáo trong Viện Đảm bảo chất

lƣợng giáo dục – Đại học Quốc gia Hà Nội đã trang bi ̣cho tôi nhƣ̃ng kiến thƣ́c quý

báu trong suốt 3 năm hoc̣ vƣ̀a qua. Sự chỉ bảo nhiệt tình và những ý kiến đóng góp quý

báu của các thầy, cô đã giúp tôi thƣc̣ hiêṇ luâṇ văn tốt nghiêp̣ này.

Xin trân trọng cảm ơn các đồng nghiệp, bạn bè, anh chị em học viên và đặc biệt

là gia đình đã đã luôn động viên, khích lệ tôi trong quá trình học tập cũng nhƣ hoàn

thành luận văn.

Do bản thân chƣa có nhiều kinh nghiệm trong nghiên cứu nên luận văn này

không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi kính mong nhận đƣợc góp ý, bổ sung ý kiến của

quý của thầy giáo, cô giáo và các bạn học viên.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Tác giả Luận văn

Vũ Thị Hƣơng

ii

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn với tiêu đề “Mối quan hệ giữa hoạt động ngoài giờ

lên lớp và kết quả PISA 2012 của học sinh Việt Nam” hoàn toàn là kết quả nghiên cứu

của chính bản thân tôi và chƣa đƣợc công bố trong bất cứ một công trình nghiên cứu

nào của ngƣời khác. Trong quá trình thực hiện luận văn, tôi đã thực hiện nghiêm túc

các quy tắc đạo đức nghiên cứu; các kết quả trình bày trong luận văn là sản phẩm

nghiên cứu của cá nhân tôi; tất cả các tài liệu tham khảo sử dụng trong luận văn đều

đƣợc trích dẫn tƣờng minh, theo đúng quy định.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về tính trung thực của số liệu và các nội

dung khác trong luận văn của mình.

Tác giả Luận văn

Vũ Thị Hƣơng

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN.................................................................................................................. i

LỜI CAM ĐOAN........................................................................................................... ii

MỞ ĐẦU .........................................................................................................................1

CHƢƠNG 1.....................................................................................................................6

TỔNG QUAN VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐÊ NGHIÊN CỨU........................6

1.1. Các khái niệm của đề tài.......................................................................................6

1.1.1. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp (HĐGDNGLL)..................................6

1.1.2. Hoạt động ngoài giờ lên lớp (HĐNGLL).......................................................6

1.2. Các khái niệm liện quan đến đề tài.......................................................................7

1.2.1. Kết quả học tập...............................................................................................7

1.2.2. Đánh giá .........................................................................................................8

1.2.3. Đánh giá kết quả học tập................................................................................8

1.2.4. Năng lực .........................................................................................................9

1.2.5. Đánh giá năng lực ..........................................................................................9

1.2.6. Đánh giá trên lớp học và đánh giá trên diện rộng........................................10

1.3. Tổng quan vấn đề nghiên cứu.............................................................................11

1.3.1. Các nghiên cứu về hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp............................11

1.3.2. Các nghiên cứu về ảnh hƣởng của hoạt động ngoài giờ lên lớp đến KQHT

................................................................................................................................15

1.4. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.................................................................22

1.4.1.. Vị trí của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp..........................................22

1.4.2. Vai trò của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ........................................23

1.4.3. Mục tiêu của hoạt động giáo dục ngoài giờ .................................................24

1.4.4. Nhiệm vụ của hoạt động giáo dục ngoài giờ ...............................................25

1.4.5. Nội dung hoạt dộng giáo dục ngoài giờ lên lớp...........................................26

CHƢƠNG 2...................................................................................................................28

BỐI CẢNH VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU......................................................28

2.1. Chƣơng trình đánh giá HS quốc tế PISA............................................................28

2.1.1. Giới thiệu chung Chƣơng trình đánh giá HS quốc tế_ PISA.......................28

2.1.2. Những đặc điểm chính của PISA.................................................................30

2.1.3. Các cấp độ đánh giá năng lực của PISA ......................................................31

2.2. Tổng thể và mẫu .................................................................................................36

2.2.1. Tổng thể .......................................................................................................37

2.2.2. Mẫu HS Việt Nam tham gia PISA 2012......................................................38

2.2.3. Mẫu nghiên cứu............................................................................................39

2.3. Mô tả về bảng hỏi và các biến nghiên cứu .........................................................39

2.3.1. Cấu trúc bảng hỏi ........................................................................................39

2.3.2. Các biến số về hoạt động ngoài giờ lên lớp .................................................42

2.3.3. Các biến số kết quả ......................................................................................45

2.4. Phƣơng pháp nghiên cứu ....................................................................................46

2.4.1 Phƣơng pháp nghiên cứu...............................................................................46

2.4.2. Phƣơng pháp xử lý số liệu...........................................................................46

Chƣơng 3 .......................................................................................................................50

KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ...............................................................................................50

3.1. Đặc điểm hoạt động ngoài giờ lên lớp của HS Việt Nam qua PISA 2012.........50

3.1.1. Đặc điểm thời gian học ngoài trƣờng các môn học của HS Việt Nam............50

3.1.2. Thời gian ngoài giờ học ở trƣờng theo các hình thức học tập .....................60

3.1.3. Các hoạt động đoàn thể, ngoại khóa ............................................................68

3.2. Mối quan hệ của các đặc điểm hoạt động ngoài giờ và kết quả PISA của HS

Việt Nam....................................................................................................................73

3.2.1. Tƣơng quan của thời gian học thêm các môn ngoài giờ học ở trƣờng với kết

quả HS....................................................................................................................73

3.3.2. Tƣơng quan của thời gian ngoài giờ học ở trƣờng phân theo hình thức học

tập với kết quả HS..................................................................................................74

3.3.3. Kiểm định sự khác biệt về thành tích PISA của học sinh theo việc tổ chức

các hoạt động đoàn thể, ngoại khóa .......................................................................76

3.4. Ảnh hƣởng của các hoạt động ngoài giờ đến kết quả PISA của HS Việt Nam..78

3.4.1. Ảnh hƣởng đến kết quả Toán học (Mô hình 1)............................................79

3.4.2. Ảnh hƣởng đến kết quả Đọc hiểu (Mô hình 2)............................................81

3.4.3. Ảnh hƣởng đến kết quả Khoa học (Mô hình 3) ...........................................84

KẾT LUẬN ...................................................................................................................87

CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN

VĂN...............................................................................................................................90

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................91

TÀI LIỆU NƢỚC NGOÀI............................................................................................95

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Sáu chu kỳ đã triển khai đánh giá của PISA.................................................29

Bảng 2.2. Các cấp độ năng lực Toán học trong PISA...................................................32

Bảng 2.3. Các cấp độ năng lực Đọc hiểu trong PISA ...................................................33

Bảng 2.4. Các cấp độ năng lực Khoa học của PISA .....................................................35

Bảng 2.5. Kết quả PISA của HS Việt Nam phân theo Miền, Loại hình trƣờng và Vị trí

trƣờng đóng ...................................................................................................................36

Bảng 3.1. Tỷ lệ % HS các nƣớc OECD và HS VN tham gia học ngoài trƣờng các môn

học .................................................................................................................................51

Bảng 3.2. Thời gian học ngoài trƣờng phân theo giới tính HS .....................................52

Bảng 3.3. Thời gian học thêm các môn ngoài giờ học ở trƣờng phân theo vùng miền 54

Bảng 3.4. Thời gian học thêm các môn ngoài giờ học ở trƣờng phân theo vị trí trƣờng

đóng ...............................................................................................................................56

Bảng 3.5. Thời gian học thêm các môn ngoài giờ học ở trƣờng phân theo loại hình

trƣờng ............................................................................................................................58

Bảng 3.6. Kiểm định independent-t-test các hình thức học thêm ngoài nhà trƣờng theo

biến giới tính..................................................................................................................65

Bảng 3.7. Kiểm định independent-t-test thời gian học thêm ngoài nhà trƣờng theo biến

loại hình trƣờng .............................................................................................................67

Bảng 3.8. Tỷ lệ trung bình các trƣờng học ở Việt Nam và các nƣớc OECD “Có” tổ

chức các hoạt động ngoại khóa......................................................................................68

Bảng 3.9. Tỷ lệ HS học ở trƣờng có tổ chức các hoạt đông đoàn thể, ngoại khóa phân

theo vùng miền ..............................................................................................................69

Bảng 3.10. Tỷ lệ HS học ở trƣờng có tổ chức các hoạt đông đoàn thể, ngoại khóa .....70

Bảng 3.11. Tỷ lệ % trƣờng có tổ chức các hoạt động đoàn thể, ngoại khóa phân theo

loại hình trƣờng .............................................................................................................72

Bảng 3.12. Tƣơng quan của thời gian học các môn ngoài giờ học ở trƣờng với..........74

kết quả HS .....................................................................................................................74

Bảng 3.13. Tƣơng quan của các biến hình thức học tập thêm ngoài giờ học ở trƣờng

với kết quả PISA............................................................................................................75

Hình 3.9. Thành tích Toán học theo các hoạt động đoàn thể, ngoại khóa ....................76

Bảng 3.15. Tóm tắt mô hình 1.......................................................................................79

Bảng 3.16. Kết quả phân tích hồi quy mô hình 1..........................................................80

Bảng 3.17. Tóm tắt kết quả Mô hình 2..........................................................................82

Bảng 3.18. Kết quả mô hình 2.......................................................................................83

Bảng 3.19. Bảng tóm tắt kết quả Mô hình 3..................................................................84

Bảng 3.20. Bảng kết quả hồi quy Mô hình 3.................................................................85

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 2.1. Qui trình Chọn mẫu phân tầng hai giai đoạn tại Việt Nam...........................38

Hình 3.1. Tỷ lệ % HS các nƣớc OECD và HS VN tham gia học ngoài trƣờng các môn

học .................................................................................................................................51

Hình 3.2. Thời gian học trong trƣờng của HS Việt Nam, một số quốc gia Đông Á tham

gia PISA 2012 và trung bình chung các nƣớc OECD ...................................................59

Hình 3.3. Thời gian học ngoài trƣờng theo hình thức học tập của HS Việt Nam và HS

các nƣớc OECD.............................................................................................................60

Hình 3.4. Điểm trung bình thời gian học ngoài trƣờng học của học sinh Việt Nam chia

theo cách thức học .........................................................................................................62

Hình 3.5. Thời gian học ngoài trƣờng theo hình thức học tập phân theo giới tính HS......64

Hình 3.6. Thời gian học ngoài trƣờng phân theo hình thức học tập theo vùng miền....65

Hình 3.7. Thời gian học ngoài trƣờng theo hình thức học tập phân theo vị trí trƣờng

đóng ...............................................................................................................................66

Hình 3.8. Thời gian học ngoài trƣờng phân theo hình thức học tập theo loại hình

trƣờng ............................................................................................................................67

Hình 3.10. Thành tích Đọc hiểu theo các hoạt động đoàn thể, ngoại khóa...................77

Hình 3.11. Thành tích Khoa học theo các hoạt động đoàn thể, ngoại khóa..................77