Mối quan hệ giữa chi đầu tư của Chính phủ và tăng trưởng kinh tế - Nghiên cứu trường hợp các nước ASEAN

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ TP HỒ CHÍ MINH

PHẠM THỊ YẾN

MỐI QUAN HỆ GIỮA

CHI ĐẦU TƯ CỦA CHÍNH PHỦ VÀ TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ

- NGHIÊN CỨU TRƯỜNG HỢP CÁC NƯỚC ASEAN.

Chuyên ngành : Kinh tế học

Mã số chuyên ngành : 60 03 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ HỌC

Người hướng dẫn khoa học: TS. Lê Thái Thường Quân

Thành phố Hồ Chí Minh, Năm 2015

TÓM TẮT

Tăng trưởng kinh tế luôn là mục tiêu vĩ mô của mọi quốc gia. Đối với mỗi

nền kinh tế động sẽ có rất nhiều nhân tố có thể ảnh hưởng đến việc tăng trưởng,

song đối với mỗi quốc gia, mỗi khu vực, các nhân tố này có thể khác nhau hoặc

mức độ ảnh hưởng là khác nhau. Trong số đó, chính sách tài khóa là một trong

những chính sách quan trọng, thể hiện vai trò của các Chính phủ trong việc phát

triển kinh tế ở các quốc gia.

Với dữ liệu bảng theo năm trong giai đoạn 1990 – 2013 của 6 quốc gia

ASEAN (bao gồm Campuchia, Indonexia, Malaysia, Thái Lan, Việt Nam và

Brunei), bằng phương pháp FMOLS và VECM, bài nghiên cứu đã tìm thấy

mối quan hệ giữa đầu tư công, chi tiêu công và thu ngân sách thuế với tăng

trưởng kinh tế: (1) Một sự gia tăng trong đầu tư công không chỉ không có tác

động kích thích tăng trưởng kinh tế trong ngắn hạn mà còn có thể làm giảm

tăng kinh tế trong dài hạn. Còn Tăng trưởng kinh tế tăng sẽ kích thích đầu

tư công trong ngắn hạn nhưng sẽ làm giảm đầu tư công trong dài hạn. (2)

Thu ngân sách từ thuế tăng lên sẽ làm giảm tăng trưởng kinh tế trong ngắn

hạn nhưng lại có tác động kích thích tăng trưởng kinh tế trong dài hạn, (3)

Đáng chú ý là trong dài hạn, mối quan hệ giữa chi tiêu công và tăng trưởng

kinh tế là tích cực, trong khi Đầu tư công và tăng trưởng kinh tế có mối quan

hệ tiêu cực.

Các hàm ý chính sách từ nghiên cứu này là các quốc gia Đông Nam Á, đặc

biệt là Việt Nam: Chính phủ nên kiểm soát và hạn chế sử dụng đầu tư công cả

trong ngắn hạn và dài hạn. Chính phủ nên xem xét tăng chi tiêu công nhiều hơn

thay vì tăng đầu tư công. Ngoài ra, gia tăng doanh thu thuế một cách mà các

Chính phủ có thể xem xét đến trong dài hạn nhằm thực hiện các quyết định chi

tiêu, thúc đẩy tăng trưởng cao và bền vững hơn cho quốc gia.

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN........................................................................................................ i

LỜI CẢM ƠN............................................................................................................. ii

TÓM TẮT .............................................................................................................. iii

MỤC LỤC..............................................................................................................................iv

DANH MỤC HÌNH .................................................................................................. vi

DANH MỤC BẢNG................................................................................................. vii

DANH MỤC VIẾT TẮT........................................................................................ viii

CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU............................................. 1

1.1.Lý do chọn đề tài: ............................................................................................. 1

1.2. Câu hỏi nghiên cứu: ........................................................................................ 2

1.3. Mục tiêu nghiên cứu:....................................................................................... 2

1.4. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu: .................................................................. 2

1.5. Phương pháp nghiên cứu................................................................................. 3

1.6. Kết cấu đề tài ................................................................................................... 3

CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT ......................................................................... 5

2.1. Cơ sở lý thuyết về đầu tư công: ............................................................................... 5

2.2. Các nghiên cứu về mối quan hệ giữa đầu tư công và tăng trưởng kinh tế ....... 10

2.3. Tổng quan các kết quả nghiên cứu trước đây ...................................................... 14

CHƯƠNG 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................... 20

3.1.Quy trình nghiên cứu................................................................................................ 20

3.2.Mô hình nghiên cứu.................................................................................................. 21

3.3.Dữ liệu nghiên cứu ................................................................................................... 23

3.4.Phương pháp ước lượng mô hình ........................................................................... 25

CHƯƠNG 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.................................................................. 30

4.1. Phân tích thống kê các chỉ số nghiên cứu............................................................. 30

4.1.1. Phân tích chung các chỉ số nghiên cứu..................................................... 30

iv

4.1.2. Phân tích các chỉ số nghiên cứu cho từng quốc gia .................................. 31

4.1.3. Phân tích các chỉ số nghiên cứu theo thời gian......................................... 37

4.2.Phân tích tương quan................................................................................................ 40

4.3.Phân tích mối quan hệ giữ đầu tư công và tăng trưởng kinh tế .......................... 41

4.3.1. Kiểm tra tính dừng của các chuỗi số liệu....................................................... 41

4.3.2. Xác định độ trễ tối ưu của mô hình ................................................................ 42

4.3.3. Kiểm định đồng liên kết................................................................................... 42

4.3.4. Kết quả tác động trong dài hạn ....................................................................... 43

4.3.5. Kết quả tác động trong ngắn hạn và điều chỉnh trong dài hạn.................... 45

4.4. Mối quan hệ nhân quả giữa đầu tư công và tăng trưởng kinh tế ....................... 47

4.5. Tóm lược kết quả nghiên cứu: ............................................................................... 49

CHƯƠNG 5 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................. 51

5.1.Kết luận ...................................................................................................................... 51

5.2. Khuyến nghị ............................................................................................................. 52

5.3. Hạn chế của bài nghiên cứu.................................................................................... 53

v

DANH MỤC HÌNH

Hình 3.1. Sơ đồ quy trình nghiên cứu........................................................................ 21

Hình 4.1: Mối quan hệ giữa các biến đối với Campuchia ......................................... 33

Hình 4.2: Mối quan hệ giữa các biến đối với Indonexia ........................................... 34

Hình 4.3: Mối quan hệ giữa các biến đối với Malaysia............................................. 35

Hình 4.4: Mối quan hệ giữa các biến đối với Thái Lan............................................. 35

Hình 4.5: Mối quan hệ giữa các biến đối với Việt Nam............................................ 36

Hình 4.6: Mối quan hệ giữa các biến đối với Brunei................................................. 37

Hình 4.7: Biến động GDP thực của các quốc gia qua thời gian. ............................... 38

Hình 4.8: Biến động chi tiêu công của các quốc gia qua thời gian............................ 38

Hình 4.9: Biến động đầu tư công của các quốc gia qua thời gian ............................. 39

Hình 4.10: Biến động thu ngân sách từ thuế của các quốc gia qua thời gian ............ 40

vi

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1. Tổng hợp các nghiên cứu về mối quan hệ giữa chi đầu tư của Chính phủ và

tăng trưởng kinh tế..................................................................................................... 17

Bảng 2.2.Tổng hợp các biến sử dụng trong các nghiên cứu đi trước ........................ 19

Bảng 3.1. Tổng hợp các biến trong mô hình nghiên cứu đề xuất .............................. 22

Bảng 3.2. Kỳ vọng mối quan hệ giữa chi tiêu công và tăng trưởng kinh tế .............. 23

Bảng 4.1: Bảng kết quả thống kê mô tả dữ liệu cho tổng thể các quốc gia ............... 30

Bảng 4.2: Bảng thống kê mô tả dữ liệu riêng cho từng nước .................................... 31

Bảng 4.3: Kết quả ma trận tương quan Pearson ........................................................ 40

Bảng 4.4: Kiểm tra tính dừng cho các chuỗi dữ liệu ................................................. 41

Bảng 4.5: Xác định độ trễ tối ưu cho các chuỗi dữ liệu............................................. 42

Bảng 4.6: Kết quả kiểm định đồng liên kết ............................................................... 43

Bảng 4.7: Tác động của các biến trong dài hạn đối với GDP thực............................ 43

Bảng 4.8: Tác động của các yếu tố đến đầu tư công trong dài hạn (RGI)................. 44

Bảng 4.9: Mối quan hệ giữa đầu tư công và tăng trưởng cân bằng trong dài hạn..... 45

Bảng 4.10: Kiểm định mối quan hệ nhân quả............................................................ 47

Bảng 4.11: Kiểm định mối quan hệ nhân quả của các biến....................................... 48

vii