Mối quan hệ của chánh niệm, căng thẳng, cân bằng cuộc sống công việc và thái độ người lao động

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

--------∞0∞--------

NGUYỄN TRUNG KIÊN

MỐI QUAN HỆ CỦA CHÁNH NIỆM, CĂNG THẲNG,

CÂN BẰNG CUỘC SỐNG CÔNG VIỆC VÀ THÁI ĐỘ

NGƯỜI LAO ĐỘNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ

QUẢN TRỊ KINH DOANH

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2021

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

--------∞0∞--------

NGUYỄN TRUNG KIÊN

MỐI QUAN HỆ CỦA CHÁNH NIỆM, CĂNG THẲNG,

CÂN BẰNG CUỘC SỐNG CÔNG VIỆC VÀ THÁI ĐỘ

NGƯỜI LAO ĐỘNG

Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh

Mã số chuyên ngành: 8 34 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ

QUẢN TRỊ KINH DOANH

Giảng viên hướng dẫn : TS. CAO MINH TRÍ

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2021

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ TP. HỒ CHÍ MINH

KHOA ĐÀO TẠO SAU ĐẠI HỌC

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

Tp. Hồ Chí Minh, ngày 23 tháng 12 năm 2021

GIẤY XÁC NHẬN

Tôi tên là: NGUYỄN TRUNG KIÊN

Tôi đồng ý cung cấp toàn văn thông tin luận án/ luận văn tốt nghiệp hợp lệ về bản quyền

cho Thư viện trường đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh. Thư viện trường đại học Mở

Thành phố Hồ Chí Minh sẽ kết nối toàn văn thông tin luận án/ luận văn tốt nghiệp vào hệ

thống thông tin khoa học của Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh.

Ký tên

(Ghi rõ họ và tên)

Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã học viên: 1983401012043

Ngày sinh: 08/01/1991 Nơi sinh: Đắk Lắk

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng luận văn “Mối quan hệ của chánh niệm, căng thẳng, cân

bằng cuộc sống công việc và thái độ người lao động” là nghiên cứu của tôi.

Ngoại trừ những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn, tôi cam đoan

rằng toàn phần hay những phần nhỏ của luận văn chưa từng được công bố hoặc được

sử dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác.

Không có nghiên cứu nào của người khác được sử dụng trong luận văn mà

không có trích dẫn theo đúng quy định.

Tp. Hồ Chí Minh, ngày 31 tháng 10 năm 2021

Học viên

Nguyễn Trung Kiên

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này, tác giả nhận được rất nhiều sự hướng dẫn tận tình

và động viện, giúp đỡ từ rất nhiều người, từ người hướng dẫn khoa học, các Thầy,

Cô, lãnh đạo, bạn bè và người tham gia khảo sát công trình này.

Trước tiên, tác giả xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đến TS. Cao

Minh Trí, là người Thầy trực tiếp hướng dẫn khoa học của tác giả. Trong suốt thời

gian làm luận văn này, Thầy đã nhiệt tâm hướng dẫn tác giả thực hiện luận văn để

hoàn thành tốt nhất. Những góp ý, nhận xét và hướng dẫn chân tình của Thầy trong

suốt quá trình nghiên cứu, thực sự là bài học quý giá đối với tác giả, không chỉ là luận

văn này mà còn là bài học quý giá để tác giả tiếp tục thực hiện những nghiên cứu

trong tương lai.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến các Thầy, Cô khoa Quản trị kinh doanh

và các Thầy, Cô trường Đại học Mở TP.HCM đã tận tình giảng dạy và hướng dẫn tác

giả hoàn thành các học phần, quy trình thủ tục của chương trình đào tạo.

Tác giả xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, tập thể lãnh đạo đã tạo điều kiện

tốt nhất cho tác giả trong quá trình học tập và nghiên cứu.

Tác giả xin gửi lời cảm ơn đến các Chuyên gia, người tham gia vào nghiên cứu

định tính và đồng thời tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến tất cả mọi người

đã tham gia khảo sát để tác giả thu thập dữ liệu định lượng để hoàn thành luận văn

này.

Cuối cùng, tác giả xin gửi lời cảm ơn đến người thân, bạn bè, luôn kề vai, động

viên, giúp đỡ, để tác giả có đủ nghị lực tập và tập trung hoàn thành luận văn này.

TP. Hồ Chí Minh, ngày 31 tháng 10 năm 2021

iii

TÓM TẮT

MỐI QUAN HỆ CỦA CHÁNH NIỆM, CĂNG THẲNG, CÂN BẰNG CUỘC

SỐNG CÔNG VIỆC VÀ THÁI ĐỘ NGƯỜI LAO ĐỘNG

TÓM TẮT

Nghiên cứu này kiểm định mối quan hệ của Chánh niệm, căng thẳng, cân bằng

cuộc sống công việc và thái độ của người lao động. Chánh niệm được đo lường bằng

thang đo (SMS) Tanay và Bernstein (2013). Cân bằng cuộc sống – công việc được

đo lường bằng thang đo của Brough et al., (2014). Căng thẳng được đo lường bằng

thang đo căng thẳng của Cohen et al., (1994). Hài lòng trong công việc được đo lường

bằng thang đo của Judge et al., (2000). Cam kết trong công việc được đo lường bằng

thang đo “Cam kết trong công việc” của Mowday et al., (1979). Ý định nghỉ việc

được đo lường bằng thang đo của Kelloway et al., (1999). Mô hình và giả thuyết

nghiên cứu được kiểm định bằng SPSS và SMART-PLS 3.2.2 với mẫu khảo sát là

595 người lao động tại Việt Nam. Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng chánh niệm liên

quan tích cực đến cân bằng cuộc sống công việc và liên quan tích cực đến căng thẳng.

Đồng thời, căng thẳng đóng vai trò trung gian trong mối quan hệ chánh niệm và cân

bằng cuộc sống công việc. Cân bằng cuộc sống công việc có mối quan hệ tích cực

đến hài lòng trong công việc và cam kết công việc. Tuy nhiên Cân bằng cuộc sống

công việc không tác động tiêu cực đến ý định nghỉ việc. Kết quả nghiên cứu đề xuất

một số hàm ý quản trị và hướng nghiên cứu trong tương lai.

Từ khóa:

Chánh niệm, cân bằng cuộc sống công việc, căng thẳng, thái độ người lao

động, hài lòng công việc.

iv

Abstract

This study is conducted mainly to test the relationship of mindfulness, stress,

work-life balance and employee attitude. Mindfulness is measured using a scale

(SMS) of Tanay and Bernstein (2013). Work - life balance is measured using a scale

of Brough et al., (2014). Stress is measured using the stress scale of Cohen et al.,

(1994). Job satisfaction is measured by the scale of Judge et al., (2000). Job

commitment is measured by the scale “Job commitment” of Mowday et al., (1979).

Turnover intention is measured by the scale of Kelloway et al., (1999). The research

model and hypotheses were qualified tested using SPSS and SmarkPLS 3.2 with a

survey sample of 595 workers in Viet Nam, which come to a conclusive result that

mindfulness is positively related to the work-life balance. On the other hand, it is

negatively related to stress, of which role is intermediate in the relationship between

mindfulness and work-life balance. The work-life balance has a positive correlation

between job satisfaction and job commitment. However, it has not negative impacts

on turnover intentions. The results of this research suggest some managerial

implications and the future directions for research.

Keywords:

Mindfulness, stress, work-life balance, employee attitude, job satisfaction.

v

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................... ii

TÓM TẮT ................................................................................................................ iii

MỤC LỤC................................................................................................................ iv

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT................................................................................... ix

DANH MỤC BẢNG................................................................................................ x

DANH MỤC HÌNH ................................................................................................. x

TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................ xii

PHỤ LỤC................................................................................................................... v

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU......................................................................................1

1.1. Tính cấp thiết và lý do chọn đề tài.................................................................1

1.2. Mục tiêu nghiên cứu .......................................................................................4

1.3. Câu hỏi nghiên cứu ...........................................................................................4

1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................................5

Đối tượng nghiên cứu ..............................................................................................5

Đối tượng khảo sát...................................................................................................5

Phạm vi nghiên cứu .................................................................................................5

1.5. Phương pháp nghiên cứu ...............................................................................5

1.6. Ý nghĩa của nghiên cứu ..................................................................................6

1.6.1. Về mặt khoa học.........................................................................................6

1.6.2. Về mặt thực tiễn .........................................................................................6

vi

1.7. Cấu trúc luận văn............................................................................................6

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN.....8

2.1. Cơ sở lý thuyết.................................................................................................8

2.1.1. Chánh niệm ................................................................................................8

2.1.2. Căng thẳng (stress)...................................................................................10

2.1.3. Cân bằng cuộc sống và công việc ............................................................11

2.1.4. Thái độ công việc người lao động............................................................12

2.1.4.1 Hài lòng trong công việc.......................................................................12

2.1.4.2 Cam kết công việc.................................................................................14

2.1.4.3 Ý định nghỉ việc....................................................................................16

2.2. Tổng quan nghiên cứu liên quan .................................................................16

2.2.1. Nghiên cứu của (Bao et al., 2015)...........................................................16

2.2.2. Nghiên cứu của (Valikhani et al., 2020) .................................................17

2.2.3. Nghiên cứu của (Michel et al., 2014)......................................................18

2.2.4. Nghiên cứu của (Usasniza et al., 2018) ..................................................18

2.2.5. Nghiên cứu của (Zivnuska et al., 2016)...................................................19

2.2.6. Nghiên cứu của Hofmann và Stokburger-Sauer (2017)...........................21

2.2.7. Nghiên cứu của (Aruldoss et al., 2021) ...................................................22

2.2.8. Nghiên cứu của (Raza et al., 2018)..........................................................23

2.2.9. Khoảng trống nghiên cứu.........................................................................24

2.3. Đề xuất giả thuyết và mô hình nghiên cứu .................................................25

2.3.1. Mối quan hệ giữa chánh niệm và cân bằng cuộc sống công việc ............25

2.3.2. Mối quan hệ giữa chánh niệm và căng thẳng...........................................26

2.3.3. Mối quan hệ giữa căng thẳng và cân bằng cuộc sống công việc .............27

2.3.4.Mối quan hệ giữa cân bằng cuộc sông công việc và hài lòng trong công việc.

...............................................................................................................................28

2.3.5. Mối quan hệ giữa cân bằng cuộc sống công việc và cam kết công việc..29

vii

2.3.6. Mối quan hệ giữa cân bằng cuộc sống công việc và ý định nghỉ việc.....29

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..................................................32

3.1. Phương pháp và thiết kế nghiên cứu...........................................................32

3.1.1. Nghiên cứu định tính................................................................................32

3.1.2. Nghiên cứu định lượng.............................................................................32

3.2. Quy trình nghiên cứu....................................................................................33

3.3. Thực hiện nghiên cứu định tính ..................................................................34

3.3.1. kết quả nghiên cứu định tính lần 1 ...........................................................34

3.4. Diễn đạt và mã hóa thang đo .......................................................................35

3.4.1. Thang đo chánh niệm...............................................................................35

3.4.2. Thang đo căng thẳng (stress)....................................................................36

3.4.3. Thang đo cân bằng cuộc sống và công việc.............................................37

3.4.4. Thang đo hài lòng trong công việc...........................................................38

3.4.5. Thang đo cam kết trong công việc ...........................................................39

3.4.6. Thang đo ý định nghỉ việc........................................................................40

3.5. Thực hiện nghiên cứu định lượng ...............................................................41

3.5.1. Thiết kế mẫu nghiên cứu..........................................................................41

3.6. Thiết kế bảng câu hỏi....................................................................................41

3.7. Phương pháp phân tích dữ liệu ...................................................................42

3.7.1. Phân tích thống kê mô tả..........................................................................42

3.7.2. Đánh giá mô hình đo lường......................................................................42

3.7.2.1 Đánh giá độ tin cậy nhất quán nội bộ ...................................................42

3.7.2.2 Đánh giá mức độ chính xác về sự hội tụ...............................................43

3.7.2.3 Đánh giá mức độ chính xác về sự phân biệt.........................................43

3.7.3. Đánh giá mô hình cấu trúc .......................................................................43

viii

CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH DỮ LIỆU VÀ KẾT QUẢ ........................................44

4.1. Đặc điểm mẫu nghiên cứu............................................................................44

4.2. Đánh giá mô hình đo lường..........................................................................45

4.2.1. Đánh giá mức độ tin cậy của từng chỉ báo...............................................45

4.2.2. Đánh giá độ tin cậy nhất quán nội bộ.......................................................47

4.2.3. Đánh giá độ chính xác về mức độ hội tụ..................................................47

4.2.4. Đánh giá mức độ chính xác về sự phân biệt ............................................48

4.3. Đánh giá mô hình cấu trúc...........................................................................51

4.3.1. Đánh giá mức độ đa cộng tuyến (VIF).....................................................52

4.3.2. Đánh giá hệ số R

2

.....................................................................................52

4.3.3. Đánh giá hệ số f2

......................................................................................52

4.4. Đánh giá trực tiếp, gián tiếp, tổng mức tác động.......................................53

4.4.1. Đánh giá ý nghĩa thống kê hệ số hồi quy.................................................54

4.5. Thảo luận kết quả nghiên cứu .....................................................................56

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý QUẢN TRỊ............................................61

5.1. Kết luận..........................................................................................................61

5.2. Hàm ý quản trị ..............................................................................................63

5.3. Hạn chế nghiên cứu và định hướng nghiên cứu trong tương lai..............64

x

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

STT VIẾT TẮT ĐẦY ĐỦ

1 AVE Averrage variance extracted

2 COR Conservation of resources

3 CR Composite Reliability

4 HTMT Heterotrait-Monotrait ratio of correlations

5 PLS Partatistical Least Square

6 SEM Strustural Eaquation Model

7 SPSS Statistical Package for the Social Scicences

8 VIF Variance inflation factor

9 TP.HCM Thành phố Hồ Chí Minh

10 WHO World Health Organization

xi

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1 Thang đo “Chánh niệm” được xây dựng dựa trên thang đo Thang đo của

Tanay và Bernstein (2013)........................................................................................33

Bảng 3.2 Thang đo căng thẳng được xây dựa trên thang đo căng thẳng của Cohen et

al., (1994). .................................................................................................................35

Bảng 3.3 Thang đo “Cân bằng cuộc sống – công việc” được xây dựa trên thang đo

của Brough et al., (2014)...........................................................................................35

Bảng 3.4. Thang đo “Hài lòng trong công việc được xây dựa trên thang đo của Judge

et al., (2000) ..............................................................................................................36

Bảng 3.5. Thang đo cam kết trong công việc được xây dựa trên thang đo “Cam kết

trong công việc” của Mowday et al., (1979).............................................................37

Bảng 3.6. Thang đo “Ý định nghỉ việc” được xây dựa trên thang đo của Kelloway et

al., (1999) ..................................................................................................................38

Bảng 4.1. Thống kê mô tả mẫu nghiên cứu ..............................................................44

Bảng 4.2. Hệ số tải ngoài ..........................................................................................45

Bảng 4.3 Độ tin cậy nhất quán nội bộ.......................................................................46

Bảng 4.4. Hệ số AVE................................................................................................46

Bảng 4.5 Hệ số Fornell và Larcker ...........................................................................47

Bảng 4.6. Hệ số tải trong và hệ số tải ngoài..............................................................48

Bảng 4.7. Hệ số HTMT.............................................................................................49

Bảng 4.8. Kiểm định bootstrap cho hệ số HTMT.....................................................49

Bảng 4.9. Báo cáo kết quả đa cộng tuyến .................................................................51

Bảng 4.10. Báo cáo hệ số R2 và R2

adj ........................................................................51

xii

Bảng 4.11. Báo cáo hệ số f

2

......................................................................................52

Bảng 4.12. Tác động trực tiếp...................................................................................52

Bảng 4.13. Báo cáo kết quả tác động trực tiếp, gián tiếp, tổng mức tác động..........53

Bảng 4.14. Đánh giá ý nghĩa thống kê hệ số hồi quy ...............................................54