Mô hình thị trưởng ở một số nước trên thế giới, giá trị tham khảo cho Việt Nam

NHI N RATH E GIO I

MO HiNH THI TRUVNG 6 MOT SO NOVO TREN THE GIOI,

GIA TRj THAM KHAO CHO VIET NAM

1. vin de phi n quyen trong to chiic

chfnh quyen dja phUdng

Vdn de cd ban l<hi ban de'n phan quyen

trpng td chflc he thd'ng cdc co quan nha

nudc ndi chung va td chflc he thd'ng co

quan hdnh phap ndi ridng Id viec xac dinh

quyen ban hanh cac loai quye't dinh thudc

vd chfl the ndo, quyen quyd't dinh lam

nhflng gi vd lam nhu the nao (thflc thi), tinh

gidi ban (ve khdng gian va thdi gian) cua

quydn quyet dinh la den ddu trong mpt he

thdng cac td chflc.

•Tinh tdt yd'u cfla "phan quyen" (thee

chidu dpc) trong td' chflc bd mdy nha nfldc

va thpc hidn quyen luc nhd nudc keo theo

tlnh ta't ydu cfla viec "phan cap". Phan cap

thpc cha't la trao cho tflng cap hanh chinh -

lanh thd quyen tp quyet dinh, tU qudn ly

nhflng cdng vide cu the' tren cdc lmh vUc

khac nhau eda ddi sdng xa hpi. Cdc cap

chi'nh quyen cd trach nhidm thuc hidn

nhiem vp, quydn hpn dupc trao theo luat

djnh va khd nang thpc te cfla dia phudng.

Trong khi dd, phan quyen glQa trung uong

vd dja phuong la phan chia quyen luc nha

nude giOa cdc cap chlnh quyen, mdi cdp cd

nhiem vu, quyen hpn rieng cua minh, han

chd viec can thiep vao nhidm vp, quyen

hpn cua nhau nhung cdp tren cd quyen

kiem tra, thanh tra cap dudi theo quy dinh

cua phap ludt. Phdn quyen theo chieu dec

cung ddng thdi the' hidn sy phan cap gifla

trung uong vd dia phuong, gifla cp quan

('} Hgc vifn Hinh chinh qudc gia

• ThS. vu THj LAN (*)

nha nudc cdp tren vdi co quan nha nudc

cap dudi.

2. Mo hinh thj tritdng trong to chiic

chinh quyen dja phuong d mpt so nitdc trdn

t h ^ gidi

He thdng phdp luat Anglo - Saxon la he

thd'ng phdp luat xuat phat tfl Anh, thuat ngfl

Anglo - Saxon dUdc sfl dung theo cdch gpi

cua nha luat hpc se sanh Rene David (1906 -

1990); mpt sd qudc gia theo he thdng phdp

luat nay la Anh, My, New Zealand, Canada...

Nhin Chung, cac qud'c gia nay ap dpng chd'

dd phdn quyen gifla cac cap chinh quyen, cd

su phan dinh rd rang tham quyen gifla cO

quan hdnh phdp trung uong va cd quan hanh

phap d|a phuong theo hai md hinh cfl bdn la

md hinh thi trfldng - hdi ddng (vdi hai "bie'n

the" Id "thi trudng manh" va "thi trfldng yd'u",

trong dd md hinh "thi trudng manh" phd bidn

hfln) vd md hinh hdi ddng - nhd qudn iy.

d md hinh "thi trudng yeu", thj trudng

thudng khdng cd quyen Ipc chlnh thflc bdn

ngoai hdi ddng thdnh phd (dd thi); thi trudng

khdng the bd nhiem hodc sa thai cac vien

chflc, thieu quyen phfl quye't chdng Ipi cac

eudc bleu quyd't cua hpi dong thdnh phd'".

Mo hinh "th! trudng ye'u" thudng dupc td

chflc tai cac thanh phd, dd thi nhd d My,

Canada. Nd Id ke't qud cua nidm tin cho rang

cac chinh trt gia nen cd it quyen Iflc va cd

nhieu kiem scat de he chi cd th l gay ra

tuong ddi it thiet hai.

6 md hinh "thi trudng manh", thi trudng

ddn cfl dfldc trao gan nhfl toan quyen hanh

phap vdi su dpc Idp chlnh tri rpng rai va rd

T6 chiic nbA nu&c so 8/2016