Mô Đun bài tập thực hành địa lý lớp 10 Trung học phổ thông

T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ - Sè 3(47) Tập 1/N¨m 2008

147

M« - ®un bµi tËp thùc hµnh ®Þa lý líp 10 trung häc phæ th«ng

NguyÔn ThÞ Hång (Tr−êng §H S− ph¹m - §H Th¸i Nguyªn)

1. §Æt vÊn ®Ò

Ph−¬ng ph¸p d¹y häc lµ nh©n tè quan träng cña qu¸ tr×nh d¹y vµ häc, ®−îc thÓ hiÖn qua

c¸ch thøc ho¹t ®éng cña ng−êi gi¸o viªn ®Ó truyÒn thô kiÕn thøc, rÌn luyÖn kü n¨ng, sù kÕt hîp c¸c

biÖn ph¸p vµ ph−¬ng tiÖn trong qu¸ tr×nh d¹y häc h−íng tíi môc ®Ých gi¸o dôc. V× vËy, vÊn ®Ò d¹y

häc hiÖn nay ®Æt ra lµ ph¶i tæ chøc ho¹t ®éng cho ng−êi häc tiÕp thu ®−îc kiÕn thøc mét c¸ch hiÖu

qu¶ nhÊt, ng−êi häc tÝch cùc chñ ®éng lÜnh héi tri thøc ®ång thêi cã ®−îc kü n¨ng cÇn thiÕt ®¸p

øng yªu cÇu cña xt héi. Ph−¬ng ph¸p m« - ®un d¹y häc trë thµnh ®èi t−îng nghiªn cøu, øng dông

quan träng cña lý luËn d¹y häc hiÖn ®¹i, v× ®©y lµ ph−¬ng ph¸p mµ ng−êi gi¸o viªn cã thÓ lùa chän

h×nh thøc, néi dung phï hîp víi ®Æc ®iÓm ®èi t−îng vµ thùc tÕ gi¶ng d¹y, ®ång thêi cã thÓ h−íng

dÉn cho häc sinh c¸ch häc tËp hîp lý, t¨ng c−êng kh¶ n¨ng nhËn thøc chñ ®éng s¸ng t¹o.

Bµi tËp thùc hµnh ®−îc gi¶ng d¹y sau khi häc sinh häc c¸c bµi lý thuyÕt vµ ®t cã mét sè

kü n¨ng ban ®Çu. Trong c¸c giê thùc hµnh yªu cÇu häc sinh rÌn luyÖn kü n¨ng, kü x¶o, c¸c thao

t¸c thµnh th¹o vµ ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o, nguån trÝ lùc dåi dµo trong häc tËp. Thùc

hµnh kü n¨ng §Þa lý lµ yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu cña viÖc häc m«n §Þa lý bëi c¸c kü n¨ng kü x¶o

lµ th−íc ®o kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh theo xu h−íng tÝch cùc ho¸.

Nh×n chung, trong ch−¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa §Þa lý tr−íc ®©y nÆng vÒ lý thuyÕt, c¸c

bµi tËp thùc hµnh cßn Ýt nªn kü n¨ng thùc hµnh cña häc sinh cßn yÕu kÐm. Ng−êi häc yÕu kü

n¨ng thùc hµnh, vËn dông kiÕn thøc ®t häc vµo thùc tÕ cßn Ýt, thiÕu tÝnh khoa häc n¨ng ®éng,

s¸ng t¹o. D¹y bµi tËp thùc hµnh lµ qu¸ tr×nh h−íng dÉn ng−êi häc tù t×m hiÓu, ph¸t hiÖn vµ gi¶i

quyÕt vÊn ®Ò trªn c¬ së tù gi¸c vµ ®−îc tù do, chñ ®éng trong ho¹t ®éng häc tËp.

HÖ thèng kiÕn thøc §Þa lý lµ hÖ thèng hë ®−îc tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong mèi quan hÖ

nh©n qu¶ dùa trªn kiÕn thøc ®t n¾m b¾t ®−îc cã thÓ t×m tßi, s¸ng t¹o ra kiÕn thøc míi ë møc ®é

cao h¬n. TÝnh ®Æc tr−ng cña kiÕn thøc §Þa lý lµ tÝnh kh«ng gian réng lín, c¸c qu¸ tr×nh diÔn ra

l©u dµi nªn rÊt phong phó vµ phøc t¹p, víi ph−¬ng ph¸p x©y dùng m« - ®un bµi tËp thùc hµnh

ng−êi d¹y cã thÓ khai th¸c c¸c ph−¬ng tiÖn ®Ó h×nh thµnh kiÕn thøc míi.

2. Thùc tr¹ng d¹y thùc hµnh m«n häc §Þa lý trong nhµ tr−êng

VÒ mÆt nhËn thøc, ®a sè gi¸o viªn ®Òu ®¸nh gi¸ cao viÖc tiÕn hµnh nghiªm tóc c¸c bµi

thùc hµnh theo kÕ ho¹ch d¹y häc theo ch−¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa. Víi §Þa lý líp 10 míi, néi

dung vµ møc ®é khã cña bµi thùc hµnh cao h¬n, ®ßi hái ph¶i ®Çu t− c«ng søc vµ kü thuËt nhiÒu

h¬n. Tr−íc ®©y, viÖc gi¶ng d¹y bé m«n §Þa lý trong nhµ tr−êng ®Æc biÖt lµ ë miÒn nói néi dung

cßn nghÌo nµn, ph−¬ng ph¸p l¹c hËu, häc sinh kh«ng høng thó häc tËp. PhÇn c¸c bµi thùc hµnh

th−êng tiÕn hµnh ®¬n ®iÖu cøng nh¾c, hiÖu qu¶ ch−a cao.

§Æc ®iÓm cña häc sinh: C¸c tr−êng miÒn nói chñ yÕu lµ con em d©n téc, cßn h¹n chÕ vÒ

t− duy trõu t−îng kh¸i qu¸t vµ yÕu vÒ c¸c m«n tù nhiªn, kiÕn thøc xk héi nghÌo nµn. Thêi gian tù

häc ch−a nhiÒu, giao tiÕp cßn h¹n chÕ, thiÕu tù tin, kh¶ n¨ng t− duy trõu t−îng kh¸i qu¸t cßn yÕu.

VÒ ®éi ngò gi¸o viªn, ®µo t¹o ®¹t yªu cÇu nh−ng trong gi¶ng d¹y ch−a th−êng xuyªn

cËp nhËt ph−¬ng ph¸p d¹y häc phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn cña xt héi. §a sè gi¸o viªn cã sö

dông nhiÒu biÖn ph¸p trong d¹y häc, tuy nhiªn cßn mang nÆng ph−¬ng ph¸p truyÒn thèng, c¸c