Lượng giá trị kinh tế chủ yếu của phá tam giang

Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 3 (68). 2008 59

* Tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá Hueá.

LÖÔÏNG GIAÙ GIAÙ TRÒ KINH TEÁ CHUÛ YEÁU

CUÛA PHAÙ TAM GIANG

Mai Văn Xuân*

1. Ñaët vaán ñeà

Heä ñaàm phaù Tam Giang-Caàu Hai (TGCH) coù giaù trò ñaëc bieät veà taøi nguyeân

sinh hoïc, ñöôïc ñeà xuaát laø khu heä döï tröõ sinh quyeån ven bôø quan troïng, coù nhieàu

giaù trò noåi baät veà kinh teá vaø xaõ hoäi, khoa hoïc vaø nhaân vaên, veà sinh thaùi vaø moâi

tröôøng... Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, nuoâi troàng thuûy saûn phaùt trieån nhanh choùng

vaø mang laïi moät dieän maïo môùi cho vuøng ñaàm phaù. Tuy nhieân, do vieäc quaûn lyù

vaø söû duïng nguoàn taøi nguyeân naøy chöa hôïp lyù vaø khoa hoïc, ñaõ taïo neân nhieàu

vaán ñeà vaø thaùch thöùc lôùn nhö suy giaûm ña daïng sinh hoïc, moâi tröôøng nöôùc bò oâ

nhieãm, caùc heä sinh thaùi ñaát ngaäp nöôùc bò thu heïp... Tröôùc thöïc traïng ñoù, nhieàu

coâng trình nghieân cöùu veà theå cheá quaûn lyù, ñeà xuaát coâng taùc quy hoaïch, söû duïng

taøi nguyeân ñaàm phaù... ñöôïc thöïc hieän. Tuy nhieân, haàu nhö chöa coù coâng trình

naøo nghieân cöùu ñònh löôïng giaù trò kinh teá taøi nguyeân ñaàm phaù.

Nghieân cöùu naøy laø moät phaàn cuûa ñeà taøi khoa hoïc vaø coâng ngheä cuûa tænh

Thöøa Thieân Hueá (TTH) (giai ñoaïn I), löôïng giaù caùc giaù trò kinh teá chuû yeáu cuûa phaù

Tam Giang. Muïc tieâu toång quaùt laø cung caáp caùc thoâng tin caàn thieát, giuùp caùc nhaø

hoaïch ñònh chính saùch so saùnh lôïi ích trong vieäc quaûn lyù, söû duïng taøi nguyeân

ñaàm phaù cho caùc muïc ñích söû duïng khaùc nhau theo höôùng phaùt trieån beàn vöõng.

2. Toång quan veà nghieân cöùu ñaùnh giaù kinh teá taøi nguyeân ñaát ngaäp nöôùc

Ñaát ngaäp nöôùc (ÑNN) laø nhöõng vuøng ñaàm laày, than buøn hoaëc vuøng nöôùc

baát keå laø töï nhieân hay nhaân taïo, thöôøng xuyeân hay taïm thôøi, coù nöôùc chaûy hay

nöôùc tuø, laø nöôùc ngoït, nöôùc lôï hay nöôùc maën keå caû nhöõng vuøng nöôùc bieån coù ñoä

saâu khoâng quaù 6 meùt khi trieàu thaáp (theo Coâng öôùc Ramsar). Ñaùnh giaù kinh teá

laø söï ñònh löôïng giaù trò ñoái vôùi haøng hoùa vaø dòch vuï do caùc nguoàn taøi nguyeân

moâi tröôøng taïo ra, duø nhöõng haøng hoùa vaø dòch vuï naøy coù hay khoâng coù saün giaù

caû thò tröôøng. Giaù trò kinh teá cuûa baát kyø haøng hoùa, dòch vuï naøo noùi chung ñöôïc

ño löôøng baèng nhöõng gì maø chuùng ta saün loøng traû cho haøng hoùa vaø dòch vuï ñoù.

Caùc theå cheá vaø toå chöùc quoác teá, nhö Coâng öôùc Ramsar veà ÑNN, Coâng öôùc

veà ña daïng sinh hoïc, UÛy ban Lieân hieäp quoác veà Phaùt trieån beàn vöõng, Toå chöùc

Hôïp taùc vaø Phaùt trieån kinh teá (OECD), Toå chöùc Baûo toàn thieân nhieân quoác teá

(IUCN), Quyõ Baûo toàn thieân nhieân quoác teá (WWF)... ñaõ xuùc tieán nghieân cöùu, phaân

tích vaø truyeàn baù thoâng tin veà ñaùnh giaù kinh teá cuûa caùc heä töï nhieân, trong ñoù coù

ÑNN. Caùc toå chöùc naøy khuyeân nhöõng nhaø hoaïch ñònh chính saùch neân söû duïng

trieät ñeå nhöõng kyõ thuaät saün coù ñeå bieåu thò moät caùch chính xaùc nhöõng nguoàn lôïi

taøi nguyeân baèng ngoân ngöõ kinh teá.

MOÂI TRÖÔØNG - SINH THAÙI