Luận văn tốt nghiệp kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả kinh doanh tại nhà máy bột mỳ

PHẦN I

MỞ BÀI

1.1. Tính cấp thiết của đề tài

Tiêu thụ thành phẩm và kết quả kinh doanh là mối quan tâm hàng đầu

của tất cả các doanh nghiệp nói chung và các doanh nghiệp sản xuất nói riêng.

Để sản phẩm của mình đứng vững trên thị trường thì các doanh nghiệp ngoài

việc sản xuất ra sản phẩm phải chủ động tìm kiếm biện pháp cải tiến kỷ thuật,

nâng cao chất lượng, mẫu mã cho sản phẩm, giảm thiểu chi phí, giá thành, mở

rộng thị trường, chọn kênh tiêu thụ sản phẩm. Để đạt được lợi nhuận thì doanh

nghiệp cần phải biết để trả lời các câu hỏi cho mình như là: sản xuất cái gì? sản

xuất như thế nào? sản xuất cho ai?.

Trong điều kiện hiện nay, để tồn tại và phát triển, các doanh nghiệp phải

tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh (SXKD) đạt hiệu quả mà cái đích

cuối cùng phải được phản ánh thông qua chỉ tiêu tổng lợi nhuận từ hoạt động

SXKD. Việc tổ chức công tác kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định

KQKD một cách khoa học, hợp lý và phù hợp với điều kiện cụ thể của từng

doanh nghiệp có ý nghĩa quan trọng trong việc thu thập, xử lý, cung cấp thông

tin cho chủ doanh nghiệp, giám đốc điều hành, các cơ quan chủ quản, quản lý

tài chính, cơ quan thuế… Từ đó giúp họ lựa chọn phương án kinh doanh có

hiệu quả, đồng thời giám sát việc chấp hành chính sách, chế độ kinh tế, tài

chính, chính sách thuế…

Với doanh nghiệp sản xuất, hoạt động SXKD chủ yếu là tiêu thụ sản

phẩm do chính mình sản xuất được từ các loại nguyên liệu đầu vào. Tiêu thụ có

ý nghĩa rất quan trọng trong việc quyết định sự thành bại, là quá trình thực hiện

lợi nhuận - mục tiêu chính của doanh nghiệp. Nhà máy bột mỳ Hưng Quang -

Công ty bột mỳ Vinafoof 1 là một đơn vị sản xuất chế biến mua bán bột mỳ và

các sản phẩm từ bột mỳ. Vì vậy các nhà quản lý của doanh nghiệp phải tìm ra

cách nào tiêu thụ được sản phẩm của doanh nghiệp mình được nhiều nhất, mà

1

phục vụ tốt khách hàng để tối đa hóa được lợi nhuận. Kế toán tiêu thụ thành

phẩm giám sát chặt chẽ quá trình tiêu thụ, phản ánh đầy đủ doanh thu, xác định

chính xác giá vốn hàng bán, ghi chép kịp thời các khoản chi phí bán hàng, các

khoản giảm trừ doanh thu. Từ đó giúp các nhà quản lý nắm được doanh thu bán

hàng từng loại sản phẩm, quản lý được các chi phí phát sinh trong quá trình

tiêu thụ. Kế toán tiêu thụ thành phẩm là cơ sở để xác định kết quả kinh doanh

của từng thành phẩm, xác định được lợi nhuận mà từng doanh nghiệp mang lại.

Từ đó, giúp nhà quản lý đưa ra các quyết định tiếp tục đầu tư hoặc thu hẹp việc

sản xuất thành phẩm đó.

Ngoài ra kết quả SXKD cũng là thước đo khả năng lãnh đạo, tổ chức

quản lý của nhà quản lý. Bởi vậy hạch toán xác định kết quả SXKD là khâu

không thể thiếu và vô cùng quan trọng đối với mỗi doanh nghiệp, đồng thời

cũng là khâu cuối cùng chốt lại toàn bộ quy trình hạch toán kế toán.

Xuất phát từ thực tế, từ vai trò và tầm quan trọng của công tác kế toán

tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả kinh doanh, chúng tôi tiến hành nghiên

cứu đề tài: “Kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả kinh doanh tại

nhà máy bột mỳ Hưng Quang - Công ty bột mỳ Vinafood 1”.

1.2. Mục tiêu nghiên cứu

1.2.1. Mục tiêu chung

` Trên cơ sở tìm hiểu thực trạng công tác kế toán tiêu thụ thành phẩm và

xác định kết quả kinh doanh tại Nhà máy bột mỳ Hưng Quang - Công ty bột

mỳ Vinafood 1, từ đó đề xuất biện pháp nhằm hoàn thiện công tác này cho

công ty trong những năm tới.

1.2.2. Mục tiêu cụ thể

- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định

kết quả kinh doanh của doanh nghiệp.

2

- Phản ánh thực trạng công tác kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định

kết quả kinh doanh tại nhà máy bột mỳ Hưng Quang - Công ty bột mỳ

Vinafood 1.

- Đề xuất biện pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán tiêu thụ thành

phẩm và xác định kết quả kinh doanh tại Nhà máy bột mỳ Hưng Quang - Công

ty bột mỳ Vinafood 1.

1.3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu

1.3.1. Đối tượng nghiên cứu

Công tác kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả kinh doanh tại

nhà máy bột mỳ Hưng Quang - Công ty bột mỳ Vinafood 1.

1.3.2. Phạm vi nghiên cứu

- Phạm vi về nội dung: đi sâu hạch toán kế toán tiêu thụ thành phẩm và

xác định kết quả kinh doanh tại nhà máy bột mỳ Hưng Quang - Công ty bột mỳ

Vinafood 1.

- Phạm vi thời gian: đề tài được thực hiện từ ngày 27/12/2010 đến ngày

27/05/2011.

Nguồn số liệu trong bài được thu thập từ năm (2008 – 2011) tại phòng

Tài chính - Kế toán.

- Phạm vi không gian: đề tài được nghiên cứu tại nhà máy bột mỳ Hưng

Quang - Công ty bột mỳ Vinafood 1.

3

PHẦN II

TỔNG QUAN TÀI LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU

2.1. Tổng quan tài liệu

2.1.1. Khái quát chung về tiêu thụ thành phẩm và kết quả sản xuất kinh

doanh của doanh nghiệp

2.1.1.1. Các khái niệm

a) Khái niệm về thành phẩm

Thành phẩm là những sản phẩm đã kết thúc giai đoạn chế biến cuối

cùng trong quy trình công nghệ sản xuất ra sản phẩm đó của DN, đã qua kiểm

tra kỹ thuật và được xác định là phù hợp với tiêu chuẩn kỹ thuật quy định, đã

được nhập kho hoặc giao trực tiếp cho khách hàng.

Phân biệt giữa thành phẩm và sản phẩm:

- Xét về mặt giới hạn

+ Thành phẩm là kết quả cuối cùng của quá trình sản xuất và gắn với

một quy trình công nghệ sản xuất nhất định trong phạm vi một doanh nghiệp.

+ Sản phẩm là kết quả cuối cùng của quá trình sản xuất và gắn với một

quy trình công nghệ sản xuất.

- Xét về mặt phạm vi:

+ Thành phẩm duy nhất chỉ là sản phẩm hoàn thành ở giai đoạn cuối

cùng của quy trình công nghệ sản xuất.

+ Sản phẩm: bao gồm thành phẩm và nửa thành phẩm. Thành phẩm là

bộ phận hàng hóa chủ yếu trong doanh nghiệp sản xuất.

b) Khái niệm về tiêu thụ thành phẩm

Tiêu thụ thành phẩm là khâu cuối cùng của quá trình sản xuất kinh

doanh, là giai đoạn cuối cùng của quá trình tiêu thụ, người tiêu dùng được đáp

ứng nhu cầu về mặt giá trị sử dụng, đồng thời giá trị hàng hóa được thực hiện.

4

Tiêu thụ thành phẩm có ý nghĩa quyết định đối với mỗi chiến lược kinh

doanh của DN. Thông qua tiêu thụ DN có thể bù đắp toàn bộ chi phí sản xuất

(CPNVLTT, CPNCTT, CPSXC) và chi phí ngoài sản xuất (CPBH, CPQL),

tiếp tục thực hiện quá trình tái sản xuất giản đơn hoặc mở rộng quy mô sản

xuất. Dựa vào khả năng tiêu thụ, DN có thể xây dựng kế hoạch mua đầu vào và

dự trữ tài chính, dự trữ nguyên vật liệu cho các kỳ kinh doanh tiếp theo.

Tiêu thụ bao gồm các loại sau:

+ Tiêu thụ ngoài DN: là việc DN xuất bán cho các cá nhân, các tổ chức

ở bên ngoài DN.

+ Tiêu thụ nội bộ: là việc DN xuất bán cho các cá nhân, các đơn vị trực

thuộc cùng một tổng công ty, cùng một tập đoàn, hạch toán cùng ngành.

Về bản chất tiêu thụ thành phẩm còn được gọi là quá trình bán hàng, là

quá trình DN chuyển giao quyền sở hữu sản phẩm, hàng hóa cho khách hàng

đồng thời nhận tiền từ khách hàng tương đương với giá trị của thành phẩm, là

việc chuyển hóa vốn của DN từ hình thái hiện vật sang hình thái giá trị.

c) Kết quả sản xuất kinh doanh

Kết quả kinh doanh là kết quả cuối cùng (cũng là lợi nhuận) của doanh

nghiệp bao gồm hoạt động sản xuất kinh doanh, hoạt động tài chính và hoạt

động khác.

Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh là số còn lại của doanh thu thuần

sau khi trừ giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp.

Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh bao gồm: kết quả của hoạt động sản xuất,

chế biến; kết quả hoạt động thương mại; kết quả hoạt động lao vụ, dịch vụ.

Các khái niệm trong kế toán.

Hoạt động sản xuất kinh doanh là hoạt động sản xuất, tiêu thụ sản

phẩm hàng hóa, lao vụ, dịch vụ của các ngành sản xuất kinh doanh chính và

sản xuất phụ.

Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh: là số chênh lệch giữa doanh thu

thuần và trị giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp.

= = - - - - -

5

Kết quả

hoạt động

SXKD

DTT bán

hàng và cung

cấp dịch vụ

Giá vốn

hàng bán

CP quản

lý kinh

doanh

CP

bán

hàng

Kết quả hoạt động tài chính: là số còn lại của các khoản thu nhập từ hoạt

động tài chính sau khi đã trừ các khoản chi phí hoạt động tài chính như: mua

bán chứng khoán, cho vay, góp vốn liên doanh…

= -

Kết quả hoạt động khác: là số chênh lệch giữa các khoản thu nhập khác

và chi phí khác và chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp.

= -

2.1.1.2. Vai trò của hoạt động tiêu thụ thành phẩm và kết quả kinh doanh đối

với các doanh nghiệp

a) Vai trò của tiêu thụ thành phẩm

Tiêu thụ thành phẩm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với các DN sản

xuất kinh doanh. Khi sản phẩm, hàng hóa của DN được tiêu thụ hết sẽ giúp cho

DN dự đoán được lượng “cầu” ở thời gian tiếp theo và xác định được lượng

“cung” là bao nhiêu. Trên cơ sở đó, tạo điều kiện để DN huy động vốn cho sản

xuất kinh doanh được kịp thời, đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng và đạt hiệu

quả cao trong kinh doanh.

Tiêu thụ giữ vai trò quan trọng trong việc phát triển và mở rộng thị

trường, trong việc duy trì mối quan hệ chặt chẽ giữa DN với khách hàng. Qua

đó đánh giá được việc kinh doanh lãi hay lỗ? có hiệu quả không? để từ đó đưa

ra những phương hướng cho kỳ kinh doanh tiếp theo.

Tiêu thụ thành phẩm có vai trò trong việc cân đối cung cầu. Khi hoạt

động tiêu thụ đạt hiệu quả cao thì DN có thể tồn tại và đứng vững trên thị trường.

Đặc trưng lớn nhất của sản xuất thành phẩm là thành phẩm sản xuất ra

nhằm thực hiện những mục tiêu đã định ra trong kế hoạch của nhà sản xuất. Do

đó quá trình tiêu thụ thành phẩm là một trong những khâu quan trọng tái sản

6

Kết quả hoạt

động tài chính

Doanh thu hoạt

động tài chính

Chi phí hoạt

động tài chính

Kết quả hoạt động khác Thu nhập khác Chi phí khác

xuất xã hội. Quá trình tiêu thụ là giai đoạn cuối của quá trình SXKD và là yếu

tố quyết định đến sự tồn tại và phát triển của một DN.

b) Vai trò của việc xác định kết quả kinh doanh

Sau khi doanh nghiệp sản xuất sản phẩm hoặc cung ứng dịch vụ xong

thì thông tin về kết quả tiêu thụ là rất quan trọng. Dựa vào đó doanh nghiệp

mới kiểm tra được chi phí, doanh thu và tình hình hoạt động tại đơn vị. Tất cả

đều phục vụ cho mục đích kinh doanh của doanh nghiệp trong nền kinh tế thị

trường. Yếu tố được doanh nghiệp quan tâm nhất là kết quả kinh doanh và làm

thế nào để kết quả đó mang lại lợi nhuận cao nhất. Muốn vậy, các nhà quản trị

hay giám đốc điều hành phải lựa chọn các phương án, chiến lược kinh doanh

thích hợp nhằm đạt được mục tiêu lợi nhuận. Điều này không chỉ đòi hỏi ở nhà

quản trị có năng lực mà còn phụ thuộc vào các thông tin kế toán được cung cấp

đảm bảo tính tin cậy, trung thực và kịp thời.

2.1.1.3. Yêu cầu của kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả kinh doanh

của doanh nghiệp.

Xuất phát từ ý nghĩa của quá trình tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ

mà việc quản lý quá trình này cần bám sát các yêu cầu cơ bản sau:

- Quản lý sự vận động và số hiện có của từng loại thành phẩm theo chỉ

tiêu số lượng, chất lượng chủng loại và giá trị của chúng.

- Tính toán các khoản giảm trừ trong trường hợp doanh nghiệp thực hiện

việc chiết khấu bán hàng, giảm giá hàng bán…

- Xác định chính xác giá vốn hàng bán và các khoản chi phí bán hàng có

liên quan đến tiêu thụ thành phẩm.

- Xác định kết quả tiêu thụ trong kỳ.

- Quản lý chất lượng, cải tiến mẫu mã và xây dựng thương hiệu mẫu mã

là mục tiêu phát triển của doanh nghiệp.

- Tính, bán, xác định đúng đắn kết quả của từng loại hoạt động và thực

hiện nghiêm túc cơ chế phân phối lợi nhuận.

- Trong quá trình bán hàng doanh nghiệp có thể phải chi ra những khoản

chi phí phục vụ cho quá trình bán hàng gọi là chi phí bán hàng, ngoài ra còn

phát sinh những khoản làm giảm trừ doanh thu như giảm giá hàng bán hoặc

7

hàng bán bị trả lại, thuế tiêu thụ… Thực hiện tốt quá trình bán hàng sẽ đảm bảo

thu hồi nhanh chóng tiền vốn, tăng vòng quay của vốn lưu động đảm bảo cho

quá trình sản xuất kinh doanh là mục tiêu hàng đầu của các doanh nghiệp. Với

ý nghĩa quan trọng đó để thực hiện tốt khâu bán hàng, kế toán cần phải theo dõi

chặt chẽ từng phương thức bán hàng, phương thức thanh toán, đặc điểm của

từng khách hàng và từng loại thành phẩm xuất bán để có thể có biện pháp đôn

đốc thanh toán.

2.1.2. Kế toán tiêu thụ thành phẩm

2.1.2.1. Kế toán doanh thu tiêu thụ bên ngoài

Doanh thu: là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được

trong kỳ kế toán, phát sinh từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh thông thường

của doanh nghiệp, góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu.

Trong một DN có rất nhiều loại doanh thu khác nhau như: Doanh thu

bán hàng, doanh thu cung cấp dịch vụ, doanh thu tiền lãi, tiền bản quyền cổ tức

và cả lợi nhuận được chia.

Kế toán doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ và kế toán doanh thu

nội bộ được tiến hành như sau:

- Doanh thu bán hàng được ghi nhận khi đồng thời thỏa mãn tất cả năm

(5) điều kiện sau:

+ Doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với

quyền sở hữu sản phẩm hoặc hàng hóa cho người mua;

+ Doanh nghiệp không còn nắm giữ quyền quản lý hàng hóa như người

sở hữu hàng hóa hoặc quyền kiểm soát hàng hóa;

+ Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn;

+ Doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao

dịch bán hàng;

+ Xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng.

- Doanh thu của giao dịch về cung cấp dịch vụ được ghi nhận khi kết

quả của giao dịch đó được xác định một cách đáng tin cậy. Trường hợp giao

dịch về cung cấp dịch vụ liên quan đến nhiều kỳ thì doanh thu được ghi nhận

8