Lợi thế cạnh tranh về tỷ giá của quốc gia có thu nhập thấp và trung bình thấp

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ TP.HỒ CHÍ MINH

------------------------

ĐỖ ĐĂNG MINH

LỢI THẾ CẠNH TRANH VỀ TỶ GIÁ

CỦA QUỐC GIA CÓ THU NHẬP THẤP

VÀ TRUNG BÌNH THẤP

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ HỌC

TP.Hồ Chí Minh, Năm 2018

BỘ GIÁO D C VÀ ĐÀO TẠO

TRƯ NG Đ I HC MỞ TP.HỒ CHÍ MINH

--------------------------

ĐỖ ĐĂNG MINH

LỢI THẾ CẠNH TRANH VỀ TỶ GIÁ

CỦA QUỐC GIA CÓ THU NHẬP THẤP

VÀ TRUNG BÌNH THẤP

Chuyên ngành : Kinh tế học

Mã số chuyên ngành : 60 31 01 01

LU N VĂN TH C SỸ KINH TẾ HỌC

Người hưng dn khoa học

TIẾN SĨ - HÀ MINH TRÍ

TP. Hồ Chí Minh, Năm 2018

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan luận văn “Lợi thế cạnh tranh về tỷ giá của Quốc gia có thu nhập thấp và

trung bình thấp” là bài nghiên cứu của chính tôi.

Ngoại trừ những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn này, tôi cam đoan

rằng những phần còn lại trong luận văn này chưa từng được công bố hoặc được sử

dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác.

Không có sản phẩm hay nghiên cứu nào của người khác được sử dụng trong luận văn

này mà không được trích dẫn theo đúng quy định.

Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các trường Đại

học hoặc cơ sở đào tạo khác.

Tp. Hồ Chí Minh, năm 2018

Đỗ Đăng Minh

ii

LỜI CẢM ƠN

Luận văn thạc sĩ kinh tế học với đề tài “Lợi thế cạnh tranh về tỷ giá của Quốc

gia có thu nhập thấp và trung bình thấp” là kết quả của quá trình nỗ lực, cố gắng

không ngừng của bản thân với sự giúp đỡ, động viên khích lệ của Quý thầy, cô, bạn bè

đồng nghiệp và người thân. Qua trang viết này tôi cũng xin gửi lời cảm ơn tới những

thầy, cô đã tận tình truyền đạt và chia sẽ những kiến thức quý báu trong suốt quá trình

học tập và nghiên cứu tại trường Đại học mở thành phố Hồ Chí Minh.

Trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Quý thầy, cô khoa sau Đại học của trường

Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh đã giúp đỡ và tạo điều kiện để tôi hoàn thành tốt

công việc nghiên cứu khoa học của mình.

Đặc biệt, tôi xin tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đối với thầy giáo, người

hướng dẫn khoa học của tôi – TS. Hà Minh Trí đã tận tình hướng dẫn, góp ý cũng như

cung cấp tài liệu thông tin khoa học cần thiết cho luận văn này.

Cuối cùng tôi xin chúc Quý thầy cô, bạn bè, đồng nghiệp và những người thân

sức khoẻ, thành công và hạnh phúc.

Xin trân trọng cảm ơn!

Người thực hiện đề tài

Đỗ Đăng Minh

iii

TÓM TẮT

Thực tế đã cho thấy các loại tiền tệ định giá quá cao đều liên quan đến tình

trạng thiếu ngoại tệ, phải tìm kiếm nguồn vay và làm tăng tham nhũng, thậm chí còn

làm thâm hụt lớn trong tài khoản vãng lai, khủng hoảng cán cân thanh toán và chu kỳ

kinh tế vĩ mô liên tục ngắt quãng, nói chung đều gây thiệt hại cho tăng trưởng.

Đối với một quốc gia thì vấn đề phát triển kinh tế có ý nghĩa rất quan trọng, đặc

biệt đối với quốc gia có thu nhập thấp và trung bình thấp, nó góp phần cải thiện mức

sống người dân, giải quyết thất nghiệp và nâng tầm của quốc gia trong quan hệ quốc tế.

Đề tài “Lợi thế cạnh tranh về tỷ giá của quốc gia có thu nhập thấp và trung bình thấp”

thông qua khảo sát 149 quốc gia trong giai đoạn 1975-2014, với mục đích nhấn mạnh

tầm quan trọng của việc định giá thấp tỷ giá hối đoái (so với tỷ giá thực cân bằng) đối

với tốc độ tăng trưởng thu nhập thực bình quân đầu người, đặc biệt tại các quốc gia có

thu nhập thấp và thu nhập trung bình thấp trong giai đoạn hiện nay.

Nghiên cứu sử dụng phương pháp thống kê mô tả và hồi quy dữ liệu bảng

với các ước lượng FEM, REM và cuối cùng là phương pháp moment tổng quát (GMM)

để khắc phục hiện tượng nội sinh.

Kết quả nghiên cứu cho thấy việc định giá thấp tỷ giá hối đoái (so với tỷ giá

thực cân bằng) có tác động tích cực và mạnh mẽ đến tốc độ tăng trưởng thu nhập thực

bình quân đầu người của nhóm quốc gia có thu nhập thấp & thu nhập trung bình thấp

so với các nhóm quốc gia còn lại. Kết quả này có ý nghĩa rất quan trọng đối với các

quốc gia có thu nhập thấp và trung bình thấp trong giai đoạn hội nhập kinh tế và tự do

hóa thương mại ngày nay và lợi thế này là cơ sở để khai thác và phối hợp với các

chính sách kinh tế khác nhằm đẩy mạnh tốc độ tăng trưởng thu nhập thực bình quân

đầu người và thông qua đó thúc đẩy phát triển kinh tế.

iv

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ..................................................................................................................ii

TÓM TẮT.......................................................................................................................iii

DANH MỤC HÌNH VÀ ĐỒ THỊ .................................................................................vii

CHƯƠNG I: PHẦN MỞ ĐẦU ...................................................................................... 1

1.1. Đặt vấn đề và lý do nghiên cứu: ........................................................................ 1

1.2. Mục tiêu nghiên cứu: ......................................................................................... 4

1.3. Câu hỏi nghiên cứu: ........................................................................................... 4

1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: .................................................................... 4

1.5. Những đóng góp mới của đề tài:........................................................................ 5

1.6. Phương pháp nghiên cứu: .................................................................................. 5

1.7. Ý nghĩa nghiên cứu:........................................................................................... 5

1.8. Kết cấu của luận văn nghiên cứu:...................................................................... 6

CHƯƠNG II: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC ..................... 7

2.1. Các khái niệm liên quan:.................................................................................... 7

2.1.1. Khái niệm về cạnh tranh:......................................................................... 7

2.1.2. Lợi thế cạnh tranh: ................................................................................... 8

2.1.3. Lợi thế cạnh tranh của các quốc gia/ vùng lãnh thổ trên thế giới:...... 9

2.2. Phân loại các Quốc gia theo mức thu nhập: .................................................... 11

2.3. Tỷ giá hối đoái: ................................................................................................ 13

2.4. Một số lý thuyết có liên quan: ......................................................................... 23

2.4.1. Các lý thuyết về tăng trưởng kinh tế:................................................... 23

2.4.2. Các lý thuyết liên quan đến tỷ giá hối đoái:......................................... 25

2.5. Tổng quan các nghiên cứu trước có liên quan:................................................ 29

CHƯƠNG III: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU...... 39

3.1. Phương pháp nghiên cứu và phân tích dữ liệu:............................................... 39

v

3.1.1. Phương pháp thống kê mô tả:................................................................ 39

3.1.2. Phân tích dữ liệu: .................................................................................... 39

3.2. Dữ liệu nghiên cứu:.......................................................................................... 40

3.2.1. Mẫu nghiên cứu:...................................................................................... 40

3.2.2. Nguồn dữ liệu: ......................................................................................... 40

3.3. Mô hình nghiên cứu thực nghiệm:................................................................... 42

CHƯƠNG IV: PHÂN TÍCH KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ............................................ 50

4.1. Thống kê mô tả dữ liệu:................................................................................... 50

4.1.1. Tổng quan về đặc điểm dữ liệu quan sát:............................................. 50

4.1.2. Mô tả các biến trong mô hình hồi quy:................................................. 54

4.1.3. Mô tả mối quan hệ giữa tốc độ tăng trưởng thu nhập thực bình quân

(GROWTH) với mức độ sai lệch giữa tỷ giá hối đoái thực và tỷ giá hối đoái

thực cân bằng (UNDERVAL): ............................................................................ 56

4.2. Phân tích kết quả hồi quy dữ liệu: ................................................................... 57

4.2.1 Mô hình nghiên cứu:............................................................................... 57

4.2.2 Kiểm định đa cộng tuyến: ...................................................................... 57

4.2.3 Hồi quy dữ liệu theo mô hình FEM và REM:...................................... 58

4.2.4 Kiểm định Hausman test để chọn ra mô hình phù hợp, giữa mô hình

FEM và REM:....................................................................................................... 58

4.2.5 Hồi quy theo phương pháp moment tổng quát (GMM):.................... 62

CHƯƠNG V: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH............................................ 69

5.1. Kết luận: ........................................................................................................... 69

5.2. Hàm ý chính sách:............................................................................................ 70

5.3. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo:......................................................... 72

5.3.1. Hạn chế của luận văn:............................................................................. 72

5.3.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo:.................................................................. 73

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................. 74

vi

PHỤ LỤC....................................................................................................................... 77

vii

DANH MỤC HÌNH VÀ ĐỒ THỊ

Sơ đồ 1: vòng luẩn quẩn cho sự nghèo khổ.

Đồ thị 1: hiệu ứng tuyến J trong phá giá tiền tệ.

Hình 4.1a- Tốc độ tăng trưởng thu nhập thực bình quân đầu người của các nhóm quốc

gia trong giai đoạn 1975-2014 (%).

Hình 4.1b- Tốc độ tăng trưởng thu nhập thực bình quân đầu người của nhóm các quốc

gia theo giai đoạn trung bình 5 năm (%).

Hình 4.2- Tốc độ tăng trưởng thu nhập thực bình quân đầu người và mức độ sai lệch

giữa tỷ giá hối đoái thực và tỷ giá hối đoái thực cân bằng giai đoạn 1975-2014.