Lộ trình tiến tới bảo hiểm y tế toàn dân ở tỉnh Điện Biên-Thực trạng và giải pháp

B¶o hiÓm x∙ héi viÖt nam

--------------------------

B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi cÊp bé

Lé tr×nh tiÕn tíi bhyt toµn d©n ë tØnh

®iÖn biªn – thùc tr¹ng vµ gi¶I ph¸p

Chñ nhiÖm ®Ò tµi: NguyÔn Ngäc Toan

7136

20/02/2009

Tp. ®iÖn biªn - 2007

Chuyªn ®Ò

Lé tr×nh tiÕn tíi B¶o hiÓm y tÕ toµn d©n

Trªn ®Þa bµn tØnh §iÖn Biªn - Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p

1. Sù cÇn thiÕt ph¶i nghiªn cøu chuyªn ®Ò

B¶o hiÓm y tÕ cña n−íc ta thùc sù trë thµnh mét trong nh÷ng chÝnh s¸ch

x· héi lín cña §¶ng vµ Nhµ n−íc lµ tõ n¨m 1992 khi Héi ®ång Bé tr−ëng (nay lµ

ChÝnh phñ) ban hµnh §iÒu lÖ B¶o hiÓm y tÕ kÌm theo NghÞ ®Þnh sè 299/H§BT

ngµy 15/8/1992 (thêi kú tr−íc ®ã viÖc tæ chøc thùc hiÖn b¶o hiÓm y tÕ chØ ®−îc

thùc hiÖn trªn quy m« nhá, ®èi t−îng tham gia Ýt th«ng qua m« h×nh thÝ ®iÓm ë

mét sè ®Þa ph−¬ng vµo nh÷ng n¨m 1989 - 1992 lµ VÜnh Phó, Qu¶ng TrÞ vµ thµnh

phè H¶i Phßng). Tõ ®ã ®Õn nay chÝnh s¸ch b¶o hiÓm y tÕ ®· kh«ng ngõng ®−îc

söa ®æi, bæ sung, hoµn thiÖn ®Ó ®¸p øng víi tõng thêi kú ph¸t triÓn cña ®Êt n−íc;

cô thÓ lµ §iÒu lÖ B¶o hiÓm y tÕ ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh 58/1998/N§-CP

ngµy 13/8/1998 vµ §iÒu lÖ B¶o hiÓm y tÕ ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh

63/2005/N§-CP ngµy 16/5/2005 cña ChÝnh phñ.

Thùc tÕ cho thÊy chÝnh s¸ch b¶o hiÓm y tÕ ë n−íc ta ®· cã nh÷ng b−íc

ph¸t triÓn ®¸ng kÓ vµ ®ang dÇn ®−îc hoµn thiÖn qua c¸c thêi kú, theo ®ã ®èi

t−îng h−ëng b¶o hiÓm y tÕ ®−îc më réng, sè ng−êi tham gia, sè thu ngµy cµng

t¨ng vµ ®Æc biÖt lµ quyÒn lîi cña ng−êi tham gia ®−îc ®¶m b¶o vµ ngµy cµng më

réng; ®ã lµ mét trong nh÷ng thuËn lîi rÊt c¬ b¶n, lµ tiÒn ®Ò quan träng ®Ó thùc

hiÖn b¶o hiÓm y tÕ toµn d©n theo tinh thÇn NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng toµn quèc

lÇn thø IX. Thùc hiÖn chñ tr−¬ng nµy, mét mÆt ®ßi hái Nhµ n−íc ph¶i khÈn

tr−¬ng söa ®æi, bæ sung vµ hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn lÜnh vùc

ch¨m sãc søc khoÎ nh©n d©n nãi chung vµ chÝnh s¸ch b¶o hiÓm y tÕ nãi riªng;

chÝnh s¸ch y b¶o hiÓm y tÕ ph¶i ®ång bé vµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tiÔn n−íc

ta; mÆt kh¸c ®ßi hái tõng ®Þa ph−¬ng ph¶i tÝch cùc, n¨ng ®éng ®Ó thùc hiÖn cã

hiÖu qu¶ nhÊt c¸c quy ®Þnh ®· ®−îc ban hµnh vÒ ®iÒu kiÖn tham gia, vÒ quyÒn lîi

®−îc h−ëng khi ®i kh¸m, ch÷a bÖnh b¶o hiÓm y tÕ; tõng ®Þa ph−¬ng ph¶i phÊn

®Êu ®Ó chÝnh s¸ch b¶o hiÓm y tÕ ®Õn ®−îc mäi ®èi t−îng, nhÊt lµ nhãm ®èi t−îng

ng−êi nghÌo vµ cËn nghÌo. ChØ cã nh− vËy, viÖc thùc hiÖn b¶o hiÓm y tÕ toµn d©n

míi cã thÓ trë thµnh hiÖn thùc ë n−íc ta.

2

Lµ mét trong nh÷ng tØnh miÒn nói phÝa B¾c, ®Ó phÊn ®Êu thùc hiÖn ®−îc

b¶o hiÓm y tÕ cho mäi ng−êi d©n trªn ®Þa bµn, §iÖn Biªn cã nh÷ng thuËn lîi vµ

khã kh¨n sau:

ThuËn lîi:

- D©n sè cña tØnh kh«ng nhiÒu (sè liÖu thèng kª ®Õn 31/12/2006 toµn tØnh

cã 461.722 ng−êi) trong ®ã hÇu hÕt thuéc c¸c nhãm ®èi t−îng tham gia b¶o hiÓm

y tÕ b¾t buéc; sè cßn l¹i chØ vµo kho¶ng h¬n 5% d©n sè lµ ch−a tham gia b¶o

hiÓm y tÕ; do vËy tØnh cã ®iÒu kiÖn võa ®éng viªn võa hç trî sè ng−êi nµy tham

gia b¶o hiÓm y tÕ. Khi sè ng−êi nµy tham gia hÕt còng lµ lóc tØnh §iÖn Biªn thùc

hiÖn ®−îc b¶o hiÓm y tÕ toµn d©n. ThuËn lîi nµy sÏ gióp §iÖn Biªn trë thµnh mét

trong nh÷ng tØnh ®Çu tiªn cña c¶ n−íc thùc hiÖn b¶o hiÓm y tÕ cho toµn d©n.

- C¸c cÊp uû ®¶ng vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng rÊt quan t©m ®Õn viÖc thùc

hiÖn chÝnh s¸ch b¶o hiÓm y tÕ trªn ®Þa bµn vµ ®· yªu cÇu B¶o hiÓm x· héi tØnh

x©y dùng ch−¬ng tr×nh hµnh ®éng ®Ó thùc hiÖn b¶o hiÓm y tÕ toµn d©n trªn ®Þa

bµn tØnh.

Khã kh¨n

- XuÊt ph¸t ®iÓm kinh tÕ - x· héi cña tØnh thÊp, nguån thu ng©n s¸ch cña

®Þa ph−¬ng gÇn nh− kh«ng cã, hµng n¨m Ng©n s¸ch trung −¬ng ph¶i ®¶m b¶o

trªn 90% kinh phÝ cho c¸c ho¹t ®éng th−êng xuyªn cña tØnh. Khã kh¨n nµy ®·

¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn viÖc tuyªn truyÒn, h−íng dÉn thùc hiÖn chÕ ®é, chÝnh

s¸ch nãi chung vµ chÝnh s¸ch b¶o hiÓm x· héi nãi riªng cho ng−êi d©n còng nh−

sù hç trî vÒ tµi chÝnh cña tØnh cho c¸c ®èi t−îng cÇn sù gióp ®ì ®Ó cã thÓ tham

gia b¶o hiÓm y tÕ theo c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh.

- C¬ së vËt chÊt cña ngµnh y tÕ nh− c¸c bÖnh viÖn cña tØnh, huyÖn, c¸c

tr¹m y tÕ ë x· cßn rÊt nhiÒu h¹n chÕ, nhÊt lµ c¸c trang thiÕt bÞ, dông cô y tÕ phôc

vô cho c«ng t¸c kh¸m, ch÷a bÖnh cho nh©n d©n nãi chung vµ cho ng−êi tham gia

b¶o hiÓm y tÕ nãi riªng. VÒ ®éi ngò c¸c y, b¸c sÜ cña tØnh cßn thiÕu vÒ sè l−îng

vµ yÕu vÒ chÊt l−îng nªn ®· ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn chÊt l−îng kh¸m, ch÷a bÖnh

cho ng−êi d©n trªn ®Þa bµn tØnh.

- MÆc dï hiÖn t¹i ®· cã 95% d©n sè trªn ®Þa bµn tØnh thuéc diÖn b¶o hiÓm

y tÕ b¾t buéc, sè cßn l¹i còng sÏ nhanh chãng ®−îc hç trî vÒ tµi chÝnh ®Ó tham

3

gia b¶o hiÓm y tÕ, nh−ng do xuÊt ph¸t ®iÓm kinh tÕ - x· héi cña tØnh rÊt thÊp, c¬

së vËt chÊt cña c¸c c¬ së y tÕ còng nh− ®éi ngò c¸n bé ngµnh y cßn rÊt h¹n chÕ

nªn khã kh¨n ®Æt ra cho Ngµnh y tÕ vµ c¬ quan B¶o hiÓm x· héi tØnh lµ thùc hiÖn

c«ng t¸c kh¸m, ch÷a bÖnh vµ thanh to¸n nh− thÕ nµo cho nh÷ng ng−êi tham gia

b¶o hiÓm y tÕ khi ®i kh¸m, ch÷a bÖnh ®Ó mét mÆt ng−êi tham gia ®−îc ®¶m b¶o

quyÒn lîi, mÆt kh¸c c¬ quan B¶o hiÓm x· héi tØnh vÉn qu¶n lý quü ®−îc chÆt

chÏ, hiÖu qu¶ vµ ®óng quy ®Þnh.

Víi nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trªn, ®Ó thùc hiÖn ®−îc b¶o hiÓm y tÕ

toµn d©n trªn ®Þa bµn tØnh, ®ßi hái B¶o hiÓm x· héi tØnh §iÖn Biªn ph¶i ph©n tÝch

®¸nh gi¸ ®−îc thùc tr¹ng c«ng t¸c b¶o hiÓm y tÕ trªn ®Þa bµn tØnh, trªn c¬ së ®ã

ph¶i x©y dùng ®−îc mét ch−¬ng tr×nh hµnh ®éng víi nh÷ng b−íc ®i cô thÓ. ChØ

cã nh− vËy, c¬ quan B¶o hiÓm x· héi tØnh míi cã thÓ tham m−u cho B¶o hiÓm x·

héi ViÖt Nam vµ Uû ban nh©n d©n tØnh nh÷ng gi¶i ph¸p phï hîp víi thùc tiÔn, cã

tÝnh kh¶ thi nh»m ®¹t môc tiªu b¶o hiÓm y tÕ cho toµn d©n trªn ®Þa bµn vµo n¨m

2010; phÊn ®Êu trë thµnh ®Þa ph−¬ng ®Çu tiªn trong c¶ n−íc thùc hiÖn ®−îc b¶o

hiÓm y tÕ cho toµn d©n. V× vËy, viÖc nghiªn cøu chuyªn ®Ò “ Lé tr×nh tiÕn tíi

b¶o hiÓm y tÕ toµn d©n ë tØnh §iÖn Biªn - Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p” lµ cÇn thiÕt

trong giai ®o¹n hiÖn nay ë tØnh §iÖn Biªn

2. KÕt cÊu cña chuyªn ®Ò

Ngoµi më ®Çu vµ kÕt luËn, chuyªn ®Ò ®−îc chia lµm 2 phÇn:

- PhÇn 1. Thùc tr¹ng thùc hiÖn chÝnh s¸ch b¶o hiÓm y tÕ ë tØnh §iÖn Biªn

- PhÇn 2. C¸c gi¶i ph¸p nh»m thùc hiÖn b¶o hiÓm y tÕ toµn d©n trªn ®Þa

bµn tØnh §iÖn Biªn.

3. Ph¹m vi nghiªn cøu

Chuyªn ®Ò tËp trung ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ thùc t×nh h×nh thùc hiÖn chÝnh

s¸ch b¶o hiÓm y tÕ trªn ®Þa bµn tØnh tõ n¨m 2004 - 2007

4. Nh÷ng ng−êi thùc hiÖn

- Chñ biªn: Cö nh©n NguyÔn Ngäc Toan - Gi¸m ®èc BHXH tØnh §iÖn

Biªn

- B¸c sÜ NguyÔn M¹nh Dòng - Phã phßng Gi¸m ®Þnh chi

- Cö nh©n L−u ThÞ Quý - Tr−ëng phßng KÕ ho¹ch tµi chÝnh

4

PhÇn I

Thùc tr¹ng viÖc thùc hiÖn

chÝnh s¸ch b¶o hiÓm y tÕ ë tØnh §iÖn Biªn

I. §Æc ®iÓm t×nh h×nh kinh tÕ - x∙ héi cña tØnh §iÖn Biªn

1. §Æc ®iÓm tù nhiªn

Lµ tØnh míi ®−îc chia t¸ch tõ tØnh Lai Ch©u (cò) tõ th¸ng 1 n¨m 2004 víi

diÖn tÝch tù nhiªn lµ 9.554,1 km2, ®Þa h×nh chia c¾t, hiÓm trë, cã trªn 50% diÖn

tÝch ë ®é cao trªn 1000m so víi mÆt n−íc biÓn; 70% diÖn tÝch cã ®é dèc 25% trë

lªn. Toµn tØnh cã 398,5 km ®−êng biªn giíi s¸t víi Lµo (360 km) vµ Trung Quèc

(38,5km); tØnh cã 9 ®¬n vÞ hµnh chÝnh (7 huyÖn, 1 thÞ x· vµ 1 thµnh phè thuéc

tØnh); cã 106 x·, ph−êng, thÞ trÊn, trong ®ã cã 20 x· biªn giíi thuéc 3 huyÖn:

M−êng NhÐ, M−êng Chµ vµ huyÖn §iÖn Biªn; cã 30% sè x· cã diÖn tÝch tù

nhiªn tõ 100 km2 trë lªn; ®Æc biÖt cã x· diÖn tÝch tù nhiªn lªn tíi 600 km2.

2. §Æc ®iÓm kinh tÕ - x∙ héi

- §iÖn Biªn lµ tØnh n»m c¸ch xa c¸c trung t©m kinh tÕ lín, xuÊt ph¸t ®iÓm

vÒ kinh tÕ - x· héi cßn thÊp, tû lÖ ®ãi nghÌo cao, chiÕm tíi 80% d©n sè. TØnh cã

21 d©n téc chung sèng víi sè d©n lµ 461.722 ng−êi (sè liÖu n¨m 2007); trong ®ã

d©n téc Th¸i chiÕm 40,4%; d©n téc Kinh chØ chiÕm 19,7%. D©n c− ph©n bè

kh«ng ®Òu, c¬ së h¹ tÇng cßn nhiÒu h¹n chÕ, tr×nh ®é d©n trÝ vµ hiÓu biÕt x· héi

cña ng−êi d©n nh×n chung cßn rÊt thÊp.

- Lùc l−îng lao ®éng lµm viÖc trong c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ thuéc khu vùc

Nhµ n−íc chØ chiÕm kho¶ng 8,6% d©n sè trong ®é tuæi lao ®éng; sè nµy chñ yÕu

tËp trung trong lÜnh vùc gi¸o dôc, ®µo t¹o 39,3%; qu¶n lý nhµ n−íc 20,1%; x©y

dùng c¬ b¶n 7,8% c¸c khu vùc cßn l¹i chiÕm 32,8%.

Sè ng−êi trong ®é tuæi lao ®éng thuéc khu vùc ngoµi Nhµ n−íc cßn chiÕm

mét tû lÖ cao 274.917 ng−êi (60% tæng d©n sè); sè nµy chñ yÕu lµ lao ®éng lµm

viÖc trong ngµnh n«ng nghiÖp vµ l©m nghiÖp. Sè d©n ë n«ng th«n lµ 367.453

ng−êi, chiÕm 80% d©n sè; sè lao ®éng ch−a cã viÖc lµm theo thèng kª cña tØnh lµ

kho¶ng 16,8%.

- §éi ngò c¸n bé chÝnh quyÒn c¬ së cña tØnh lµ 4.823 ng−êi, trong ®ã c¸n

bé chuyªn tr¸ch 1.035 ng−êi; c¸n bé kh«ng chuyªn tr¸ch: 3.253 ng−êi; c¸n bé