Lịch sử Việt Nam 1945 - 1954

CHƯƠNG III

VIỆT NAM TỪ NĂM 1945 ĐẾN NĂM 1954

  

BÀI 17

NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HÒA

TỪ SAU NGÀY 2-9-1945 ĐẾN TRƯỚC NGÀY 19-12-1946

I - MỤC TIÊU BÀI HỌC:

1. Kiến thức:

- Những thuận lợi cơ bản cũng như khó khăn to lớn của nước ta trong năm đầu sau

CM Tháng Tám.

- Sự lãnh đạo của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, đã phát huy thuận lợi,

khắc phục khó khăn, thực hiện những chủ trương và biện pháp xây dựng chính quyền,chủ

trương sách lược đấu tranh chống ngoại xâm, nội phản, bảo vệ chính quyền cách mạng.

2. Kĩ năng:

- Rèn luyện kĩ năng phân tích, nhận định, đánh giá tình hình đất nước sau CM tháng Tám và

nhiệm vụ cấp bách trong năm đầu của nước Việt Nam DCCH.

3: Tư tưởng-Tình cảm:

-Bồi dưỡng lòng yêu nước, tinh thần CM, niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng, niềm tự

hào dân tộc.

II - THIẾT BỊ VÀ TÀI LIỆU DẠY - HỌC

- Ảnh trong SGK và các tài liệu có liên quan đến giai đoạn lịch sử này.

- Tham khảo thêm SGK lịch sử 11, bài Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 và cuộc

đấu tranh bảo vệ cách mạng (1917-1921).

III - TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC:

1. Ổn định lớp :

2. Kiểm tra bài cũ:

-Cho biết quá trình ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

-Nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa lịch sử và bài học kinh nghiệm của Cách mạng tháng

Tám 1945.

3.Giới thiệu bài mới:

Trong hơn năm đầu của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, cách mạng đứng trước muôn vàn khó

khăn thử thách, có giải quyết được thì thành quả Cách mạng tháng Tám mới được giữ vững và phát

huy. Xây dựng chính quyền cách mạng, diệt giặc đói, giặc dốt, khắc phục khó khăn về tài chính, đấu

tranh chống ngoại xâm và nội phản, bảo vệ chính quyền là những nhiệm vụ cấp bách của Đảng,

Chính phủ và nhân dân ta. Để hiểu rõ hơn giai đoạn cách mạng này, chúng ta cùng đi vào “Nước

Việt Nam Dân chủ Cộng hòa từ sau ngày 2 – 9 - 1945 đến trước ngày 19 – 12 - 1946”.

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ KIẾN THỨC CƠ BẢN

Hoạt động 1: Cả lớp

- GV nêu vấn đề mang tính gợi mở : “Tại sao

nói ngay sau khi ra đời, nước ta ở vào tình

thế “ngàn cân treo sợi tóc” để HS chú ý nội

dung.

- Tiếp tục GV nêu câu hỏi: Những khó khăn

mà nước VNDCCH gặp phải ngay sau khi

thành lập là gì? ( chỉ nêu những lĩnh vực

chính, chưa nêu cụ thể)

I - TÌNH HÌNH NƯỚC TA SAU CÁCH

MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945

1. Khó khăn: 2 khó khăn lớn

- Ta phải đương đầu với kẻ thù đông và

mạnh gồm:

+ 20 vạn quân Trung Hoa Dân quốc lấy

danh nghĩa Đồng minh vào phía Bắc vĩ

tuyến 16, kéo theo sau là bọn Việt Quốc,

1

- HS dựa vào SGK trả lời.

- GV bổ sung kết luận: Chính trị, Kinh tế tài

chính; Văn hóa giáo dục

- GV: Những khó khăn về chính trị ?

- HS trả lời.

- GV nhân xét chốt ý.

+ Ngoại xâm : âm mưu và hành động

+ Nội phản : âm mưu và hành động

+ Chính quyển CM non trẻ

-GV:những khó khăn về kinh tế-tài chính?

-HS trả lời. -GV chốt ý:

+ Nông nghiệp: lạc hậu, bị chiến tranh tàn phá

nặng nề, hậu quả nạn đói chưa khắc phục được.

+ Công nghiệp: nhiều xí nghiệp còn nằm trong

tay TB Pháp, các cơ sở của ta chưa kịp phục hồi,

hàng hóa khan hiếm, giá cả tăng vọt, đời sống

nhân dân gặp nhiều khó khăn.

+ Tài chính: Ngân sách Nhà nước trống

rỗng, chính quyền cách mạng chưa quản lý

được ngân hàng ĐD. Quân đội Trung Hoa

Dân quốc tung ra thị trường các loại tiền mất

giá  tài chính nước ta rối loạn.

- GV: Những khó khăn về văn hóa xã hội?

- HS trả lời.

- GV khái quát: Khó khăn là to lớn, phức tạp.

Nhất là ngoại xâm và nội phản, trực tiếp đe

doạ đến sự tồn tại của CM.Vận mệnh đất

nước…

- GV chuyển ý: bên cạnh những khó khăn

to lớn đó, ta cũng có những thuận lợi rất cơ

bản?những thuận lợi đó là gì?

- HS trả lời.

- GV bổ sung và nhấn mạnh: tác dụng của

thuận lời nầy là rất to lớn.

- GV chuyển ý sang mục II.

Hoạt động 2: Thảo luận nhóm

- GV chia lớp làm 4 nhóm cho các nhóm tiến

hành thảo luận các chủ đề sau:

+ Nhóm 1: Những biện pháp nhằm củng cố

chính quyền cách mạng ?

+ Nhóm 2: Những biện pháp nhằm giải

quyết nạn đói ?

+ Nhóm 3: Những biện pháp nhằm giải

quyết nạn dốt ?

+ Nhóm 4: Những biện pháp nhằm giải

quyếtkhó khăn về tài chính ?

- Các nhóm tiến hành thảo luận và sau đó cử

đại diện lên trình bày .

- Sau mỗi nhóm trình bày, GV gọi các Hs

Việt Cách.

+ Hơn 1vạn quân Anh vào phía Nam vĩ

tuyến 16, dọn đường cho Pháp trở lại xâm

lược nước ta.

+ Theo gót quân Pháp là bọn tay sai phản

động

+ Trên cả nước ta còn có 6 vạn quân Nhật

chời giải giáp đã hoạt động chống phá cách

mạng.

- Khó khăn do sự non yếu của chính quyền

mới thành lập, lực lượng vũ trang còn non

yếu; do chế độ thực dân, phong kiến để lại

trên tất cả các lĩnh vực kinh tế, tài chính, văn

hóa, xã hội.

 Đất nước ở vào tình thế “ngàn cân treo

sợi tóc”.

2. Thuận lợi: Thuận lợi của ta là cơ bản:

- Nhân dân phấn khởi gắn bó với chế độ

mới.

- Cách mạng nước ta có Đảng, đứng đầu là

Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng suốt lãnh đạo.

- Hệ thống XHCN đang hình thành, phong

trào giải phóng dân tộc dâng cao, phong trào

hòa bình, dân chủ phát triển ở nhiều nước

tư bản.

II - BƯỚC ĐẦU XÂY DỰNG CHÍNH

QUYỀN CÁCH MẠNG, GIẢI QUYẾT

NẠN ĐÓI, NẠN DỐT VÀ KHÓ KHĂN

VỀ TÀI CHÍNH

1) Xây dựng chính quyền cách mạng :

- Ngày 6/1/1946, Tổng tuyển cử trong cả

nước bầu Quốc hội khóa đầu tiên và sau đó

là Hội đồng nhân dân ở các địa phương.

- 2/3/46, QH khóa I họp kì thứ nhất bầu

Chính phủ cách mạng (Chính phủ Liên hiệp

kháng chiến) do Chủ tịch Hồ Chí Minh

đứng đầu.

- Ngày 9/11/1946, QH khóa I họp kì thứ hai

thông qua Hiến pháp đầu tiên của nước VV

Dân chủ CH.

Về quân sự: Lực lượng vũ trang được chú

trọng: Tháng 5/1946, quân đội quốc gia

được thành lập; Lực lượng dân quân, tự vệ

phát triển hầu khắp cả nước.

2. Giải quyết nạn đói :

2