Lí luận về vai trò chủ đạo của thành phần kinh tế nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng

LêI Më §ÇU

NÒn kinh tÕ níc ta trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi lµ nÒn kinh tÕ

nhiÒu thµnh phÇn. §ã lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan vµ cÇn thiÕt. §¹i héi §¶ng lÇn

thø VI- ®¹i héi ®¸nh dÊu bíc ngoÆt cña c«ng cuéc ®æi míi- ®· kh¼ng ®Þnh: thùc

hiÖn nhÊt qu¸n, l©u dµi chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vËn ®éng theo c¬

chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Chñ

tr¬ng nµy ®îc §¹i héi VII, §¹i héi VIII cña §¶ng tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh vµ bæ

sung, lµm râ thªm. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh

phÇn, §¶ng ta lu«n lu«n kh¼ng ®Þnh thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc ®ãng vai trß

chñ ®¹o trong nªn kinh tÕ quèc d©n. Thùc tiÔn 10 n¨m ®æi míi võa qua, §¶ng

vµ Nhµ níc ta ®· cã nhiÒu cè g¾ng cñng cè, n©ng cao vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ

nhµ níc vµ thùc tÕ vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ níc ®· tõng bíc ®îc kh¼ng

®Þnh.

Nhng trong thùc tiÔn qu¶n lý vÜ m« ®èi víi kinh tÕ nhµ níc cã nh÷ng mÆt

bu«ng láng, cã mÆt th¾t chÆt cha hîp lý; trong khi ®ã, c¸c doanh nghiÖp thuéc

c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn nhanh vµ trong qu¸ tr×nh héi nhËp khu

vùc vµ quèc tÕ n¶y sinh nh÷ng th¸ch thøc míi. V× vËy, nÕu chóng ta kh«ng cã

biÖn ph¸p m¹nh, kiªn quyÕt, kÞp thêi, hîp lý ®Ó chñ ®éng ®æi míi, n©ng cao

hiÖu qu¶ cña kinh tÕ nhµ níc th× kinh tÕ nhµ níc sÏ gÆp khã kh¨n trong qu¸

tr×nh thùc hiÖn vai trß chñ ®¹o cña m×nh.

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

1

PhÇn 1: LÝ luËn vÒ vai trß chñ ®¹o cña thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc

trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc ta hiÖn nay

1. Kh¸i niÖm vÒ kinh tÕ nhµ níc.

Ph¹m trï kinh tÕ nhµ níc ®· ®îc s¸ch b¸o ®Ò cËp ®Õn trong nhiÒu n¨m gÇn

®©y vµ ®îc sö dông thèng nhÊt tõ §¹i héi lÇn thø VIII cña §¶ng ®Õn nay. Kinh

tÕ nhµ níc lµ thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é së h÷u c«ng céng vÒ t liÖu s¶n

xuÊt( së h÷u toµn d©n vµ së h÷u nhµ níc). Kinh tÕ nhµ níc bao gåm c¸c doanh

nghiÖp nhµ níc, c¸c quü dù tr÷ quèc gia, c¸c quü b¶o hiÓm nhµ níc vµ c¸c tµi

s¶n thuéc së h÷u nhµ níc cã thÓ ®a vµo vßng chu chuyÓn kinh tÕ. Kinh tÕ nhµ n￾íc ph¸t huy vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ, lµ lùc lîng vËt chÊt quan träng vµ

lµ c«ng cô ®Ó Nhµ níc ®Þnh híng vµ ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ.

2. C¸c bé phËn hîp thµnh kinh tÕ nhµ níc.

Kinh tÕ nhµ níc do nhiÒu bé phËn hîp thµnh, mçi bé phËn cã chøc n¨ng

vµ nhiÖm vô kh¸c nhau.

Doanh nghiÖp nhµ níc: lµ tæ chøc kinh tÕ do Nhµ níc ®Çu t vèn, thµnh lËp

vµ tæ chøc qu¶n lý, ho¹t ®éng kinh doanh hoÆc ho¹t ®éng c«ng Ých nh»m thùc

hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ- x· héi do Nhµ níc giao. Nh vËy, doanh nghiÖp nhµ n￾íc cã hai lo¹i: mét lo¹i ho¹t ®éng kinh doanh v× môc ®Ých lîi nhuËn vµ mét lo¹i

kh¸c, ho¹t ®éng c«ng Ých kh«ng v× môc tiªu lîi nhuËn mµ v× môc tiªu phóc lîi

x· héi.Trong ®ã doanh nghiÖp nhµ níc ho¹t ®éng kinh doanh v× môc ®Ých lîi

nhuËn gi÷ vai trß quan träng trong thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc.

C¸c quü dù tr÷ quèc gia: lµ mét bé phËn cña kinh tÕ nhµ níc, nh»m ®¶m

b¶o cho kinh tÕ nhµ níc, kinh tÕ quèc d©n ho¹t ®éng b×nh thêng trong mäi t×nh

huèng. C¸c quü dù tr÷ quèc gia dïng lùc lîng vËt chÊt cña m×nh dÓ ®iÒu tiÕt,

qu¶n lý, b×nh æn gi¸ c¶ thÞ trêng, ®¶m b¶o cho t×nh h×nh kinh tÕ- x· héi æn ®Þnh

®Ó ph¸t triÓn.

C¸c quü b¶o hiÓm nhµ níc: còng lµ mét bé phËn kh«ng thÓ thiÕu ®îc

cña kinh tÕ nhµ níc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Nã chÞu tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn

chÕ ®é b¶o hiÓm do nhµ níc quy ®Þnh ®Ó phôc vô cho kinh tÕ nhµ níc vµ c¸c

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

2