Kỹ thuật trồng và chăm sóc một số loại rau củ

• ^ rau eủ . _ C á rốt, S u hào, c ả i bắp, S ú p lơ,

C ải ngọt, c ầ n ta, R au thơm

và R au g ia vi

Kỹ sư Lê Quốc Tuấn

ỐKỹ t!]uật trồng và ctỊăm dóc

Môt số loai rau cú

N hà xuất bắn Phương Đông

nái/ẩẩií/

Cuộc sống càng hiện đại, văn minh thì rau CỊuả nói chung

ngày càng đóng một vai trò quan trọng và thiết yếu. Với những

tác động tích cực cúa rau cú đối với đời sống con người trên nhiều

phương diện đã khiến nó trớ thành nguồn thực phẩm không thể

thiếu trong khấu phần ãn mỗi ngày của chúng ta. Rau quả là

nguồn cung cấp các vitamin và khoáng chất rất cần thiết cho sự

duy trì, phát triển cơ thế con người. Hiện nay, trong cấc công

trình nghiên cứu, các nhà khoa học còn chí ra rằng, rau cú là

nguồn thực phẩm có tác dụng rất tét cho sức khóe con người, làm

đẹp cơ thế và kéo dài tuổi xuân.

Hơn nữa, với gần 70% dân số sống ở khu vực nông thôn. Vì

thế, phát triến kinh tế nông thôn là hướng quan trọng trong

chiến lược phát triển nền kinh tế nước ta. Chuyến dịch cơ cấu

cầy trồng phù hợp với điều kiện tự nhiên, xã hội cúa từng vùng

là một trong những giải pháp hữu hiệu, mang lại lợi ích kinh tế

cao cho nhiều địa phương trên toàn quốc hiện nay. Với khoảng

400.000 ha đất trồng rau, sản lương đạt gần ố triệu íấn/năm

với nhiều loại rau dậu nhiệt đới và cận nhiệt đới được trồng ớ

đong bằng sõng Hồng, đồng bằng sông Cứu Long và Đông Nam

Bộ. Đây là một kết quá đấng mừng đối với lĩnh vực trồng rau

sạch ớ nước ta.

Mong muốn mang đến cho bạn đọc những hiếu biết, nhận

thức về tác dụng, lợi ích của rau xanh với sức khỏe và đời sống

con người, cũng như đưa ra những kiến thức cơ bản về kỹ thuật

trồng và chăm sóc các loại rau cú fh ố biến, chúng tôi hy vọng

cuốn sách sẽ là một cấm nang hữu ích với bạn đọc và nhà nông,

góp phần mang lại hiệu quả kinh tế trong sấn xuất rau an toàn

hiện nay.

CHƯƠNG 1;

K7 THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM sóc

MỘT SỐ LOẠI RAU

1. K Ỹ THUẬT TRỒNG VÀ CHAM s ó c r a u b ắ p c ả i

1.1. Đặc điểm và công dụng của bắp cải

- Đặc điểm:

Bắp cải là loại rau chủ lực ữong họ Cải (còn gọi là họ

Thập tự). Đây là một họ thực vật có hoa và phong phú về

chủng loại. Ngoài bắp cải ra còn có cải bông xanh, cải xoắn,

cải bruxen...

Bắp cải thuộc rứióm rau có nguồn gốc ôn đói, nhiệt độ

xuân hóa (rứiiệt độ cần thiết để phân hóa mầm hoa) là 1 -

10°c, ữong khoảng 15-30 ngày tùy thòi gian sừih ữưởng

của giống. Do vậy, ữong quá trình sũìh ữưỏng, khi gặp

điều kiện này, cây sẽ ra hoa, kết quả ngay ở năm đầu.

Bắp cải có chỉ số diện tích lá cao, hệ số sử dụng nước

rất lớn nhưng có bộ rễ chùm phát ữiển nên chịu hạn và

chịu nước hon su hào và súp lơ.

5

Đặc biệt ở bắp cải khả năng phục hồi bộ lá khá cao. Các

thí nghiệm cho thấy, khi cắt 25% diện tích bề mặt lá ở giai

đoạn trước cuốn bắp, năng suất vẫn đạt 97 - 98% so vói

không cắt. Điều đó khẳng định việc phun thuốc hóa học

trừ sâu tơ lứa 1 trong nhiều trường họp là không cần thiết.

- Công dụng từ bắp cải

Thành phần dừửi dưỡng toong bắp cải; Lượng vitarrún

toong bắp cải nhiều gấp 4,5 lần so vói cà rốt; 3,6 lần so vói

khoai tây, hành tây. Điều đặc biệt là vitamừi A và p toong bắp

cải kết họp vói nhau làm cho thành mạch máu bền vững hon.

Trong bắp cải còn có các chất chống ung thư; Sulíoraphane,

phenethyUsothiocyanate và Indol - 33 carbừiol.

Bắp cải không chỉ là món rau quen thuộc trên mâm

com của nhiều gia đình mà chúng còn được biết đến là một

loại rau có tứứì dược liệu có thể chữa bệnh hiệu quả. Bắp

cải đã được các nhà y học cả Đông và Tây phát hiện chúng

có vị thuốc có khả năng chữa trị nhiều loại bệnh.

Theo Đông y, bắp cải vị ngọt, tính hàn, không độc, có

tác dụng hoạt huyết, thanh rửìiệt, thanh phế, trừ đàm thấp,

sũứi tân, chỉ khát, mát dạ dày, giải độc, lọi tiểu. Bắp cải

cũng giúp chống suy nhược thần lãnh, giảm đau nhức

phòng chống các bệnh ung thư, tim mạch và nhiều loại

bệnh khác.

Còn theo Tây y, bắp cải đã được dùng để chữa nhiều

bệnh thông thường như: mụn nhọt, sâu bọ đốt, giun, đau

dạ dày. ớ châu Âu từ thòi thượng cổ, ngưòi ta đã gọi bắp

cải là "thuốc của ngưòi nghèo".

6

1.2. Kỹ thuật trồng và chăm sóc rau bắp cải

- Giống bắp cải

Hiện tại, giống bắp cải bán toên thị trường khá phong

phú, nông dân được nhiều lựa chọn về giống hon so vói

trước đây. Tuy nhiên, cần chọn những giống có năng suất

cao, chất lượng tốt, thích họp vói điều kiện sản xuất tại địa

phưong, đồng thời phải đáp ứng được thị hiếu ngưòi tiêu

dùng hay thị trường tiêu thụ chấp nhận. Một số giống bắp

cải được nông dân trồng phổ biến:

K.K.cross: Là giống lai F1 của Nhật được ưồng phổ biến

ở vùng đồng bằng các tình phía Nam từ lâu đòi, thòi gian

thu hoạch 75 - 85 ngày, năng suất bình quân 30 - 40 tẩh/ha.

Newtop: Là giống lai Fl, thòi gian từ khi hồng đến thu

hoạch 75 - 85 ngày, năng suất bình quân 30 - 40tấn/ha.

Asia cross: Giống lai F1 nhập nội, giống này thu hoạch

chậm hon K.K.cross 3 - 5 ngày, nhưng năng suất cao hon.

Ngoài những giống ữên, một số giống bắp cải khác cũng

được trồng khá phổ biến hiện nay như giống: TN5, VL530,

TN70, Pro 588...

Tại Đà Lạt, có rất nhiều loại giống được trồng từ trước

đến nay: Takii seed, Tokita, Tohoku... của Nhật, Pháp,

Mỹ... Trong đó, giống bắp cải của Nhật Bản được trồng

nhiều rửìất vì thích họp vói điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng

của Đà Lạt.

- Thời vụ

Thòi vụ trồng tùy vào vị trí địa lý và điều kiện tự

nhiên, cũng như tập quán canh tác của từng noi.

+ ở các tỉnh phía Bắc có 3 vụ trồng cải bắp chủ yếu:

7

Vụ sớm: gieo cuối tháng 7 đầu tháng 8, trồng cuối

tháng 8 và tháng 9 để thu hoạch vào tháng 11, tháng 12.

Vụ chứứi: giẹo tháng 9-10, trồng giữa tháng 10 đến hết

tháng 11 để thu hoạch vào tháng 1 -2 năm sau.

Vụ muộn: gieo tháng 11, trồng vào giữa tháng 12 để

thu hoạch vào tháng 2 - 3 năm sau.

+ ở Tây nguyên, có thể gieo tháng 9 - 10 và tháng 11.

+ Đồng bằng sông Cửu Long nông dân thường ữồng

vào các vụ:

Đông xuân: Gieo sóm vào tháng 10-11 Dương lịch, thu

hoạch vào tháng 1 năm sau. Bắp cải trồng chủ yếu ữên đất

có cơ cấu nhẹ, thoát nước tốt và không bị ngập ling. Canh

tác vụ này đỡ công tưới nước, ít sâu, giá bán cao nhung

năng suất thấp.

Gieo chúứi vụ: Vào tháng 11 - 12 năm trước và thu

hoạch vào tháng 2 Dương lịch năm sau. Đầu vụ còn mưa

cần làm giàn che cây con và đánh luống thoát nước tránh

ngập ling. Cây sũứi trưởng trong điều kiện nhiệt độ tương

đối thấp trong năm nên phát triển thuận lọi, năng suất cao,

ít sâu bệrứi.

Gieo muộn: Gieo trồng vào tháng 12 năm trước -

tháng 1, 2 năm sau và thu hoạch vào tháng 3 - 4 Dương

lịch, vì hời không mưa nhiệt độ cao, lượng nước cung cấp

cho bắp cải rất lón, sâu bệrứi phát triển nhiều nhất là sâu tơ.

Hè thụ: Vụ hè thu gieo tháng 3-5, thu hoạch vào tháng

7 Dương lịch, vụ này có mưa nhiều nên giảm được công

tưói nước, nhưng sâu bệnh nhiều, nhất là bệnh thối nhũn.

Ố

- Vườn ươm và yêu cầu kỹ thuật

+ Đất vưòn ưom:

Đất trồng không được ô nhiễm, không chịu ảnh hưởng

của chất thải công nghiệp, bệnh viện và các nguồn ô rứũễm

khác. Chọn đất thịt rứiẹ, cao, dễ thoát nước. Đất có thành

phần cơ giói nhẹ, pH trung tính. Độ pH < 5,5 cần phải cải

tạo đất. Bắp cải không thích họp vói loại đất có độ dũìh

dưỡng kém và trên các loại đất cát pha nặng cũng như các

loại đất có phản ứng axít, khả năng chịu phèn kém. Tiến

hành dọn sạch cỏ dại, làm đất kỹ. Lên luống cao 25cm,

rộng 0,8 - Im, rãnh rộng 25cm.

+ Bón lót phân:

Mỗi sào Bắc Bộ bón 300 - 500kg phân chuồng mục;

5,6kg super lân; 2 - 3kg kali sunphat phân rải đều khắp mặt

luống, dùng cào đảo đều ữộn lẫn phân vói đất. Vét đất ở

rãnh lấp phủ lên mặt luống một lóp đất dày 1,5 - 2cm.

+ Anh sáng:

Bắp cải là cây ưa ánh sáng dài ngày, cường độ chiếu

sáng tnmg bưứi.

Đối vói giống nguyên sản: 17h chiếu sáng cây sẽ phân

hóa mầm hoa. Thòi kỳ cây con nếu chiếu sáng đủ sẽ rút

ngắn thòi gian sũứi ữưỏng. Thiếu ánh sáng, lá sẽ mỏng và

cây yếu. Thòi gian chiếu sáng dài ngày sẽ thúc đẩy cây con

sinh trưỏng và rút ngắn thòi gian vườn ưom. Nếu cưòng độ

ánh sáng mạnh sẽ giảm hàm lượng vitamin c của rau. Còn

nếu cường độ ánh sáng yếu và thòi gian chiếu sáng ngắn

cũng sẽ làm giảm vitamin c từ 25 - 30%.

9