Kỹ thuật dòng ý thức trong tiểu thuyết hồ anh thái.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

HUỲNH KIM HẠNH

KĨ THUẬT DÒNG Ý THỨC

TRONG TIỂU THUYẾT HỒ ANH THÁI

Chuyên ngành: Văn học Việt Nam

Mã số: 60 22 01 21

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ

KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

Đà Nẵng, Năm 2016

Công trình được hoàn thành tại

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THANH TRƢỜNG

Phản biện 1: TS. NGUYỄN KHẮC SÍNH

Phản biện 2: PGS.TS. HỒ THẾ HÀ

Luận văn được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt

nghiệp thạc sĩ Khoa học Xã hội và Nhân văn họp tại Đại học Đà

Nẵng vào ngày 10 tháng 9 năm 2016

Có thể tìm luận văn tại:

- Trung tâm Thông tin - Học liệu, Đại học Đà Nẵng

- Thư viện trường Đại học Sư phạm, Đại hoc Đà Nẵng

1

MỞ ĐẦU

1. Mục đích, ý nghĩa của đề tài

Dòng ý thức (stream of consciousness) được xem như một trong

những bước ngoặt về sự đổi mới của tư duy nghệ thuật tự sự. Kĩ thuật

dòng ý thức đã đem lại cho văn bản nghệ thuật những lớp diễn ngôn

mở, giúp người nghệ sĩ đi sâu khám phá và trình diễn về thế giới sống

trong sâu thẳm tâm hồn con người - một thế giới sống phong phú, đa

sắc màu và đầy bí ẩn.

Là một trong những gương mặt tiêu biểu của tiểu thuyết Việt

Nam hiện đại, Hồ Anh Thái đã chọn cho mình con đường đi không dễ

dàng, mang tính “đột phá”, chạm vào góc khuất của lối viết - dòng ý

thức. Bởi vậy, tiếp cận tiểu thuyết của Hồ Anh Thái từ kĩ thuật viết

này là khơi sâu vào những giá trị của yếu tính bản thể, của dòng tự

thức khát khao trong kiếm tìm bản ngã ở mỗi con người trong từng

trang viết của nhà văn.

Chọn đề tài Kĩ thuật dòng ý thức trong tiểu thuyết Hồ Anh Thái

nghiên cứu, chúng tôi mong muốn khám phá cá tính độc đáo và những

trải nghiệm đầy thú vị mà nhà văn đã đóng dấu vào mặt cắt của chiều

sâu những hình thức thể hiện trong thế giới nghệ thuật tiểu thuyết.

2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu

2.1. Những bài viết đánh giá chung về sáng tác Hồ Anh Thái

- Bài viết Hiện tượng văn chương Hồ Anh Thái, Anh Chi đã

nhận diện về bút pháp mới mẻ và tự nhiên đồng thời nhấn mạnh vào

yếu tố văn hóa.

- Bài viết Nhà văn Hồ Anh Thái: Hành trình sáng tạo không

mệt mỏi tác giả Mai Phương đã nhận diện: Thế giới nhân vật trong

2

tiểu thuyết của ông đúng như người phê bình nhận định là vừa hoạt kê

vừa méo mó đã làm nên sức hấp dẫn trong tác phẩm Hồ Anh Thái.

- Trần Hải Vân đã có bài viết Một chiêm nghiệm “cõi người”

trong văn chương Hồ Anh Thái, trong đó tác giả đã chỉ ra được một

cõi người lồng lộng ở tác phẩm Hồ Anh Thái.

- Tác giả Bùi Thanh Truyền và Lê Biên Thùy trong bài viết

Những cách tân quan niệm nghệ thuật về con người trong tiểu thuyết

Hồ Anh Thái đã trình bày quan niệm của Hồ Anh Thái cùng với một

số nhà văn đương thời có sự tiến bộ rất rõ rệt so với thế hệ nhà văn

trước đó về vấn đề “nhân vị”.

2.2. Những bài viết đánh giá về những yếu tố liên quan đến

kĩ thuật dòng ý thức trong tiểu thuyết Hồ Anh Thái

- Bài viết Hồ Anh Thái người mê chơi cấu trúc Nguyễn Đăng

Điệp đã đề cập đến tính chất người vốn tiềm tại trong mỗi nhân thể là

luôn được kết nối bởi vô số các mạch dẫn trong dòng chảy của ý thức.

- Với bài viết “Một góc nhỏ văn chương Hồ Anh Thái”, tác giả

Diệu Hương đã đề cập việc nhà văn Hồ Anh Thái vận dụng “cốt

truyện lạ đầy chất huyễn tưởng” đã tạo nên “một lối đi khác lạ, độc

đáo và có chiều sâu”.

- Tác giả Ngọc Anh trong bài viết “Nhà văn Hồ Anh Thái: sự

bứt phá trên từng con chữ” đã nói thẳng vào thứ hiện thực “dẹt”,

“phẳng” mà góc cạnh, nhiều chiều, là thứ hiện thực “phân mảnh” là

những điều có trong tác phẩm của Hồ Anh Thái.

- Bài viết Những cách tân quan niệm nghệ thuật về con người

trong tiểu thuyết Hồ Anh Thái của Bùi Thanh Truyền và Lê Biên Thùy

đã đề cập một cách gián tiếp với một số yếu tố mang tính dấu chỉ của

kĩ thuật dòng ý thức.

3

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của luận văn là các bình diện nổi trội về

kỹ thuật dòng ý thức trong tiểu thuyết Hồ Anh Thái.

3.2. Phạm vi nghiên cứu

Luận văn tập trung khảo sát ba tiểu thuyết tiêu biểu của Hồ Anh

Thái: Người đàn bà trên đảo Nxb Hội nhà văn, Hà Nội (2003); Trong

sương hồng hiện ra, Nxb Hội nhà văn, Hà Nội (2003) Và Cõi người

rung chuông tận thế, Nxb Đà Nẵng (2004).

4. Phƣơng pháp nghiên cứu

Trong quá trình triển khai nghiên cứu đề tài, chúng tôi sử dụng

một số phương pháp sau:

4.1. Phương pháp phân tích - tổng hợp

4.2. Phương pháp so sánh, đối chiếu

4.3. Phương pháp cấu trúc hệ thống

4.4. Phương pháp liên ngành

5. Cấu trúc luận văn

Chương 1. Khái niệm dòng ý thức và kĩ thuật dòng ý thức trong

tiểu thuyết Việt Nam sau năm 1986

Chương 2. Đặc điểm kĩ thuật dòng ý thức trong tiểu thuyết Hồ

Anh Thái

Chương 3. Một số phương diện nghệ thuật thể hiện kĩ thuật

dòng ý thức trong tiểu thuyết Hồ Anh Thái

4

CHƢƠNG 1

KHÁI NIỆM DÒNG Ý THỨC VÀ KĨ THUẬT DÒNG Ý THỨC

TRONG TIỂU THUYẾT VIỆT NAM SAU NĂM 1986

1.1. DÒNG Ý THỨC VÀ YẾU TỐ HÌNH THÀNH KĨ THUẬT

DÒNG Ý THỨC TRONG VĂN HỌC

1.1.1. Khái niệm dòng ý thức

- Dòng ý thức (stream of consciousness) là một khái niệm thuộc

về phạm trù tâm lí học được đề xuất đầu tiên bởi William James trong

Các nguyên lí tâm lí học.

- Theo Nguyễn Văn Dân rằng trong công trình của tác giả

M.H.Abram đã định nghĩa “dòng chảy ý thức” như là “một phương

thức tự sự đảm nhận việc nắm bắt toàn bộ phạm vi và dòng chảy tiến

trình tâm lí của một nhân vật, trong đó những cảm nhận về ý nghĩa

hòa lẫn với những suy nghĩ có ý thức và nửa ý thức, với những kỉ

niệm, tình cảm và sự liên tưởng ngẫu nhiên”.

- Tiến sĩ Ấn Độ - Arvind Nawale trong trích dẫn của Nguyễn

Văn Dân cũng định nghĩa như sau: “Bằng kĩ thuật dòng chảy ý thức,

nhà văn muốn phản ánh mọi lực lượng bên trong và bên ngoài ảnh

hưởng đến tâm lí của nhân vật tại một thời điểm”. Vẫn theo Nawale,

“Lối viết dòng chảy ý thức có mục đích nhằm đưa ra một văn bản

tương đương với dòng chảy ý thức của một nhân vật hư cấu. Nó tạo ra

một ấn tượng là độc giả đang nghe trộm dòng kinh nghiệm ý thức

trong tâm trí của nhân vật, qua đó tiếp cận được một cách thân mật với

suy nghĩ riêng tư của họ”.

- Trong Từ điển thuật ngữ văn học Việt Nam cũng đã khái quát

mang tính tóm lược khẳng định lại những ý kiến trên.

5

Tóm lại, từ những nguồn tài liệu tìm hiểu được, đưa chúng tôi đến

cách hiểu về văn học kĩ thuật dòng ý thức như là một thủ pháp được ứng

dụng cho lối viết khởi nguồn từ đề xuất của các nhà tâm lí học được

nhiều nhà nghiên cứu phê bình và sáng tác phát triển thành kĩ thuật mang

nhiều hiệu quả thẩm mĩ như một thủ pháp nghệ thuật chi phối bởi những

mạch dẫn khơi sâu vào tinh thần bản thể để bộc lộ nội tâm, số phận nhân

vật của mình trong bản mệnh văn chương nghệ thuật.

1.1.2. Những yếu tố hình thành kĩ thuật dòng ý thức trong

văn học

Yếu tố hoàn cảnh xã hội là yếu tố đầu tiên dẫn đến sự hình

thành kĩ thuật dòng ý thức trong văn học. Sự ra đời và phát triển mạnh

mẽ của khoa học kĩ thuật ở phương Tây cuối thế kỉ XIX kéo theo sự

phát triển vượt bậc nhanh chóng đã để lại những hậu quả khó lường.

Yếu tố thứ hai góp phần hình thành dòng văn học ý thức đó chính là

yếu tố văn hóa tinh thần. Sự quyết định của yếu tố lịch sử xã hội, cơ

sở vật chất như trên đã tạo nên những giá trị tinh thần đầy hoài nghi.

Con người từ chỗ là kẻ tạo ra nền văn minh trở thành đối tượng dễ bị

tổn thương nhất, trở thành những kẻ nô lệ cho chính cái mà họ đã tạo

nên. Con người trở nên hoài nghi sâu sắc về những điều họ đã có và

đang chứng kiến. Con người rơi vào trạng thái “bất tín” với hiện thực,

hoang mang rối loạn trước thực tại cuộc sống…Từ đó dẫn đến sự ra

đời của các chủ nghĩa mới trong triết học và cả văn học. Yếu tố thứ ba

là nhu cầu đổi mới trong tư duy nghệ thuật của nhà văn trước phạm vi

hiện thực phản ánh về con người và thời đại là yếu tố quan trọng

quyết định trong việc hình thành lối viết theo kĩ thuật dòng ý thức.

Như vậy xuất phát từ hoàn cảnh xã hội; sự ra đời của những tư tưởng

triết học làm cơ sở; những khao khát đổi mới trong quan niệm tư duy

6

nghệ thuật của nhà văn đã dẫn đến sự hình thành của kĩ thuật dòng ý

thức trong văn học.

1.2. TIỂU THUYẾT HỒ ANH THÁI TRONG DÒNG CHẢY

TIỂU THUYẾT VIỆT NAM SAU 1986

1.2.1. Tiểu thuyết Việt Nam sau 1986 và những biểu hiện

của kĩ thuật “dòng ý thức”

Thời điểm sau 1986 ở Việt Nam chính là cột mốc hoàn hảo để

đánh dấu sự xuất hiện nhiều và tiêu biểu của những tác phẩm văn học

dòng ý thức. Tác phẩm gây tiếng vang lớn với lối viết độc đáo của kĩ

thuật dòng ý thức chính là Nỗi buồn chiến tranh của nhà văn Bảo

Ninh. Bên cạnh đó không thể không kể đến những tác phẩm sinh sau

đẻ muộn như Khải huyền muộn của Nguyễn Việt Hà, Thuận với

Chinatown. Trí nhớ suy tàn của Nguyễn Bình Phương càng là minh

chứng rõ rệt cho sự vận dụng của thủ pháp dòng ý thức trong tiểu

thuyết Việt Nam hiện đại. Và ngoài ra còn có những tác giả khác với

tác phẩm để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng người đọc như Và khi tro bụi

của Đoàn Minh Phượng. Hòa chung trong dòng chảy ấy, Hồ Anh Thái

đã thử thách mình bằng lối viết kĩ thuật dòng ý thức.

1.2.2. Tiểu thuyết Hồ Anh Thái - sự kế thừa và sáng tạo

trong tƣ duy nghệ thuật

a. Từ hành trình sáng tạo nghệ thuật

Hành trình sáng tạo của Hồ Anh Thái bắt đầu không phải từ tiểu

thuyết mà như những nhà văn khác ông chọn cách viết những truyện

ngắn như Chàng trai ở bến đợi xe, Nói bằng lời của mình và Mảnh vỡ

của đàn ông. Thời gian sau, tác giả chuyển sang viết tiểu thuyết và

cũng đạt được những thành công vang dội ngay với những tác phẩm

đầu như Người đàn bà trên đảo, Người và xe chạy dưới ánh trăng,

Trong sương hồng hiện ra. Như vậy, Hồ Anh Thái đã thực hiện một

7

cú hích chuyển mình ngoạn mục từ thể loại truyện ngắn sang thể loại

tiểu thuyết. Và dù ở thể loại nào đi chăng nữa cũng chứng tỏ sức viết

dồi dào và tài năng bẩm sinh của nhà văn Hồ Anh Thái. Càng về sau

nhà văn càng luôn thể hiện sự đổi mới mình qua những tác phẩm Cõi

người rung chuông tận thế (2002), Mười lẻ một đêm (2006), Đức

Phật, nàng Savitri và tôi (2009)… và mới nhất là Dấu về gió xóa

(2012). Người ta nhận ra rằng thời gian tuổi đời càng nhiều hơn, sự

trải nghiệm về cuộc đời, vốn sống, tích lũy về văn hóa đã cho ra đời

một gương mặt ngày càng mới mẻ hơn của Hồ Anh Thái trong văn

chương.

b. … đến cái tôi độc sáng trong chiếm lĩnh hiện thực

Hồ Anh Thái đã tạo cho mình một dấu ấn riêng trong bảng màu

vốn vô cùng phong phú của văn chương hiện đại và “cái riêng”. Tất

nhiên , “cái riêng” của Hồ Anh Thái cũng không phải là cái riêng

“kệch cỡm”, thích “lên gân”. Đó là quan niệm về nghề của tác giả. Về

hiện thực trong tác phẩm của Hồ Anh Thái, ngoài chất đời vốn có

nồng đượm nó còn ẩn chứa những “giấc mơ”. Đó chính là một “hiện

thực khác”, là hiện thực nằm ở miền nội tâm sâu thẳm của con người

mà hơn ai hết nhà văn phải là những người đi tiên phong để khám phá,

để cho “nó” có cơ hội được tự thân “giãi bày”. Những điểm khác biệt

của nhà văn nói trên đã phần nào khiến Hồ Anh Thái hiển nhiên trở

thành một cây bút với “cái tôi độc sáng trong chiếm lĩnh hiện thực”

của mình.

Tiểu kết: Ngay từ khi bước chân vào “nghề”, Hồ Anh Thái đã

viết bằng tất cả tấm lòng, nhiệt huyết của tuổi trẻ và còn bằng cả tài

năng thiên bẩm. Và xuất phát từ những quan niệm về nghề, về hiện

thực trong văn chương đã khiến Hồ Anh Thái chọn lựa thủ pháp nghệ

thuật phù hợp.

8

CHƢƠNG 2

ĐẶC ĐIỂM KĨ THUẬT DÒNG Ý THỨC

TRONG TIỂU THUYẾT HỒ ANH THÁI

2.1. DÒNG Ý THỨC KHƠI SÂU VÀO YẾU TÍNH BẢN THỂ

Bằng cách vận dụng thủ pháp “dòng ý thức”, nhà văn Hồ Anh

Thái đã len lỏi, đi sâu vào thế giới nội tâm để kiếm tìm những gì thuộc

về bản chất của hữu thể người. Theo đó, dưới góc nhìn của nhà tiểu

thuyết, những điều thầm kín, những khao khát, ẩn ức được nhà văn

chạm đến một cách tinh tế và chuyển tải vào trong cuộc sống của văn

bản không ngoài mục đích xác tín cho thế giới tinh thần của “bản thể”.

2.1.1. Những mảnh ghép ký ức của thế giới “hiện tồn”

Việc đi tìm những mảnh vỡ của kí ức trong “thế giới hiện tồn”

là một trong những biểu hiện của kĩ thuật dòng ý thức được hình thành

trong tác phẩm của Hồ Anh Thái. Đó là nỗi đau của những người đàn

bà trên đảo dù đang sống ở thực tại nhưng vẫn bị quá khứ chi phối.

Còn Trong sương hồng hiện ra, quá khứ trở thành một chuỗi sự kiện

rõ mồn một ở lần quay về với lịch sử chiến tranh của nhân vật Tân.

Bằng thủ pháp ngược dòng thời gian, nối kết các sự kiện trong quá

khứ, nhà văn Hồ Anh Thái đã khẳng định sự tồn tại của một thế giới

“hiện tồn” trên nhiều mảnh ghép khác nhau. Đó là những khoảnh khắc

con người được sống, được trải nghiệm giữa hai nẻo của cái vô biên,

một vô biên của quá khứ một vô biên của hiện tại và tương lai. Diễn tả

những biến thái trong trực cảm của dòng ý thức, Hồ Anh Thái đã thiết

lập nên nhiều “khoảng trống” về một quá khứ sinh động, nó song hành

tồn hữu cùng hiện tại, làm nên phép màu cho sự sống hiện tại.

9

2.1.2. …đến các mặt cắt đứt nối trong thế giới “vô thức”

Thế giới trong tiểu thuyết Hồ Anh Thái không chỉ có hiện thực

mà còn có một thế giới của vô thức, thế giới của tâm tưởng tồn tại bên

trong tâm hồn mỗi con người. Đó là nỗi sợ hãi của những người đàn

bà đội Năm trong Những người đàn trên đảo xuất phát từ truyền

thuyết huyền hoặc về tướng quân Tần Đắc với nghĩa quân đáng sợ của

ông. Nỗi sợ hãi vốn là vô hình nhưng nó đã ở đó, trong tâm thức của

những kẻ còn đang sống, nó biến thành sự đe dọa ám ảnh con người.

Thế giới vô thức còn phản ánh trên một khía cạnh khác nữa đó là

những khát khao thầm kín về dục vọng hay về sự trả thù, rửa hận của

những nhân vật cũng trong tiểu thuyết này của Hồ Anh Thái. Đó là

khát vọng được làm mẹ, khát vọng được yêu thương và nỗi hận được

báo thù khi bị phản bội. Nhân vật Tân trong Trong sương hồng hiện ra

cũng vậy, những suy tư vô thức của nhân vật về những khoảnh khắc

khác nhau đứt nối giữa quá khứ với hiện tại khiến người đọc nhận ra

được một cậu bé Tân trưởng thành hơn, sâu sắc hơn nhận ra được

những giá trị đích thực của cuộc đời như tình yêu, gia đình… Như

vậy, đặt nhân vật của mình trong cõi vô thức, tác giả đã đưa người đọc

đến sâu hơn trong tinh thần của bản mệnh người. Những mảnh vụn kí

ức bị xé rách tơi tả, nhuốm màu cái chết nhưng vẫn ngoi ngóp tìm

kiếm niềm khát khao được sống.

2.1.3. …tạo sinh mã huyền thoại cho tính chủ thể

Vấn đề “mã huyền thoại” mà chúng tôi đề cập ở đây không

ngoài mục đích nhằm hướng tới nhận diện những giá trị do hệ thống

các kí hiệu ngôn ngữ nghệ thuật được kiến tạo nên trong văn bản.

Theo đó, thông qua hệ thống kí mã, các lớp văn bản nghệ thuật lần

lượt được hiện lên với những giá trị, cách hiểu khác nhau gắn liền với

những tầng bậc ý nghĩa. Bởi vậy những mô típ biểu tượng ở đây đều

10

có ý nghĩa hai mặt. Mô típ trả hận, rửa hận xuất hiện nhiều trong các

tiểu thuyết mà chúng tôi khảo sát. Đặc biệt trong hai tiểu thuyết Người

đàn bà trên đảo và Cõi người rung chuông tận thế, chúng tôi đều thấy

tần số nhiều xuất hiện. Trong Người đàn bà trên đảo là khao khát trả

thù của nghĩa quân Tần Đắc đã trở thành nỗi ám ảnh, một lời nguyền

khó thể gở bỏ lên cả lâm trường đội Năm, nó khiến cho những muốn

thoát ra ngoài hay đi vào đều phải chết một cách khó hiểu. Sự trả thù

cũng được biểu hiện ở khía cạnh khác đó là trong tâm hồn nhân vật

Tường luôn ám ảnh về hình ảnh kinh tởm “đôi chân trần” biểu tượng

của sự nhơ nhớp phản bội cũng chính là mối hận trong lòng nhân vật.

Hình ảnh ngọn lửa trong Cõi người rung chuông tận thế xuất hiện

nhiều trong tác phẩm. Nó trở thành biểu tượng của sự trả thù, trừng

phạt kẻ ác, cái thiện cuối cùng sẽ luôn chiến thắng. Một kiểu mô típ

khác để tạo nên mã huyền thoại trong tác phẩm Hồ Anh Thái chính là

những giấc mơ. Giấc mơ của Tân trong Trong sương hồng hiện ra là

biểu tượng dễ thấy nhất. Giấc mơ mà Tân trải qua cũng như người đọc

đi lần vào khi đọc tác phẩm đã đem lại những giá trị “nhìn lại” trong

cuộc đời cho mỗi con người. Vậy việc tạo sinh “mã huyền thoại” cho

văn bản trên nhiều nhiều biến thể hình thức khác nhau, dương như nhà

tiểu thuyết đã đào sâu vào những tầng vỉa của kĩ thuật dòng ý thức

trong thiết lập nên nhiều “khoảng trống” cho văn bản.

2.2. DÒNG TỰ THỨC KHÁT KHAO TRONG KIẾM TÌM

BẢN NGÃ

2.2.1. Những khoảng trống trong suy tƣ bất định

Đó chính là những khoảng trống suy tư bất định mà ở đó cái

bóng âm trong hữu thể người có cơ hội chiêm nghiệm, nhìn lại chính

mình ở một bản ngã sâu kín nhất. Nhân vật Hòa trong Người đàn bà

trên đảo hay Đông trong Cõi người rung chuông tận thế là những

11

nhân vật có kiểu tâm lí nhân vật phức tạp, nhiều góc khuất. Hòa không

chỉ đơn thuần là một con người kiểu mẫu lí tưởng cao đẹp hoàn hảo.

Trong Hòa vẫn có những góc khuất tâm hồn, những khao khát chưa

từng chạm đến. Đông trong Cõi người rung chuông tận thế là con

người có nội tâm phức tạp đầy những suy tư về cuộc đời, thời cuộc.

Từ những suy tư với những khoảng trống trong tâm hồn nhân vật chen

ngang trong những biến cố dữ dội của thời cuộc khiến Đông có thể có

những phút giây tĩnh lại của lòng mình, nhận ra được những cái đeo

đuổi trong cuộc đời và chân giá trị thích của cuộc đời mình.

Với những khoảng trống trong suy tư bất định, nhà văn trao cho

nhân vật quyền được nói lên những tâm tư thầm kín, khiến cho họ trở

thành những con người sống thực trong mỗi chúng ta.

2.2.2. … sự kết hợp giữa cái chủ ý và không chủ ý

Quy luật của dòng ý thức là sự đan xen của nhiều tình tiết khác

nhau bởi nó không tuân theo cái định đề có sẵn của tư duy lí tính.

Những chi tiết như chiếc vòng khăn tang bất ngờ xuất hiện trên đầu

Phũ cho dù trước đó không có, con gái nhân vật Đông với những biểu

hiện bất ngờ và rồi đột ngột chết trong Cõi người rung chuông tận thế

là minh chứng cho sự khéo léo xây dựng của tác giả. Hồ Anh Thái

muốn cảnh tỉnh các nhân vật, cảnh tỉnh chúng ta, cảnh tỉnh loài người

hãy dừng lại những việc ác, những ý nghĩ xấu xa và tự cứu rỗi lấy

chính mình trước khi tất cả quá muộn. Trong sương hồng hiện ra cũng

vậy, không khó để thấy sự sắp xếp của tác giả về những cái ngẫu

nhiên với cái chủ ý được đặt cạnh nhau. Cái trượt của Tân rơi vào cái

chết, làn sương hồng mơ hồ, cảm nhận của Tân về một ngôi nhà trong

quá khứ như chính nhà của mình đang sống là những cái ngẫu nhiên

nhưng có chủ ý sâu xa của người viết. Tựu trung, những suy nghĩ tạt

ngang, những liên tưởng bất ngờ luôn luôn xuất hiện đâu đó trong