Kinh tế thị trường bền vững mô hình phát triển mới thiết yếu cho việt nam giai đoạn 2010-2020 và xa hơn.

KINH TE THI TRU'ONG BEN VU'NG

MO HINH PHAT TRIEN MOI THIET YEU CHO VIET NAM

GIAI DOAN 2010-202 0 VA XA HON

Dd Due Dinh *

Danh gia vd hai thap nidn rudi thuc

hidn cdng cudc ddi mdi a Viet Nam

tir nam 1986 ddn nay. hau bdt ngudi

dan Viet Nam va cac chuydn gia nude ngoai

am bidu Viet Nam ddu cho rang cdng cudc

ddi mdi vd co ban da thanh cdng. da dat

dugc tdc do tang trudng kinh td tuong ddi

cao. nhung chu yeu mdi cao vd lugng. cdn

thap vd chat thd hidn d tinh trang phan hoa

giau nghdo ngay cang tang giira cac ca nhan.

viing midn. chat lugng ngudn nhan lire, chat

lugng cudc sdng va chat lugng mdi trudng

phan nao da dugc cai thidn. song trong nhidu

trudng hgp bj xudng cap nghiem trgng. nay

can cd mot md hinh mdi dd vira tiep tuc phat

buy va day nhanh tdc do tang truang. vira

nang cao chat lugng cua tidn trinli phat tridn.

Dd gdp phan vao vide tim kidm mdt md

hinh mdi dam bao muc tidu chidn luge phat

trien can ddi ca vd lugng va chat d nude ta

Pho giao su. Tien si.

Vien trucmg. Vien Nghien ciru Chau Phi va Trung Dong

trong giai doan tidp theo cua cdng cudc ddi

mdi khoang 2-3 thap ky tdi, bai viet nay xin

de xuat mo hinh xdy dung nen kinh te thi

trudng ben virng vdi 4 trgng tam, ddng thdi

la 4 van dd mang tinh cdt ydu ddi vdi tien

trinh phat tridn, dd la thi trudng cdng nghiep

boa, ngudn nhan lire chat lugng cao va chien

luge hdi nhap qudc td. Dudi day chiing ta se

ban ky ban vd 4 van di cdt ydu nay.

Thii- nheit, tiep tuc day manh phdt trien

nen kinh te thi trudng

Thuc td thdi ky vira qua chiing minh rang

cdng cudc ddi mdi d Viet Nam da cd nhirng

budc tien Idn dap ting nhu eSu thidt ydu ciia

dat nude, khdi dau tir nhiing nd luc ddi mdi

tu duy. vugt qua nhung rao can ciia tu duy

cu va cua CO chd kinh td ke hoach boa tap

trung, quan lieu, bao cap, timg budc tien dan

tir phat tridn '"ndn kinh td hang hda nhidu

thanh phan". rdi "co che kinh te thi trudng",

va nay la "ndn kinh td thj trucmg dinh hudng

XHCN". Nhung ddi mdi nay da md dudng.

Tap chi nghien ciru CHAL PHI & TRl-^G ed.\G so 01 (53) thang 01/2010

Dd Dire Dinh Kinh le ihi trirdng hen vung.

giai phdng. bay nhu mdt sd ngudi thudng

ndi da "cdi trdi" cho su ""bung ra" cua cac

lire lugng va quan he san xuat. dac bidt la lire

lugng lao ddng, tao thuan Igi cho vide huy

ddng cac ngudn lire trong va ngoai nude

phuc vu cho tidn trinh tang trudng. mang lai

nhu-ng thanh qua rat dang phan khoi ve kinh

td - xa hgi. cham dirt thdi ky tang trudng 3-

4%/nam di ddi vdi lam phat ngua phi 700-

800%/nam. nang mirc tang trirdng len 7-

8%/nam. ha mirc lam phat xudng dudi

25%/nam. mot sd nam dudi 10%/nam. dua

ty le ngheo ddi tir 70% xudng 20%. nang

mirc thu nhap binh quan dau ngudi tir dudi

100 USD Idn trdn 1000 USD/nam. co cau

kinh td nganh chuydn dich theo hudng cdng

nghiep hda. tir nam 1986 ddn nay ty trgng

cdng nghiep va dich vu da tang tir dudi 60%

Idn gan 80%. ty trgng ndng nghiep giam tir

trdn 40% xudng trdn 20%. md rdng hgi nhap

qudc td, nang ty Id ngoai thuang so vdi GDP

tir 10-20% Idn gan 150%. khang djnh tinh

thidt thuc va bidu qua cua tidn trinh ddi mdi.

nhat la nhirng ddi mdi vd tu duy. each nghT.

each lam.

Mac dii vay. kdt qua ddi mdi van bgc Id

nhung tuong phan sang tdi rat dam net. Bdn

canh nhiing thanh qua an tugng dua ndn kinh

te thoat khdi tinh trang cua thdi ky khung

hoang cd nhidu khd khan nhat. ndn kinh td

cdn chira dung nhidu ydu kdm Idn chua dugc

khac phuc. dii da thoat khdi tinh trang mot

trong nhirng nude nghdo nhat thd gidi.

nhung mdi dat chan Idn nac thang dau tidn

cua giai doan trd thanh nude thu nhap trung

binh. tinh cdng bang xa hgi giam sut so vdi

thdi ky binh quan chu nghTa trudc ddi mdi.

mirc do chdnh lech thu nhap giira nhdm 20%

giau nhat va nhdm 20% nghdo nhat tang tu

3-4 lan Idn gan 10 lan. mirc do chdnh Idch

vung midn cung ngay cang tang, ha tang ccr

so cimg va mdm ddu ydu kdm. nang krc canh

tranh tang dugc vai nam rdi lai giam. luc

lugng lao dgng vira kem v d chat v ira chain

chuyen djcb co cau theo hucnig cdng nghidp

hda. ndn kinh td tang trirdng chu )du dua vao

mirc tang dau tu trong khi hieu qua v on dau

tu thap. mirc do hu) hoai mdi trudng ngav

cang cao...

Nhiing tuang phan trdn day dat ra nhidu

van de ddi hoi phai cd sir suy nghT. nghien

cdru. tim tdi giai phap. Cho dii gid day hau

nhu khdng ai phu nhan ndn kinh td thi trirdng

da mang lai cho Viet Nam nhidu thanh qua

quan trgng. nhirng van cdn nhidu nguoi.

tham chi cd ca nhiing qudc gia chua thua

nhan ndn kinh td thi trirdng Viet Nam. Phai

chang Viet Nam lam nhu vay la chua du'.' Va

ndu chua du thi Viet Nam cdn can lam gi dd

cd dugc mdt ndn kinh td thi trudng thuc thu?

Nhin nhan mot each binh tTnh, khach

quan. khdng the khdng thira nhiin mdt thuc

td la qua trinb chuydn ddi sang kinh tc ihi

irudng 0' Vidt Nam tidn tridn cham chap vi

cd hang loat nhirng van dd. tro ngai chira

dugc giai quydt. thao gd. nhat la su cham trd

trong thay ddi tu duy. van cdn tinh trang niu

bam vao lir duy cu. each lam cii mang tinh

chi buy. menh lenh. bao cap dd true Igi.

cham tidp thu nhung tu duy mdi vc kinh tc

thi trudng. chua phan dinh rd rang, ranh

mach giCra vai trd. chirc nang Nha nude vdi

vai trd. chirc nang cua thi trudng. chira xac

lap day du cac thd chd kinh td thi trudng. van

duy tri ddc quydn. ban chd canh tranh. phan

bidt ddi xu giiia qudc doanh v di tu doanh. co

Teip chi nghien ciiu CHAC PHI & TRl'^G «6>G so 01 (53) thang 01/2010 31