Kinh nghiệm các quốc gia về xuất nhập khẩu giáo dục đại học và bài học cho Việt Nam

m i fn

Nghien cull . Khoa hoc Gido due

KiNH NGHICM CAC QUOC Glfl V€ XUflT NHIIP KHHU

GIR O DU C DA I HO C v n BR! HO C CH O VICT NA M

• • • • •

• TS. LE PHlrtJC MINH

Hoc vien Quan li giao due

1. Bdi canh va sir nhan thdc

Vao nhdng nam cudi the ki 20, dau the ki

21, trong khi d Viet Nam ngudi ta con tranh luan

gay gat ve viec cd hay khong khai niem 'dich vu

giao due"; "dich vu giao due cd phai la hang

hda?"; "cd hay khong thi trddng giao due?", hay

"trddng la trddng chd khong phai la chd'; "cd hay

khong khai niem xuat nhap khau giao due?"...

thi nhieu qudc gia da tien kha xa va ngay cang

khang dinh vi the va chd dung tren thi trddng

giao due qudc te va, tiec thay, d tai "thi trddng

giao due Viet Nam". Trddng dai hoc nao "chao"

cang hay va phu hop vdi sinh vien ngoai qudc thi

cang hap dan va thu hut sinh vien, trong dd cd

sinh vien Viet Nam, va dT nhien sinh vien Viet

Nam ngay nay cd nhieu sd Ida chon hdn cho

minh, thay vi trddc day chi cd mot Ida chon duy

nhat la cac trddng cong lap trong nddc. Nhd vay,

khi ma chung ta con chda thdng nhat vdi nhau

ve khai niem thi "ngddi tieu dung" cua cac "dich

vu giao due qudc te" da mua "san pham" d ngay

tai Viet Nam (gia thap hdn) hoSc d chinh qudc

"san xuat" ra "dich vu giao due" (gia cao hdn).

Nhieu nha giao due va quan li cho rang cac

trddng dan lap ngay tai Viet Nam (dddc hinh

thanh td gida nhdng nSm 90) la Ida chon thd hai

cho cac thi sinh sau khi chiu thua trong cac cupc

tranh dua de vao cac trddng cong lap. Thdc te la

cac thi sinh nay luon xem cd hoi theo hoc cac

chddng trinh qudc te (trong nddc hoac nddc

ngoai) la Ida chon mong ddi thd hai, tuy nhien

rao can ve kha nSng chi tra da nhanh chdng dda

ho den Ida chon thd ba la cac trddng dai hoc dan

lap trong nddc. Nhdng thi sinh may man xuat

than td nhdng gia dinh cd dieu kien dau td cho

con em minh thddng di td Ida chon du hoc nddc

ngoai den du hoc tai chd nham tiet kiem sinh

hoat phi vdi sd chap nhan chat lddng "hang hai"

KHGD so 56, thdng 5 - 2010

so vdi viec theo hoc tai trddng dai hoc d nddc

ngoai.

2. Chinh sach cua cac qudc gia nham

nang cao sdc canh tranh, md rong thj trddng

xuat khau

Thdc tien nay d cac qudc gia khac nhd the

nao? Tren the gidi, hai xu hddng Idn ve toan cau

hoa va canh tranh trong giao due dai hoc da

thda man ca doi ben. O cac qudc gia phat trien,

dddng nhd xu the toan cau hda va canh tranh

con dien ra khdc Met hdn.

Cac chinh tri gia Ode cd the rat sin long

nhddng bo cho cac trddng dai hoc dang qua tai

cua nddc nay, vi du nhd viec lam cham lai tien dp

tang hpc phi, vi mot sd li do chinh trj, nhdng hp

khong the ngan can nhdng sinh vien Ode khong

hai long vdi chinh sach nay (hoac tham chi vi li

do chat Iddng) tim dddng sang Anh du hpc, ndi

cd chat Iddng dao tad dai hpc va moi trddng hpc

tap tot hdn nhieu.

Mot ndi cd truyen thdng va moi trddng hpc

tap bac nhat chau Au nhd Anh qudc cung da cd

nhdng phan dng manh me vdi xu the toan cau

hda, va ket qua la xuat hien cac chinh sach bao

trd giao due dai hpc trong nddc. Chinh phu Anh

da cd chu trddng, tham chi ep bupc, cac trddng

dai hpc tot nhat cua Anh tang hpc phi, ben canh

dd lam "khd de" vdi quy trinh nhap hpc de mot

mat van thu hut dddc nguon Ipi td sinh vien qudc

te, td cac nddc phat then va dang phat then,

ngay cang dd xo den Anh hpc tap (rieng vdi sinh

vien den td cac nddc dang phat then con cd muc

dich kiem dddc mot cdng viec thich hdp sau tot

nghiep tai Anh). Mat khac, chinh phu cung mudn

giup cac sinh vien ngheo tai Anh cd the canh

tranh va kiem dddc chd hpc. Nhdng mot thdc te

da xay ra, chinh phu Anh qudc da khong the

ngan can Iddng sinh vien giau cd va thong minh

5