Kiểm định tác động của Moment bậc cao đến suất sinh lời cổ phiếu các công ty niêm yết tại Việt Nam: Luận văn thạc sĩ kinh tế / Nguyễn Doãn Mẫn

NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN DOÃN MẪN

KIỂM ĐỊNH TÁC ĐỘNG CỦA MOMENT BẬC CAO ĐẾN

SUẤT SINH LỜI CỔ PHIẾU

CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TẠI VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2016

NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN DOÃN MẪN

KIỂM ĐỊNH TÁC ĐỘNG CỦA MOMENT BẬC CAO ĐẾN

SUẤT SINH LỜI CỔ PHIẾU

CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TẠI VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Chuyên ngành: Tài Chính – Ngân Hàng

Mã số: 60 34 02 01

Người hướng dẫn khoa học: TS. LÊ HỒ AN CHÂU

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2016

i

TÓM TẮT

Luận văn nghiên cứu vai trò của các nhân tố moment bậc cao trong giải thích sự

biến động lợi nhuận cổ phiếu. Sử dụng phương pháp ước lượng system GMM cho bộ

dữ liệu bảng không cân bằng bao gồm các công ty niêm yết được thu thập trên Sở giao

dịch chứng khoán Tp.HCM giai đoạn 2006-2015, nghiên cứu cho thấy hai nhân tố

moment bậc cao đóng vai trò quan trọng trong phân tích biến động của lợi nhuận cổ

phiếu bên cạnh nhân tố rủi ro thị trường, trong đó, nhân tố skewness có tương quan

dương đến suất sinh lời cổ phiếu còn nhân tố kurtosis có tương quan ngược lại. Nghiên

cứu cũng cho thấy, mô hình moment CAPM có khả năng giải thích tốt hơn mô hình

CAPM truyền thống. Đặc biệt, điểm nhấn của đề tài là phân tích được mức độ và chiều

hướng tác động của các moment trong điều kiện thị trường đi lên và thị trường đi xuống,

đồng thời xem xét khả năng giải thích của các nhân tố moment bậc cao ở các nhóm

ngành đến lợi nhuận cổ phiếu. Kết quả nghiên cứu cho thấy trong điều kiện thị trường

đi xuống, nhà đầu tư không nên mạo hiểm, việc gia tăng rủi ro chưa chắc gia tăng lợi

nhuận của danh mục. Nghiên cứu cũng tìm ra các ngành có mức độ ảnh hưởng mạnh

trong phân tích tác động của yếu tố moment bậc cao đến tỷ suất lợi nhuận cổ phiếu là

ngành nguyên vật liệu, công nghiệp, hàng tiêu dùng và ngành tài chính.

Tóm lại, kết quả nghiên cứu này phù hợp với một số nghiên cứu thực nghiệm trên

thế giới, đây là bằng chứng thực nghiệm cho thấy tại thị trường chứng khoán Việt Nam,

hai nhân tố moment bậc cao có ảnh hưởng đến sự biến động tỷ suất lợi nhuận cổ phiếu.

Nghiên cứu này cùng với các nghiên cứu khác tại Việt Nam cũng như trên thế giới chỉ

ra phương pháp và cách thức thực hiện để định giá một tài sản vốn và nó có giá trị sử

dụng cho các nhà đầu tư, công ty chứng khoán, quỹ đầu tư cũng như các nhà hoạch định

thị trường trong thời gian tới.

ii

LỜI CAM ĐOAN

Tôi tên: NGUYỄN DOÃN MẪN

Sinh ngày 07 tháng 01 năm 1992, tại: Khánh Hòa

Hiện công tác tại: Phòng Kế hoạch Tài Chính – Hội Sở Ngân hàng TMCP Nam Á

Là học viên Cao học khoá 16 của trường Đại Học Ngân Hàng TP. HCM

Mã số học viên: 020116140125

Cam đoan luận văn: KIỂM ĐỊNH TÁC ĐỘNG CỦA MOMENT BẬC CAO ĐẾN

SUẤT SINH LỜI CỔ PHIẾU CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TẠI VIỆT NAM

Chuyên ngành Tài Chính – Ngân Hàng, Mã số: 62 34 02 01

Người hướng dẫn khoa học: TS LÊ HỒ AN CHÂU

Tôi cam đoan: Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ

một trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết

quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước

đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn

đầy đủ trong luận văn.

Tôi sẽ chịu trách nhiệm hoàn toàn về lời cam đoan của mình.

TP. HCM, ngày tháng 10 năm 2016

Học viên

NGUYỄN DOÃN MẪN

iii

LỜI CẢM ƠN

Trước tiên tôi xin gửi lời cám ơn sâu sắc nhất đến cô Lê Hồ An Châu – người

thầy đã mang cảm hứng cho tôi lựa chọn chủ đề nghiên cứu, đã định hướng và nhiệt tình

hướng dẫn tôi trong suốt quá trình luận văn được hoàn thiện.

Tôi cũng xin cám ơn quý thầy/cô trường Đại Học Ngân Hàng Tp.HCM đã truyền

đạt những kiến thức nền tảng quý báu giúp tôi nắm bắt và tổng hợp được kiến thức.

Cuối cùng là lời cám ơn của tôi dành cho gia đình, các Anh/Chị/Em đồng nghiệp

cũng như bạn bè đã tạo điều kiện và động viên tôi trong giai đoạn thực hiện luận văn.

Đặc biệt, cám ơn hai em Huỳnh Cảng Siêu và Nguyễn Tùng Thanh Quí đã hỗ trợ tôi thu

thập bộ dữ liệu nghiên cứu cho luận văn.

Một lần nữa, tôi xin chân thành cám ơn!

TP. HCM, ngày tháng 10 năm 2016

NGUYỄN DOÃN MẪN

iv

MỤC LỤC

TÓM TẮT........................................................................................................................ i

LỜI CAM ĐOAN........................................................................................................... ii

LỜI CẢM ƠN................................................................................................................ iii

MỤC LỤC..................................................................................................................... iv

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT........................................................................................ vi

DANH MỤC BẢNG .................................................................................................... vii

DANH MỤC HÌNH .................................................................................................... viii

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU .............................................................................................1

1.1. Bối cảnh nghiên cứu và lý do chọn đề tài........................................................1

1.2. Mục tiêu nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu....................................................3

1.2.1. Mục tiêu nghiên cứu...............................................................................3

1.2.2. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................3

1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................4

1.4. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................4

1.5. Đóng góp của đề tài .........................................................................................5

1.6. Kết cấu đề tài ...................................................................................................5

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ BẰNG CHỨNG THỰC NGHIỆM VỀ TÁC

ĐỘNG CỦA YẾU TỐ MOMENT BẬC CAO ĐẾN LỢI NHUẬN CỔ PHIẾU ...........7

2.1. Lý thuyết thị trường vốn và mô hình CAPM...................................................7

2.1.1. Lý thuyết danh mục đầu tư Markowitz ..................................................7

2.1.2. Lý thuyết thị trường vốn và mô hình CAPM.........................................8

2.2. Các yếu tố moment bậc cao trong định giá tài sản ........................................11

2.2.1. Hiểu về skewness và kurtosis...............................................................11

2.2.1.1. Yếu tố skewness ........................................................................11

2.2.1.2. Yếu tố kurtosis...........................................................................12

v

2.2.2. Đo lường skewness và kurtosis............................................................13

2.3. Bằng chứng thực nghiệm về tác động của yếu tố moment bậc cao đến lợi nhuận

cổ phiếu.................................................................................................................14

2.4. Giả thuyết nghiên cứu....................................................................................20

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..........................................................21

3.1. Dữ liệu nghiên cứu.........................................................................................21

3.2. Mô hình nghiên cứu.......................................................................................22

3.4. Phương pháp ước lượng.................................................................................26

CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ......................................32

4.1. Thực trạng thị trường chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2006 - 2015 ..........32

4.2. Phân tích thực nghiệm ảnh hưởng của các nhân tố moment đến tỷ suất sinh lời

cổ phiếu.................................................................................................................35

4.2.1. Mô tả mẫu nghiên cứu..........................................................................35

4.2.2. Sự tác động của các moment đến suất sinh lời cổ phiếu......................38

4.2.3. Tác động yếu tố thị trường đến khả năng giải thích của các moment .43

4.2.4. Tác động yếu tố ngành đến khả năng giải thích của các moment bậc cao

........................................................................................................................44

4.3. Các thảo luận về kết quả nghiên cứu .............................................................46

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH ..............................................50

5.1. Kết luận..........................................................................................................50

5.2. Hàm ý chính sách...........................................................................................52

5.3. Hạn chế đề tài ................................................................................................54

5.4. Hướng nghiên cứu tiếp theo ..........................................................................55

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

vi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Tiếng Anh Tiếng Việt

2SLS 2 Stage Least Square Ước lượng 2 giai đoạn tối thiểu

AMEX American Stock Exchange Sàn giao dịch chứng khoán AMEX (Mỹ)

CAPM Capital Asset Pricing Model Mô hình định giá tài sản vốn

FE Fixed Effect Tác động cố định

FEM Fixed Effect Model Mô hình tác động cố định

GICS

Global Industry Classification

Standard

Chuẩn phân ngành quốc tế

GLS Generalized Least Squares

Phương pháp bình phương nhỏ nhất tổng

quát

GMM Generalized Method of Moments Phương pháp moment tổng quát

HOSE Sở giao dịch chứng khoán Tp.HCM

MLE Maximum Likelihood Estimator Ước lượng hợp lý cực đại

NASDAQ

National Association of

Securities Dealers Automated

Quotations

Sàn giao dịch chứng khoán NASDAQ

(Mỹ)

NYSE The New York Stock Exchange Sở giao dịch chứng khoán New York

OLS Ordinary Least Squares Phương pháp bình phương nhỏ nhất

Pooled OLS

Pooleded Ordinary Least

Squares

Phương pháp hồi quy dữ liệu gộp

RE Random Effect Tác động ngẫu nhiên

REM Random Effect Model Mô hình tác động ngẫu nhiên

Tp.HCM Thành Phố Hồ Chí Minh

VN-Index Chỉ số giá thị trường trên trên HOSE