Khía cạnh thương mại liên quan đến bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm báo chí ở Việt Nam

- 1 –

Khía cạnh thương mại liên quan đến bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm báo chí ở Việt Nam

GVHD: PGS.TS Mai Hồng Quỳ, HVTH: Võ Thu Trang

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC LUAÄT TP.HCM

********

VOÕ THU TRANG

KHÍA CAÏNH THÖÔNG MAÏI LIEÂN QUAN

ÑEÁN BAÛO HOÄ QUYEÀN TAÙC GIAÛ ÑOÁI VÔÙI

TAÙC PHAÅM BAÙO CHÍ ÔÛ VIEÄT NAM

LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ LUAÄT

- 2 –

Khía cạnh thương mại liên quan đến bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm báo chí ở Việt Nam

GVHD: PGS.TS Mai Hồng Quỳ, HVTH: Võ Thu Trang

TP.HCM, NAÊM 2008

- 3 –

Khía cạnh thương mại liên quan đến bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm báo chí ở Việt Nam

GVHD: PGS.TS Mai Hồng Quỳ, HVTH: Võ Thu Trang

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC LUAÄT TP.HCM

********

VOÕ THU TRANG

KHÍA CAÏNH THÖÔNG MAÏI LIEÂN QUAN

ÑEÁN BAÛO HOÄ QUYEÀN TAÙC GIAÛ ÑOÁI VÔÙI

TAÙC PHAÅM BAÙO CHÍ ÔÛ VIEÄT NAM

Chuyeân ngaønh : Luaät Kinh Teá

Maõ soá : 60.38.50

LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ LUAÄT HỌC

Ngöôøi höôùng daãn khoa hoïc : PGS.TS. Mai Hoàng Quyø

TP.HCM, NAÊM 2008

- 4 –

Khía cạnh thương mại liên quan đến bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm báo chí ở Việt Nam

GVHD: PGS.TS Mai Hồng Quỳ, HVTH: Võ Thu Trang

LỜI CAM ĐOAN

Luận văn Thạc sỹ Luật học “Khía cạnh thương mại liên quan đến bảo hộ

quyền tác giả đối với tác phẩm báo chí ở Việt Nam” do chính tôi thực hiện.

Tôi xin cam đoan về tính trung thực của Luận văn này.

Tp.HCM, ngày 08 tháng 08 năm 2008

Học viên thực hiện

VÕ THU TRANG

- 5 –

Khía cạnh thương mại liên quan đến bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm báo chí ở Việt Nam

GVHD: PGS.TS Mai Hồng Quỳ, HVTH: Võ Thu Trang

LỜI CẢM ƠN

Chân thành cảm ơn PGS.TS Mai Hồng Quỳ đã hướng dẫn tôi hoàn

thành Luận văn Thạc sỹ Luật học “Khía cạnh thương mại liên quan đến

bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm báo chí ở Việt Nam”.

Chân thành cảm ơn Cục Bản quyền tác giả văn học-nghệ thuật đại

diện tại thành phố Hồ Chí Minh, Ban giám đốc, đồng nghiệp Đài Phát

thanh Truyền hình Khánh Hòa, Đài Phát thanh Truyền hình Tây Ninh,

Trung tâm dịch vụ Truyền hình, Trung tâm truyền hình cáp, Hãng phim

TFS-Đài Truyền hình thành phố Hồ Chí Minh, thầy cô, gia đình và bạn bè

đã giúp đỡ tôi hoàn thành Luận văn Thạc sỹ Luật học này.

Quá trình nghiên cứu Luận văn chắn chắn không tránh khỏi nhiều

thiếu sót, rất mong nhận được sự góp ý của Quý thầy cô, các anh chị và các

bạn.

Tp. HCM, ngày 08 tháng 08 năm 2008

Học viên thực hiện

VÕ THU TRANG

- 6 –

Khía cạnh thương mại liên quan đến bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm báo chí ở Việt Nam

GVHD: PGS.TS Mai Hồng Quỳ, HVTH: Võ Thu Trang

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU..................................................................................... Trang 1

CHƯƠNG 1: THỰC TIỄN VỀ BẢO HỘ QUYỀN TÁC GIẢ ĐỐI VỚI

TÁC PHẨM BÁO CHÍ DƯỚI KHÍA CẠNH THƯƠNG MẠI

1.1 Đánh giá chung về hoạt động báo chí ở Việt Nam trong giai đoạn hiện

nay _ ....................................................................................................... Trang 7

1.1.1 Vai trò của báo chí trong đời sống xã hội hiện nay ....................... Trang 7

1.1.2 Khía cạnh thương mại của hoạt động báo chí ............................... Trang 8

1.1.2.1 Báo chí là một ngành dịch vụ............................................. Trang 8

1.1.2.2 Sản phẩm báo chí là một loại hàng hóa đặc biệt.................. Trang 9

1.1.2.3 Cơ chế hoạt động của báo chí ............................................Trang 10

1.1.3 Cơ quan báo chí –hoạt động như một doanh nghiệp đặc biệt ......Trang 12 Trang 11

1.1.3.1 Cơ chế họat động của cơ quan báo chí...............................Trang 12

1.1.3.2 Cơ chế tài chính của cơ quan báo chí.................................Trang 13

1.2 Tác phẩm báo chí-Đối tượng bảo hộ của quyền tác giả ................Trang 15

1.2.1 Nhận xét chung về thực trạng bảo hộ quyền tác giả đối với

tác phẩm báo chí.....................................................................................Trang 15 Trang 13

1.2.2 Tác phẩm báo chí với tính chất là một loại hàng hóa đặc biệt......Trang 18

1.2.2.1 Tác phẩm báo chí...............................................................Trang 18

1.2.2.2 Tác phẩm báo chí là “sản phẩm thông tin”.........................Trang 19

1.2.3 Khía cạnh thương mại của quyền tác giả đối với

tác phẩm báo chí .....................................................................................Trang 20

1.2.3.1 Quyền tài sản-một nội dung của quyền tác giả...................Trang 20

1.2.3.2 Các quyền của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả liên quan đến

quyền tài sản đối với tác phẩm báo chí..........................................Trang 21

- 7 –

Khía cạnh thương mại liên quan đến bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm báo chí ở Việt Nam

GVHD: PGS.TS Mai Hồng Quỳ, HVTH: Võ Thu Trang

1.3 Bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm báo chí và bảo hộ quyền

thương mại của các cơ quan báo chí ....................................................Trang 23

1.3.1 Quyền tác giả đối với tác phẩm báo chí và quyền khai thác, sử dụng,

chuyển nhượng của cơ quan báo chí........................................................Trang 23

1.3.2 Thiệt hại lợi ích kinh doanh của cơ quan báo chí khi quyền tác giả đối

với tác phẩm báo chí bị xâm phạm..........................................................Trang 24

1.4 Một số vấn đề về thực trạng bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm

báo chí dưới khía cạnh thương mại......................................................Trang 26

1.4.1 Đối tượng được bảo hộ quyền tác giả ..........................................Trang 26

1.4.2 Các hành vi xâm phạm quyền tác giả đối với tác phẩm báo chí ...Trang 29

1.4.3 Chuyển nhượng, chuyển quyền sử dụng quyền tác giả đối với tác

phẩm báo chí...........................................................................................Trang 34

1.4.3.1 Chuyển nhượng quyền tác giả............................................Trang 34

1.4.3.2 Chuyển quyền sử dụng quyền tác giả.................................Trang 35

1.4.4 Bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm báo chí trong hoạt động cung

ứng dịch vụ thương mại...........................................................................Trang 37

1.4.5 Bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm báo chí liên quan đến hoạt

động quảng cáo thương mại ....................................................................Trang 39

1.4.6 Các biện pháp bảo vệ quyền tác giả đối với tác phẩm báo chí......Trang 42

1.4.6.1 Các biện pháp tự bảo vệ.....................................................Trang 42

1.4.6.2 Các biện pháp xử lý hành vi xâm phạm quyền tác giả đối với tác

phẩm báo chí.................................................................................Trang 46

Kết luận chương 1 .................................................................................Trang 52

- 8 –

Khía cạnh thương mại liên quan đến bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm báo chí ở Việt Nam

GVHD: PGS.TS Mai Hồng Quỳ, HVTH: Võ Thu Trang

CHƯƠNG 2: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT

ĐỘNG BẢO HỘ QUYỀN TÁC GIẢ ĐỐI VỚI TÁC PHẨM BÁO CHÍ

DƯỚI KHÍA CẠNH THƯƠNG MẠI

2. 1 Một vài kinh nghiệm bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm báo chí

ở một số nước trên thế giới ...................................................................Trang 54

2.1.1 Luật Quyền tác giả và Quyền kế cận Cộng hòa liên bang Đức.....Trang 54

2.1.2 Bộ luật Sở hữu trí tuệ Cộng hòa Pháp..........................................Trang 56

2.1.3 Đạo luật về Quyền tác giả Hungary .............................................Trang 58

2.1.4 Luật Quyền tác giả và Quyền kế cận Ba Lan ...............................Trang 59

2.1.5 Đạo luật Quyền tác giả Thái Lan .................................................Trang 61

2.2 Nguyên nhân của những bất cập trong thực tiễn bảo hộ quyền tác giả

đối với tác phẩm báo chí .......................................................................Trang 62

2.2.1 Những quy định pháp luật về bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm

báo chí.....................................................................................................Trang 62 Trang 47

2.2.2 Quá trình thực thi pháp luật của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền

trong việc bảo hộ quyền tác giả đối với các tác phẩm báo chí..................Trang 65

2.2.3 Ý thức của các chủ thể trong quá trình sử dụng, khai thác, chuyển giao

quyền tác giả đối với tác phẩm báo chí....................................................Trang 67

2.3 Một số giải pháp nâng cao họat động bảo hộ quyền tác giả đối với tác

phẩm báo chí từ góc độ thương mại.....................................................Trang 69

2.3.1 Hoàn thiện cơ chế pháp luật về bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm

báo chí.....................................................................................................Trang 69

2.3.2 Điều chỉnh cơ chế tài chính đối với các cơ quan báo chí..............Trang 73

2.3.3 Nhuận bút, thù lao và các lợi ích vật chất khác ............................Trang 75

2.3.4 Áp dụng các biện pháp chế tài thương mại liên quan đến bảo hộ quyền

tác giả đối với tác phẩm báo chí ..............................................................Trang 76

- 9 –

Khía cạnh thương mại liên quan đến bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm báo chí ở Việt Nam

GVHD: PGS.TS Mai Hồng Quỳ, HVTH: Võ Thu Trang

2.3.5 Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về bảo hộ quyền tác giả

đối với các tác phẩm báo chí nhằm nâng cao ý thức tôn trọng pháp luật; hình

thành văn hóa tôn trọng bản quyền..........................................................Trang 77

2.3.6 Thực hiện các biệp pháp tự bảo vệ quyền tác giả đối với tác phẩm báo

chí __ ......................................................................................................Trang 77

2.3.7 Thành lập Hiệp hội quyền tác giả đối với tác phẩm báo chí.........Trang 79

2.3.8 Nâng cao vai trò của các cơ quan Nhà nước trong quản lý hoạt động

bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm báo chí ........................................Trang 80

2.3.9 Đẩy mạnh xã hội hóa họat động bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm

báo chí.....................................................................................................Trang 81

2.3.10 Xử lý nghiêm những hành vi xâm phạm quyền tác giả đối với tác

phẩm báo chí...........................................................................................Trang 82

Kết luận chương 2 .................................................................................Trang 83

KẾT LUẬN............................................................................................Trang 85

PHỤ LỤC

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

- 10 –

Khía cạnh thương mại liên quan đến bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm báo chí ở Việt Nam

GVHD: PGS.TS Mai Hồng Quỳ, HVTH: Võ Thu Trang

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Sự cần thiết của đề tài

Báo chí ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải thông tin,

định hướng dư luận xã hội, đáp ứng nhu cầu thông tin, giáo dục, giải trí của

nhân dân. Họat động báo chí ngày nay đang được Đảng và Nhà nước rất quan

tâm. Vai trò và tầm quan trọng của báo chí đã được khẳng định tại Nghị quyết

Trung ương 5 về “Công tác tư tưởng, lý luận, báo chí trước yêu cầu mới”.

Trong hoạt động báo chí, từ Ðại hội IX đến nay, có những dấu hiệu và đặc

điểm mới, thể hiện rõ hơn cả ở hai phương diện, một mặt, báo chí tiếp tục

phát triển nhanh về số lượng, loại hình, ấn phẩm, đội ngũ người làm báo, cơ

sở vật chất - kỹ thuật, công nghệ, năng lực tài chính, và mặt khác, sức tác

động của báo chí đối với xã hội ngày càng được mở rộng. Bên cạnh vai trò về

mặt chính trị-xã hội, báo chí còn có những đóng góp tích cực trên phương

diện kinh tế. Nghị quyết TW 05 xác định rõ, một mặt, báo chí có trách nhiệm

thực hiện các yêu cầu, nhiệm vụ chung của công tác tư tưởng, mặt khác, xuất

phát từ tính đặc thù và thực tiễn của báo chí, Nghị quyết nhấn mạnh 5 nội

dung đối với báo chí, trong đó, vừa khẳng định lại các nhiệm vụ, vừa đặc biệt

làm rõ các giải pháp để báo chí khắc phục các yếu kém, khuyết điểm, phát

huy ưu điểm và tiềm lực, nâng cao chất lượng tư tưởng - văn hóa, tính hấp

dẫn, vươn lên hiện đại về mô hình tổ chức, về cơ sở vật chất, kỹ thuật và công

nghệ. Báo chí cần nâng hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ lãnh đạo, quản

lý, phóng viên, biên tập viên. Cơ quan báo chí phải đổi mới, nâng cao chất

lượng nội dung, hình thức để tăng tính thuyết phục, sự hấp dẫn, lượng phát

hành, phạm vi phủ sóng, năng lực làm chủ, chi phối thông tin và định hướng

dư luận xã hội...